ooooiodooooo
UL
Bedrijfsleven schenkt
Rwanda Tribunaal archive-
ringsstyeem
nieuws uit het veld
nieuws uit het veld
Surinaamse genealogie en familiegeschiedenis
Gezocht: persoonlijke archieven van bewindslieden
Internet nieuws
NIEUWS
Iedere genealoog weet dat sommige
belangrijke vragen over zijn of haar afkomst
nooit te beantwoorden zullen zijn. Hoe ver
der het land van herkomst, hoe moeilijker
het in de regel is om familiebanden te
reconstrueren, in het bijzonder als de voor
ouders slaven of contractarbeiders zijn
geweest. De belangstelling van Surinamers
in Nederland voor hun moederland en voor
genealogie neemt de laatste jaren flink toe.
Migratie sleutelwoord van Surinaamse geschie
denis
Bijna alle Surinamers zijn nakomelin
gen van slaven of contractarbeiders. Naar
schatting tweehonderdduizend Afrikanen
zijn als slaaf naar Suriname weggevoerd. Na
de afschaffing van de slavernij in 1863 gin
gen de plantagehouders op zoek naar nieuwe
arbeidskrachten in andere koloniën. Van
1893 tot 1916 werden tienduizenden Hin-
doestaanse contractarbeiders gevonden in
Brits-Indië. Van 1890 tot 1939 emigreerden
ongeveer 33.000 Javanen naar Suriname om
te werken in de plantages,
in het Centraal Bureau Burgerzaken in
Paramaribo bevindt zich de burgerlijke stand
van vrije personen. De Surinaamse volkstel
ling van 1921 omvat alle inwoners (met uit
zondering van de boscreolen en indianen die
in het oerwoud wonen). De registratielij sten
en persoonskaarten worden bewaard in het
ARA in Den Haag.
Wortels in slavernij
De Nederlandse koloniale overheid heeft
een nauwkeurige administratie bijgehouden
van de vrijlating van slaven. Deze bronnen
zijn vooral voor Surinamers van Creoolse
afkomst belangrijk. In 1862 werd de wet op
de manumissie, dit betekent vrijlating van
slaven, van kracht. Vrijgelaten slaven werden
ingeschreven in een register. Bovendien kre
gen zij bij vrijlating een familienaam, dat
moest een niet-bestaande (lees: Nederlandse)
naam zijn. Bij de definitieve opheffing van de
slavernij gaf de Nederlandse staat een schade
vergoeding aan de slavenhouders, een vereis
te was de overhandiging van een lijst met
onder meer de namen van hun slaven. Die
lijsten werden ter plekke gecontroleerd door
een commissie. Tegelijkertijd kregen de sla
ven dan ook een familienaam toegekend,
vaak bepaalde de slavenhouder de familie
naam van zijn slaven. De aangifteborderellen
uit 1862 bevinden zich in het archief van de
Algemene Rekenkamer in het ARA. De fami
lienamen zijn terug te vinden in het emanci-
patieregister uit 1863 in het Centraal Bureau
voor Burgerzaken in Paramaribo.
Een andere bron die met name voor Creolen
van belang kan zijn, zijn de protocolboeken
van de hernhutters, die zich bevinden in Het
Utrechts Archief. Duizenden Creolen zijn
door de hernhutters gedoopt.
Immigratieregisters van contractarbeiders
De Hindoestaanse, Javaanse en Chine
se contractarbeiders kunnen hun wortels
vinden in de immigratieregisters. Het
Surinaamse immigratiedepartement noteer
de bij aankomst onder meer gegevens over
afkomst en achtergrond van de arbeiders en
over de plaats van bestemming. De Hindoe
staanse en Javaanse migratieregisters zijn
gemakkelijk via www.archief.nl/suriname te
raadplegen.
Stichting voor Surinaamse Genealogie
De bronnen voor genealogisch onder
zoek worden verspreid bewaard. De Suri
naamse gezinsstructuren kunnen het leggen
van genealogische verbanden moeilijk
maken. In veel huishoudens ontbrak de
vader en was het concubinaat populair. Vaak
was het de moeder die de familienaam door
gaf. Om het onderling contact tussen
Surinaamse genealogen te versterken is op 8
februari 2001 de Stichting voor Surinaamse
Genealogie opgericht. De stichting stelt zich
ten doel als intermediair op te treden, bron
nen voor Surinaams familieonderzoek te ont
sluiten en genealogen te ondersteunen bij
hun onderzoek. De stichting zal een halfjaar
lijks tijdschrift uit aan geven, Wi Rutii (Onze
Wortels). Meer informatie en een aanmel
dingsformulier vindt u op www.archief.nl/
Suriname.
Websites:
www.archief.nl/suriname
www.surinaamsegenealogie.nl
www.cbg.nl
Meer info:
Secretariaat Stichting voor Surinaamse Genealogie
Kurt Weillstraat 2, 2324 DS Leiden
stisurgen@vahoo.com
Het Rwanda Tribunaal van de
Verenigde Naties is bezig met de
vervolging van de tienduizenden
plegers van genocide in Rwanda.
Dat is een langdurig en ingewikkel
de taak, met name omdat de
Rwandezen
slechts wei
nig techni
sche hulp
middelen
tot hun be
schikking hebben. ZyLAB - een
internationaal bedrijf dat complete
archiefsystemen ontwikkelt - heeft
daarom besloten een volledig ope
rationeel systeem te doneren voor
de 'imaging' en het archiveren van
documenten. De schenking bestaat
uit software, hardware, installatie,
training, service, etc. Inmiddels
zijn alle betrokkenen opgeleid en is
alles gereed om 1,5 miljoen pagi
na's te scannen.
