functie ffj
design
OME FA
UZ
BuroDenBoer
Restauratie-atelier De Tiendschuur
Rekken en kasten
Archiefrekken
Studie- en IT-tafels
Dealing en control desks
Als de kwaliteit belangrijk is,
is het verschil snel duidelijk.
Onze medewerkers (verspreid over heel het land)
hebben een gedegen vakopleiding, jarenlange
ervaring in het vakgebied en zijn daardoor op elke
plaats binnen uw informatievoorziening direct
inzetbaar.
Ons dienstenpakket omvat onder meer:
detachering consultancy
interim-management advisering
inventarisatie inhaal-operaties
automatisering complete projecten
werving en selectie
Onze consultanten voorzien u graag van een
passend advies ter optimalisering van uw
informatievoorziening c.q. interne organisatie.
Bel voor informatie
of een vrijblijvend gesprek:
Jan van Renesseweg 4
Postbus 37, 4325 ZG Renesse
tel.: 0111 -462024 fax.: 0111 -461922
http://www.bdb.nl - E-mail: info@bdb.nl
Papierconservering.
Archiefmateriaal verkeert vaak in een slechte staat. In veel
gevallen zijn archiefstukken openbaar. Om de culturele nalaten
schap van onze voorouders veilig te stellen is restauratie en
conservering noodzakelijk. De papierafdeling van restauratie
atelier De Tiendschuur restaureert o.m. boeken, charters, hand
schriften, leren banden, kaarten en prenten.
Kunstobjectenrestauratie.
Beschadigde kunstobjecten kun
nen ook worden gerestaureerd. De
soorten te behandelen objecten
kunnen sterk variëren: litho's,
foto's, schilderijen, zeefdrukken,
keramische objecten en sculptu
ren. De behandelingen zijn uiteen
lopend. Ze betreffen bijvoorbeeld
reiniging, reconstructie, bedoeken
en retoucheren.
Calamiteitenbehandeling.
In geval van calamiteiten kunt u 24 uur per dag een beroep doen
op de Tiendschuur. Bij snel ingrijpen kan vocht- en roetschade
worden geminimaliseerd. Invriezen stopt het schadeproces.
Vocht onttrekken aan objecten kan met onze vacuiimvriesdroog
apparatuur, welke een capaciteit heeft van 20 m3. Reukschade
kan behandeld worden met de ozonisator.
Restauratie-atelier "De Tiendschuur"
architectuurarchieven
een bouwonderdeel, uitgevoerd door der
den, werden begroot en voor goedkeu
ring aan de baron werden voorgelegd),
sectienummers, devisnummers, inventa
risnummers van Cuypers' kunstwerk
plaats, data, stempels, signatuur en
schaal. Hierdoor ontstond er inzicht in
het seriematige karakter van het materi
aal. Veel van de aangetroffen nummers
en andere administratieve verwijzingen
waren terug te vinden in de ingewikkelde
financiële administratie en de dag- en
weekrapporten. Bij een eerdere bewer
king van de geschreven stukken waren
veel archivalia stuks- of bundelgewijs
beschreven, waardoor ook het seriemati
ge karakter van de geschreven stukken
verloren was gegaan.
Zo bleek bij onderzoek in het archief dat
de (financiële) administratie van de hele
bouw was onderverdeeld in verschillende
secties. Zowel op de tekeningen als in de
administratie komen deze secties terug.
Sectie I betrof het herstel van de eigenlij
ke bouwwerken: het kasteel, het poortge
bouw en de kerk; Sectie II betrof de steen
fabriek; Sectie III het graaf- en plantwerk
met het bomentransport voor de aanleg
van parken en tuinen; Sectie IV ging over
het timmerwerk en de meubilering;
Sectie V betrof de 'aankoop van oudhe
den' die als meubilering, decoratie of als
huisraad konden fungeren; Sectie VI had
betrekking op de verwarming, waterlei
ding en de verlichting; en ten slotte was
Sectie VII gereserveerd voor huishoude
lijke en administratieve uitgaven.
Ofschoon deze indeling naar secties geen
ordeningscriterium is geworden, heeft
dit^wel inzicht verschaft in de complexe
organisatie.
