Restauratie-Atelier
Helmond B.V.
Papier: hierin!
ELING
TOK
INDUSTRIALISATIE
Stadsarchief Breda
voor restauratie en conservering van
papier, leer en perkament
boeken in leer en perkament
charters en zegels
prenten en tekeningen
kaarten en affiches
massaconservering
vrijblijvende offertes
vacuüm-vriesdrogen
ondersteuning bij calamiteiten
24 uur bereikbaar bij brand- en waterschade
06-575.896.31
Panovenwea 40. 5708 HR HELMOND (NL)
Tel: 0492 - 55.39.90 Fax: 0492 - 55.24.42
E-mail: info@restauratie-atelierhelmond.nl
Internet: www.restauratie-atelierhelmond.nl
Heeft u teveel voor de oud-papier-doos, en/of moet
het papier veilig versnipperd worden:
bel Riggeling Recycling
Riggeling Recycling
regelt transport en
vernietiging.
Te goed om weg te gooien.
Gooi gebruikt papier niet
weg. Ook niet als het
geheime of vertrouwe
lijke informatie bevat.
Kies voor de milieuvriendelijke en veilige oplossing van
Riggeling Recycling. Gespecialiseerd in archiefvernieti
ging en papierrecycling.
Als de kwaliteit belangrijk is,
is het verschil snel duidelijk.
BuroDenBoer
KON. WILHELMINAHAVEN ZZ 19
3134 KG VLAARDINGEN
TELEFOON 0031 [0]10 23 402 91
06 539 468 40
06 514048 48
TELEFAX 0031 [0]10 46 034 37
E - MAILinfo@artconservation.nl
WEBSITE www.artconservation.nl
archief en educatie
werkt mee aan lespakket over
Het is geen toeval dat het
Stadsarchief van Breda al drie jaar bewust
tijd en energie steekt in erfgoededucatie.
Het brede onderwijsveld kan al langer
kennismaken met onze diensten en pro
ducten. Zo ontvangen we bijvoorbeeld
per schooljaar ruim zestig groepen acht
van het Bredase basisonderwijs in het
project 'De Ontdekking'. Ook cultuurtoe-
ristische gezelschappen bezoeken ons op
aanvraag. Gelukkig leent de accommoda
tie in de voormalige Chassékazerne zich
hiervoor.
We wilden in Breda graag meewerken.
Onze voorwaarde was, dat er daadwerke
lijk een bruikbaar lespakket moest uitrol
len. Hans van zijn kant had ook meer
dan één bedoeling met het industrialisa
tieproject. Het project moest aantonen
dat een onderwerp uit het onderwijspro
gramma (i.e. de industrialisatie) metho-
devervangend kon worden behandeld
met gebruik van archiefstukken, museale
voorwerpen en de gebouwde omgeving.
Hiermee werd een model uitgewerkt dat
ook op andere plaatsen in de provincie
toepasbaar is.
Tevens diende het project informatie te
geven over de vraag hoe docenten en
medewerkers van plaatselijke erfgoedin
stellingen praktisch kunnen samenwer
ken, zodat optimaal gebruik gemaakt
wordt van hun specifieke expertise. Deze
opzet moest bijdragen aan een antwoord
op de vraag hoe erfgoededucatie in de
provincie structureel kan worden opge
zet. De projectaanvraag, ingediend door
de stichting BRG, de Kring van
Archivarissen, de Brabantse Museum
stichting en de Provinciale Bibliotheek
centrale, werd door de provincie Noord-
Brabant met een subsidie gehonoreerd.
Hans van der Linde werd projectleider.
Nog voor de zomer van 2000 vond
een eerste overleg plaats. Van de tien
benaderde scholen voor voortgezet
onderwijs zeiden vijf scholen hun mede
werking toe. Naast het Stadsarchief werk
ten ook Breda's Museum, de Bibliotheek,
de Heemkundige Kring Breda, Gilde De
Baronie en Cultuurpunt Breda aan het
project mee.
Al tijdens de eerste bijeenkomst bleek
hoezeer de heersende werkdruk op de
scholen het project zou beïnvloeden.
Leerkrachten bleken minder tijd ter
beschikking te hebben dan was voorzien.
Maar ook binnen het Stadsarchief was
het zaak om werkzaamheden voor het
lespakket tijdig in te plannen. Op deze
manier kon de specifieke kennis van col
lega's worden benut zonder dat de regu
liere dienstverlening in gevaar kwam. De
meeste arbeid zat in het zoeken en digita
liseren van beeldmateriaal en het opzoe
ken en verwerken van gegevens uit litera
tuur en lokale kranten, documentatie en
gedrukte gemeentelijke jaarverslagen.