Het bedrijf werkt al lang samen met
het Oorlogstribunaal in Den Haag
en in Rwanda. "Beide organisaties
verrichten goed werk," aldus Jan
Scholtes van ZyLAB. "De bezoeken
die onze medewerkers aan Rwanda
hebben gebracht, hebben veel
indruk gemaakt. Honderdduizend
mensen zitten er in een slechte
opvang op berechting te wachten.
Die loopt vertraging op omdat het
bestuderen van de bewijzen veel te
veel tijd kost," licht hij toe. Dankzij
het archiveringssysteem gaat het
veel sneller en zo draagt het
bedrijfsleven bij aan een oplossing
voor de uitzichtloze situatie waarin
deze mensen zitten. Behalve
ZyLAB, doneren onder meer ook
Dell, Fujitsu en IBM apparatuur.
uithet veld
Het Algemeen Rijksarchief (ARA) in
Den Haag is op zoek naar de vindplaats
van alle persoonlijke archieven van minis
ters en staatssecretarissen van 1798 tot
Mr. Jan Karei van Goltstein (1794-1872) is onder meer
voorzitter geweest van de Tweede Kamer en minister van
Buitenlandse Zaken 1858-1860).
heden. Het gaat daarbij niet alleen om
archieven die informatie geven over de
periode van een ministerschap, maar om
alle persoonlijke archieven - inclusief de
familiearchieven - waarin zich de papieren
van een persoon bevinden die enige tijd
minister of staatssecretaris is geweest en
die enig licht werpen op zijn/haar leven
en loopbaan. Departementale archieven,
gemeentelijke of provinciale archieven,
partijarchieven en archieven van andere
instellingen die correspondentie bevatten
van een minister of staatssecretaris vallen
daarentegen buiten de definitie van een
persoonlijk archief. De informatie zal wor
den gebruikt voor het maken van een
website waarop gegevens zijn te vinden
van de persoonlijke archieven van alle
Nederlandse bewindslieden uit de periode
1798-2001. Deze website zal in mei 2002
in gebruik worden genomen.
Om al deze archieven in kaart te brengen
worden allerlei vindmiddelen gebruikt,
maar tegelijk doen wij via deze oproep het
verzoek om contact met ons op te nemen
als u weet heeft van de vindplaats van een
persoonlijk archief van een bewindsper
soon.
Het adres voor uw reacties is:
Algemeen Rijksarchief
t.a.v. dr. A. Beening,
dr. A. van Heerikhuizen (Kamer 603)
Prins Willem Alexanderhof 20
2595 BE Den Haag
telefoon: (070) 331 54 00
e-mail: a.beening@ara.archief.nl; a.van.hee-
rikhuizen@ara.archief.nl
Op de Archiefschool is Maarten
Groot in dienst getreden als hoofd
bedrijfsvoering. Hij volgt Anja van der
Sijde op die een functie heeft aanvaard
bij het Woningbedrijf te Rotterdam.
Op 1 augustus jl. is Peter Hofland in
dienst getreden bij het Gemeente
archief Delft als hoofd dienstverlening.
Hij werkte tevoren zeventien jaar bij
het Gemeentearchief van Amsterdam,
laatstelijk als medewerker presentatie
educatie.
Sinds 1 september werkt Peter
Diebeis als senior-adviseur bij Van
Heijst Information Consulting (VHIC)
te Rijswijk. Zijn opvolger als concernar
chivaris bij de Nederlandse Spoor
wegen is Steven Visser.
www. mwi. kn aw. n l/n l/navigate/d ishist. htm
NIWI-KNAW heeft de afgelopen
jaren een collectie historische cd-roms
opgebouwd. Er zijn thans ongeveer 70
cd-roms in de leeszaal van het NIWI
gratis raadpleegbaar. Een korte be
schrijving van de cd-rom's is beschik
baar op internet.
www.searchtalent.nl/loopbaan.html
Een gevarieerde site met leestips,
links, talloze opleidingen en gebeurte
nissen voor de informatiespecialist. Tip
voor de test: kies de langste antwoor
den.
www.herkomstgezocht.nl
Kunstwerken die na de Tweede
Wereldoorlog uit Duitsland zijn terug
gekomen en die zich nu in de rijkscol
lecties bevinden, moeten soms worden
teruggegeven. Sinds september 1998
doet het bureau Herkomst Gezocht
onderzoek. Het is de bedoeling dat het
herkomstonderzoek in het najaar van
2002 wordt afgerond.
www.cas.minbzk.nl
Nu de Centrale Archief Selectie
dienst twintig jaar bestaat, heeft zij een
nieuwe website. De openingspagina,
waarop het woord chaos oplost en de
woorden 'CAS, orde in chaos' worden
gevormd, maken de bezoeker nieuws
gierig naar meer informatie. Helaas
blijft het handje steken en rest slechts
chaos.
www.gemeentearchief.denhaag.nl
Naast praktische informatie bevat
de website meer dan 100.000 foto's van
Den Haag vanaf 1854 tot heden.
Bezoekers kunnen de foto's raadplegen
en aanvullende beschrijvingen geven.
Daarmee behoort het Haags Gemeen
tearchief tot een van de - helaas nog
altijd zeldzame - archieven die een
beeldbank op internet presenteren.
archievenblad
oktober 2001
oktober 2001
archievenblad
