Audiovisuele archieven
Dg
MUSEUM AGENDA ALMANAK
laBftftEEPER
nieuws uit het veld
(zie ook www.adresdata.nl)
Uw handzame wegwijzer
in de museumwereld
Alweer de achtste editie!
Nu ook online
www.adresdata.nl
Uw waardevolle bezittingen behoeden voor verder verval
Éi 1
LOEK NIJHOLT ARCHIEFSERVICE BV
Door Alex Schoonderbeek*
'Why collect? The purpose of audiovisual archi
ves' was de titel van een conferentie, die eind
september door IASA/ARSC was georganiseerd
in het conferentiecentrum van de British Library
te Londen. De ruim 200 afgevaardigden, afkom
stig uit 42 landen, werden door mevrouw Lynne
Brindley namens de British Library welkom
geheten.
National Sound Archive
Het National Sound Archive, onderdeel
van de British Library, is een belangrijk
geluidsarchief met een zeer omvangrijke
collectie, maar vooral ook een expertise
centrum. De collectie omvat meer dan
1.000.000 platen, 185.000 banden en
andere geluidsdragers, zoals rollen, en
verder videotapes. De catalogus CADEN-
SA (Catalogue Access and Data Entry at
National Sound Archive) is on line te
raadplegen op http://cadensa.bl.uk.
Brindley onderstreepte het belang van oral
history en refereerde aan de publicatie van
Paul Thompson en Rob Perks over de grote
meerwaarde van oral history in de geschiede
nis van de geneeskunde. Het is een groot
voordeel dat de British Library en het
National Sound Archive deel uitmaken van
een en dezelfde organisatie en in hetzelfde
gebouw gehuisvest zijn. Logistiek, organisa
torisch en technisch levert dit winst op, ken
nis en expertise kunnen worden gedeeld en
grootschalige projecten komen beter van de
grond. Hoe vaak gebeurt het niet dat je bij
een onderzoek aanvullende bronnen nodig
hebt: dan is het makkelijk die onder hetzelfde
dak te vinden.
Brindley's boodschap voor de deelnemers
was: kijk over de grenzen van het eigen insti
tuut heen, werk samen met bibliotheken,
archieven en musea, zowel nationaal als
internationaal, wissel ervaringen uit en deel
expertise.
Uitleg over de collectie Jazz van het National Sound
Archive.
Particuliere geluidverzamelaars
Over 'AV-collecties in relatie tot de natio
nale en culturele identiteit' werd gesproken
door vertegenwoordigers van onder andere
de Zuid-Afrikaanse Omroep, de Gambiaanse
Raad voor Kunst en Cultuur, het
Internationale Centrum voor Muziek en
Dans in Ghana, de Nationale Bibliotheek in
Wales, het Folkloristisch Archief van Letland,
het Vorarlberg Provinciaal Archief in
Oostenrijk, het Geluidsarchief van de
Universiteit van Zürich en het Slowaakse
Radio Geluidsarchief.
De sprekers gingen onder meer in op de
geschiedenis van de collecties, de omgevings
condities, de ontsluiting en de archivering.
Ook hier werd het belang van oral history
onderstreept, het is in veel geluidsarchieven
een belangrijke wetenschappelijke bron, met
name voor het taal- en dialectenonderzoek.
De mooiste items uit de collecties werden ten
gehore gebracht en zo mogelijk visueel
ondersteund.
Onder de titel 'Het is mijn collectie en ik ben
er trots op' kwamen verschillende particulie
re verzamelaars van geluid aan het woord.
Dat leverde verbazingwekkende verhalen op
van mensen die met uitsluitend eigen midde
len heel veel belangrijke muziekcollecties,
labels, radio- en tv-uitzendingen hebben
weten te behouden voor het nageslacht. Zo
heeft een Engelsman in de afgelopen decen
nia een nagenoeg complete collectie gram
mofoonplaten van country- en westernmu-
ziek verzameld: in totaal ruim 250 strekkende
meter grammofoonplaten, opgeslagen in
keurige wandkasten in twee kamers in zijn
huis, met in het midden van elke kamer een
groot tafelbiljart.
Uniek geluidsfragment
Een belangrijk thema vormde ook de
geluidsarchieven van omroepmaatschappij-
en. Zo zette een vertegenwoordiger van het
Ierse Radioarchief uiteen hoe men de collec
tie van 75 jaar Ierse radiogeschiedenis conser
veert op zowel analoge tape als digitale dra
gers, inclusief digitale ontsluiting van de hele
collectie via het web.
De Amerikaan Phil Gries, verzamelaar sinds
1950 en pionier op het gebied van de regis
tratie van het geluid van tv-uitzendingen, liet
een uniek geluidsfragment horen van de
NBC-televisieverslaggeving van de moord op
president Kennedy in 1963. Die eerste drieën
halve minuut van dit verslag in Dallas is ner
gens anders ter wereld bewaard gebleven, een
gevolg van de opwarmtijd van ongeveer
twaalf minuten van de tv-registratiemachines
in die tijd.
