Verandering
van perspectief
e TERM
H
Archief
school
Dit voorjaar mocht Nederland uit de
krant vernemen dat het archief van de
Haagse uitgeverij Stols is aangekocht
door het Letterkundig Museum. Zo'n
bericht bezorgt een archivaris een jeuke
rig gevoel.
Enerzijds is het natuurlijk prachtig als
een historisch waardevol archief inte
graal voor het nageslacht bewaard blijft.
Wie weet wat er anders mee zou zijn
gebeurd. Wie af en toe de catalogi van
bepaalde antiquariaten bekijkt, kan zelf
constateren dat particuliere archieven
nogal eens uit elkaar worden gerukt
omdat de afzonderlijke stukken meer
opbrengen. En dat is jammer, want juist
voor een archief geldt dat het geheel
meer is dan de som der delen. Een stuk
ontleent een belangrijk deel van zijn his
torische waarde aan de context waarin
het is ontvangen of opgemaakt.
Bewaring, ontsluiting en beschikbaarstel
ling in die samenhang is dus essentieel
voor het begrip van een document.
Kortom: het is goed dat het archief-Stols
bij elkaar blijft.
Anderzijds zou het natuurlijk nog veel
mooier zijn geweest als het niet naar een
museum was gegaan, maar naar een
openbare archiefbewaarplaats. Het zou
dan onder het regime van de Archiefwet
vallen, waarmee niet alleen de veilige
bewaring, maar ook de openbaarheid
maximaal gegarandeerd was. Nu is het
geen openbaar archief maar een 'collec
tie', die - aldus de website van het
Letterkundig Museum - onder bepaalde
voorwaarden raadpleegbaar is voor
wetenschappelijk onderzoek. Alleen al
die laatste toevoeging houdt een beper
king van de openbaarheid in: als ik het
archief - pardon, de collectie - wil raad
plegen, moet ik kennelijk eerst aantonen
dat mijn onderzoek van wetenschappe
lijke aard is. Ik ben benieuwd wie dat
gaat toetsen en waaraan.
Hoe komt het nu dat dit soort dingen
kan gebeuren? De belangrijkste oorzaak
is natuurlijk het particuliere karakter van
het archief. Als de eigenaar er de open
haard mee aan had willen maken, had
geen mens daar wat tegen kunnen doen,
zelfs geen archivaris. Je kunt dus ook
moeilijk verbieden dat de eigenaar het
archief schenkt of verkoopt aan een
museum of een andere categorale instel
ling. Het archiefwezen kan zich immers
niet beroepen op een soort voorkeurs
recht, zoals de overheid dat kan uitoefe
nen bij de verkoop van bepaalde onroe
rende zaken. Zo'n bevoorrechte positie
krijg je alleen als iedereen het erover eens
is dat een archief nergens beter kan
berusten dan in een openbare archiefbe
waarplaats. Archivarissen zijn daar wel
van overtuigd, maar
de rest van de wereld
denkt daar blijkbaar
anders over. Laten we
de zaak dus maar eens
omkeren: archieven
zijn veel te terughou
dend als het gaat om
aankopen. Musea zijn
allang gewend dat er
voor de verwerving
van aanwinsten soms
fors moet worden
betaald en zijn
behoorlijk creatief
geworden in het wer
ven van fondsen. Ooit
gehoord van een
museum dat geld toe
vroeg aan een verza
melaar die een schil
derij in bruikleen
wilde geven? Wij
archivarissen daaren
tegen vinden het nor
maal dat archieven
door particulieren gra
tis aan ons worden afgestaan, liefst nog
met geld erbij voor de bewerking en het
beheer. Laten we deze principes hoog
houden - maar dan wel zo hoog dat we er
af en toe onderdoor kunnen.
^y«ri; u-':: f^".".,^:^»
Digitaal archief:
seminarcyclus voor integraal beleid en
beheer van digitale documenten
State of the Art
De Archiefschool heeft deze cursus Digitaal Archief ontwikkeld
in het kader van E-Term, het European training programme
in electronic records management
De cursus biedt het neusje van de zalm op het gebied van
moderne, internationale standaarden voor digitale archieven
De cursus integreert de laatste theoretische inzichten en
actuele cases
De docenten zijn de experts op het gebied van digitale
duurzaamheid
De Archiefschool participeert sinds 1999 in
E-Term, het European training programme in elec
tronic records management. Tijdens het DLM-Forum
in Brussel in 1999 is het initiatief hiertoe genomen.
De oude cursus Digitaal Archief is in het kader van
dit trainingsprogramma ingrijpend herzien. Er wordt
nu een volledig vernieuwd programma aangeboden.
Overdracht van theorie en toepassing hiervan in
cases en in de werkpraktijk zijn uitgangspunt van de
cursus. De deelnemers maken zich de theorie eigen
waardoor de nieuwe inzichten ook daadwerkelijk in de
werkpraktijk verankerd kunnen worden.
Praktijkgericht
De deelnemers analyseren actuele knelpunten uit
de werkpraktijk
Praktijkgerichte cases vormen een belangrijk onderdeel van
deze seminarcyclus
De deelnemers formuleren voorstellen voor adequate beleids-
en beheersmaatregelen voor digitale documenten.
De cursus benadert het beheer van digitale archieven vanuit
de integratie van vijf invalshoeken: archivistiek, ICT,
organisatiekunde en juridisch-bestuurlijke aspecten, beheer
van digitale documenten en beleidsontwikkeling
De deelnemers verwerven inzicht in digitalisering van
werkprocessen
Doelgroepen
Functionarissen (hbo academisch of vergelijkbaar werkniveau)
die verantwoordelijk zijn voor beleid en beheer van digitale
gegevensbestanden, zoals
Archiefinspecteurs bij gemeenten en provincies
Informatiespecialisten bij overheid en bedrijven
Institutionele onderzoekers bij ministeries
Beheerders van archieven
Duur: vijf dagen
Startdata: september 2001 en februari 2002
Voor uitgebreide informatie over de cursus Digitaal Archief kunt
u contact opnemen met het secretariaat van de Archiefschool,
telefoon 020-5951900. U vindt het gehele cursusaanbod ook op
www.archiefschool.nl (opleidingen).
NEDERLANDS INSTITUUT
VOOR ARCHIEFONDERWIJS EN -ONDERZOEK
Archiefschool
Postbus 1025
1000 BA Amsterdam
tel. 020-595 19 00
fax 020- 595 19 20
info@archiefschool.nl
www.archiefschool.nl
V
Tekening: PeterVlot