Ordening
Wat wel als ordeningscriterium voor
de tekeningen geschikt bleek, was de ori
ginele tekeningenlijst gemaakt door
Cuypers. Hij maakte de volgende hoofd
indeling: kasteel, chatelet, kerk en situatie
(dorp, parken en tuinen) en vervolgens
een nadere indeling in; algemeen, tim
merwerk, steenhouwwerk, metselwerk,
ijzerwerk, glas- en schilderwerk en tegel
vloeren. Aan deze (sub)categorieën waren
tekeningnummers verbonden. Alle teke
ningen, opgesomd in de plaatsingslijst,
werden nu volgens deze oude ordening
beschreven en opgeborgen. Niet alle teke
ningen waren echter volgens de oor
spronkelijke ordening van Cuypers te
plaatsen. Terwijl de tekeningen uit de
periode 1893-1902 over het algemeen
voorzien waren van een eigentijds teke-
ningnummer (1-500), gold dit niet voor
de tekeningen van later datum. Deze late
tekeningen betroffen met name de kerk
en het stalplein, maar er was ook nog een
grote hoeveelheid tekeningen van het
kasteel en het chatelet. Na een aantal
steekproeven moest echter het idee losge
laten worden om alle tekeningen volgens
de eigentijdse Cuypers-orde (dat wil zeg
gen naar tekeningnummer) te ordenen.
Er moest een tweede ordening gemaakt
worden voor tekeningen van latere
datum maar ook voor presentatieteke
ningen die niet voorzien waren van een
tekeningnummer. Bij het maken van een
tweede ordening is geprobeerd zo goed
mogelijk aan te sluiten bij de eerste orde
ning. De indeling naar kasteel, chatelet,
kerk, situatie (dorp, parken en tuinen) is
voortgezet. Vervolgens werden de teke
ningen naar kamernummer geordend.
De tekeningen die hierna nog overble
ven, zijn ondergebracht in de volgende
categorieën: tekeningen van niet-geloka-
liseerde interieurs, meubels en voorwer
pen; tekeningen van andere gebouwen
(of gebouwonderdelen); niet-geïdentifi-
ceerde tekeningen; studietekeningen en
tekeningen waarvan het verband met het
archief niet duidelijk is.
De series geschreven stukken zijn zoveel
mogelijk hersteld. Vervolgens werden de
geschreven stukken in de volgende cate
gorieën ingedeeld: correspondentie, ver
slagen, financiële stukken, stukken
betreffende de bouw en de inrichting,
documentatie en ten slotte de onvermij
delijke stukken waarvan het verband met
het archief niet duidelijk is.
De inventarisatie is onlangs afgerond. De
originele ordening is voor zover mogelijk
hersteld, waarmee het archief voor archi
tectuurhistorici en restauratiearchitecten
raadpleegbaar is. Zo weerspiegelt het
archief met de vele fraaie tekeningen en
foto's weer de geest van de negentiende
eeuw waarin een dergelijk omvangrijk en
prestigieus bouwwerk door een particu
lier gerealiseerd kon worden.
'En toen, bij zonne ondergang, aan den rood
achtig gekleurden westerhemel, de hooge
torenspitsen van De Haar met hare nog wap
perende vlaggen, achter 't gezichteinder verd
wenen nabij de Maarsenburg, wierpen allen
een terugblik op het schoon tafereel en voel
den de onvergetelijken indruk van dien heer
lijken, heuglijken dag.
Postbus 5014
8260 GA Kampen
Tel.:+31(0)38 3370444
Fax: +31(0)38 3312285
E-mail: info@bomefa.nl
www.bomefa.nl
Kapelaan Poellplein I
5046 GV TILBURG
Tel: (013)536 83 55
Fax: (013)53647 56
P.J.H.Cuypers voor kasteel De Haar.
Marja Potters is archivaris bij het Nederlands
Architectuurinstituut (NAi).
In het najaar van 2001 wordt begonnen met de
inventarisatie van het archief van het Rijksmuseum.
2 Dit album bevindt zich in het archief van kasteel De
Haar in het NAi (aanvraag nummers HAAR d 89 en
ph 786-ph 790).
3 Tot op heden is er nog geen monografie over P.J.H.
Cuypers verschenen.
Enkele publicaties over deelaspecten van zijn werk
zijn: Hoogewoud, G., Kuyt, J., Oxenaar, A.,
P.l.H. Cuypers en Amsterdam, Gebouwen en ontwer
pen 1860-1898, Assen, 1985.
Kok, M., 'Het herstel van kasteel De Haar te
Haarzuilens, een priddeleeuwse binnenplaats over
dekt', Bulletin van de Koninklijke Nederlandse
Oudheidkundige Bond 95 (1996) themanummer 2/3,
42-53-
Leeuwen, A.J.C. van, De maakbaarheid van het verle
den. P.l.H. Cuypers als restauratiearchitect 1850-
1918, Zeist 1995.
Oxenaar, A„ 'P.j.H. Cuypers en de introductie van
een progressieve architectuurgeschiedenis', Bulletin
van de Koninklijke Nederlandse Oudheidkundige
Bond95 (1996) themanummer 2/3, 88-99.
augustus 2001
archievenblad