Daarnaast kwamen enkele onderzoekers aan
het woord. Een opmerkelijk verhaal was dat
over het onderzoek naar twee joodse gram
mofoonmaatschappijen in Nazi-Berlijn, die
werden opgericht in 1933 en tot 1937 kon
den blijven functioneren. Dit onderzoek
leverde ook enkele grammofoonplaten op;
daarom konden we nu nog het in 1936 op
grammofoonplaat vastgelegde lied 'Sei stille
dem Herrn' horen, gezongen door de vorig
jaar op 102-jarige leeftijd in Amsterdam over
leden joodse sopraan Paula Lindberg.
Niet onbelangrijk is ook te melden, dat de
Australische Nationale Bibliotheek een pro
gramma ontwikkeld heeft onder de naam
PANDORRA (Preserving and Accessing
Networked Documentary) om belangrijke
Australische websites te bewaren voor het
nageslacht. Een technisch hoogstandje met
zelf ontwikkelde software onder de naam
PANDAS.
De meeste sprekers gingen niet of nauwelijks
in op het hoofdthema. Het was voor de aan
wezigen zo vanzelfsprekend dat men zijn cul
turele erfenis, het collectieve geweten of hoe
men het ook wil noemen, vasthoudt voor het
nageslacht, dat daarover geen discussie
bestond. Zij beschouwden de titel van de
conferentie als een retorische vraag, die ze
beantwoordden met de wedervraag: 'Why
not?' of met een 'Just do it'.
IASA/ARCS
De International Association of Sound and
Audiovisual Archives (IASA) is een vereni
ging van beeld- en geluidsarchieven met uit
eenlopende interesses en werkterreinen:
van historische tot literaire, van oral history-
interviews tot folklore etc. Ze richt zich
zowel op institutionele av-archieven als op
particuliere verzamelingen. De vereniging is
opgericht in 1969 en telt 370 leden uit bijna
zestig landen; twee maal per jaar verschijnt
het IASA Journal en een maal per kwartaal
het Information Bulletin. Meer informatie op
de website: www.llgc.org.uk/iasa.
De Association for Recorded Sound
Collections (ARCS), opgericht in 1966, is een
vereniging met ruim 1000 leden uit 23 lan
den. De vereniging is actief op het gebied
van onderzoek, collectievorming, studie,
publicaties en informatieuitwisseling betref
fende geluidsregistratie en de geschiedenis
ervan. Het is een veelomvattend terrein,
gericht op verzamelaars, bibliothecarissen,
archivarissen, historici, mediaproducers,
musici, geluidsingenieurs etc. Twee maal per
jaar verschijnt The ARCS Journal en eens per
kwartaal The ARCS Newsletter. Zie ook de
website: www.arcs-audio.org.
Alex Schoonderbeek is werkzaam bij het Gemeente
archief Arnhem.
12
archievenblad
december 2001
ARCHIEVENBLAD
Archimascon B V voor massa-ontzuring van boeken, archiefmateriaal,
kranten, posters, kaarten, prenten, tekeningen etc.
Door middel van de beproefde
PRESERVATION TECHNOLOGIES, L.P.
methode
Vraag vrijblijvend offerte aan
Archimascon B.V.
Verkoop en administratie:
Industrieweg 130 - Postbus 11001 - 3004 EA Rotterdam
tel: 010-4460630 fax:010-4153850
Productie:
Middenweg 576b- 1704 BR Heerhugowaard
tel: 072-5724330 fax: 072-5724331
Tevens uw adres voor
Vriesdrogen van nat geworden papier
(zeer grote invriescapaciteit en opslag onder 0° C beschikbaar)
Bookkeeper ontzuringsspray in spuitbussen
Bookkeeper ontzuringsspraysystemen
Een bekende naam die staat voor langdurige en brede ervaring.
Deskundigheidklantgerichtheid en kwaliteit staan bij
ons voomp. Daarvoor zijn onze adviezen op maat gesneden
oplossingen. Ook voor de voorbereiding en uitvoering
van projecten staan wij voor u klaar, evenals voor
veranderingen bij uw documentaire informatieverzorging
en cle bewaking van uw archieven.
m advisering
projecten
documentaire informatieverzorging
archiefbewerking
GOED ARCHIEFBEHEER HEEFT AANDACHT NODIG.
PERSOONLIJKE SERVICE. ONAFHANKELIJK ADVIES.
DAT KUNNEN WIJ U GEVEN.
Bel, schrijf, fax of e-mail voor meer informatie:
Ds. van Haaftenlaan 23
3984 NP Odijk
tel.: 030-6572228
fax.: 030-6572228
e-mail: loeknijholtarchief@hetnet.nl
Ja, noteer mij tot wederopzegging voor voordeel-abonnement(en) op de MA|A fl 65,- per stuk) of
Ik bestel éénmalig jjj|exempl(a)ar(en) van de MA|A 2002 (fl 85,- per stuk). Prijzen exclusief btw en pörto
organisatie
contactpersoon
De Museum Agenda|Almanak wordt j
uitgegeven door Bureau Menno Heling j
en wordt mede mogelijk gemaakt door 1
Muller's Drukkerij, Amsterdam.
T 020 623 5001 F 020 638 2196
E bmh@mmnieuws.nl
Bestellen?
Vul de bon in en stuur naar
Antwoordnummer 43359
1020 WD Amsterdam
Faxen mag ook:
020 638 2196
Bij afname van 5 of meer exemplaren geldt een korting van fl 5,- per exemplaat