Na twee a drie vergaderingen was er een
duidelijke opzet geboren. Dat viel te ver
wachten, omdat niet iedereen bekend
was met de te gebruiken bronnen. Ook
benaderde de ene docent het plan meer
theoretisch dan de ander. Vervolgens zijn
in onderling overleg de concrete lessen
op leerlingniveau uitgewerkt. Een pretti
ge bijkomstigheid was in februari 2001
de tentoonstelling 'Merkwaardig. Een
eeuw Bredase reclame' in Breda's
Museum. Leerlingen konden er daad
werkelijk kennismaken met producten
van Bredase industrieën. Uiteindelijk
werd in mei 2001 het conceptlespakket
getest in de tweede klassen van de
Nassau-scholengemeenschap en het
Onze Lieve Vrouwe Lyceum. Docenten
én leerlingen waren enthousiast.
De duur van het project was langer dan
was voorzien. Het gebruik van archief
materiaal én voorwerpen in de lessen
bleek goed te werken. Maar heel wat
monumentale objecten in de gebouwde
omgeving zijn inmiddels verdwenen of
dermate aangepast dat een bezoek niet
mogelijk bleek. De oplossing lag in veld
werkopdrachten, waarin leerlingen met
afdrukken van oude foto's op locatie
onderzoeken wat er in de loop van de tijd
is veranderd. Een tweede oplossing is een
virtuele wandeling op de website van het
Cultuurpunt in Breda, waarin informatie
over industriële monumenten is opgeno
men: www.cultuur.breda.nl. Op deze wijze
kunnen leerlingen een wezenlijk onder
deel van het lespakket toch uitvoeren: het
onderzoeken van de gebouwde omgeving.
Al met al blikt het Bredase Stadsarchief
heel tevreden terug op het productiepro
ces en het resultaat van het lespakket
over industrialisatie. Het voelt als een
beloning als leerlingen uit vrije wil bij je
over de vloer komen.
25
Hergebruik
goed gebruik
Postbus 145
6880 AC Velp (Gld)
www.riggeling.nl
Tel.: 026 - 362 93 08
B It) li T Cx
kCI 'LDE
Onze medewerkers (verspreid over heel het land)
hebben een gedegen vakopleiding, jarenlange
ervaring in het vakgebied en zijn daardoor op elke
plaats binnen uw informatievoorziening direct
inzetbaar.
Ons dienstenpakket omvat onder meer:
detachering consultancy
interim-management advisering
inventarisatie inhaal-operaties
automatisering complete projecten
werving en selectie
Onze consultanten voorzien u graag van een
passend advies ter optimalisering van uw
informatievoorziening c.q. interne organisatie.
Bel voor informatie
of een vrijblijvend gesprek:
Jan van Renesseweg 4
Postbus 37, 4325 ZG Renesse
tel.: 0111-462024 fax.: 0111-461922
http://www.bdb.nl - E-mail: info@bdb.nl
DIGITALISEREN
CONSERVEREN
DETACHEREN
f RESTAUREREN
M
Door Marie-Louise van den Wijngaard*
Het was in het voorjaar van 2000, dat con
sulent erfgoededucatie Hans van der Linde
van de Stichting Brabantse Regionale
Geschiedbeoefening in Den Bosch contact
met me opnam. Nou belt Hans weieens
vaker, gewoon om even iets te regelen of
van gedachten te wisselen. Ditmaal had hij
een concreet plan: een lespakket over
industrialisatie. En in het bijzonder geba
seerd op Bredaas materiaal, waarbij zowel
bronnen uit het Stadsarchief, voorwerpen
uit Breda's Museum en monumenten uit het
verleden gebruikt zouden worden. Vooral de
combinatie van archiefmateriaal, foto's en
kaarten, voorwerpen én monumenten of
relicten sprak me aan.
Werkdruk
De Kwatta Chocoladefabriek in 1917. (Foto Stadsarchief
Breda)
Marie-Louise van den Wijngaard is hoofd externe
dienstverlening en educatie, Stadsarchief Breda.
Het lespakket De industrialisatie in
Breda. Een lessenreeks voorde basisvor
ming met archiefstukken, voorwerpen en
onderzoek in de gebouwde omgeving is
als print en digitaal beschikbaar
(BRG, Hans van der Linde,
telefoon (073) 614 61 93,
e-mail brg.brabant@wxs.nl). Het pakket
bestaat uit tien lessen, te weten:
Bredaas Fabrikaat
De industriële revolutie in Groot-
Brittannië
De industriële revolutie in Nederland
Stad en land van Breda
Breda op stoom
Breda barst uit zijn wallen
Het dagelijks brood
De sociale kwestie
Tot nut van het algemeen
Zelf op zoek
februari 2002
archievenblad
