Archivaris zoekt stuk
r>
column
K
1
18 I
zoekwerk'. 'Primeurtjes en schandalen',
dacht een volgende, 'daar leen ik mij niet
voor'. 'Er zit wat in', wist een ander.
Wat verwacht een virtuele klant van
archieven? Voor internetgebruikers is dat
geen vraag, zij zijn namelijk op zoek naar
informatie, niet speciaal naar een archief.
Riemer Knoop en Paul Settels, thuis in de
wereld van internet en cultuuraanbod,
verwoordden hiermee het gezichtspunt
van de virtuele klant. Een consequentie
van die houding is dat de aanbieder van
informatie onzichtbaar wordt; belangrij
ker is het om samen met anderen (uit
eenlopende instellingen en vakgebieden)
informatie over een onderwerp aan te
bieden. Combineer en vul elkaar aan.
Internet is veel meer dan 'oud' (dat wat
archieven altijd al te bieden hadden) in
een nieuw jasje.
Het gemeentearchief in Delft benut inter
net voorlopig nog op de ouderwetse
manier, vertelde Gerrit Verhoeven. De
voordelen zijn groot: 24 uur per dag kun
nen mensen waar ook ter wereld terecht.
Drie niveaus van toegangen zijn te raad
plegen. De bronnen zelf kunnen nooit
op de website, dat zal niet gaan, alleen
zoekinstrumenten en instructies voor
onderzoek. Circa 100.000 bezoekers jaar
lijks heeft de Delftse archiefwebsite.
De visies van Els van de Bent,
gemeentearchivaris Rotterdam, en Wim
Reijnders, directeur RHC Tilburg, op kos
ten en bekostiging van archieven ston
den aan het slot op het programma. Voor
Van de Bent staan de culturele doelstel
lingen voorop, niet de commerciële.
Ondernemend omgaan met cultuur is
mogelijk door creatief in te spelen op de
omgeving waarbinnen de dienst functio
neert. Reijnders pleitte er daarentegen
voor dat archieven zich, naast het ver
richten van hun overheidstaak, commer
ciëler gaan gedragen. Hij schuwt com-
merciële activiteiten niet: breng gerust
kosten in rekening wanneer het gaat om
bijvoorbeeld foto's of bidprentjes. Is het
niet Reijnders geweest die een tijdje terug
de woorden sprak: "Wij zitten op goud,
maar we eten hout."?
Na de uitspatting van de vorige stu
diedagen - flitsend, beweeglijk en inter
actief - oogde de opzet dit keer minder
verrassend: plenaire inleidingen, kleinere
werkgroepen en een paneldiscussie. Het
thema maakte veel goed: de belangstel
ling voor beide dagen was dan ook groot.
De plenaire bijeenkomsten, geleid door
een dagvoorzitter, hadden de overhand.
De eerste dag begon traag. Een duidelijk
vermoeide Sint-Nicolaas sprak de zaal
vanaf een groot scherm toe maar had
kennelijk al zijn kruit verschoten in de
voorafgaande weken. De dagvoorzitter,
voor deze taak speciaal ingehuurd, ver
keek zich schaamteloos op zijn rol door
zijn neiging om de entertainer te gaan
uithangen. Alsof deelnemers naar studie
dagen komen om zich te laten vermaken.
De dagvoorzitter op 7 december, even
eens een buitenstaander, had het beter
begrepen. Hij hield het zakelijk en pro
beerde telkens weer de zaal op te porren.
Maar lauwheid was troef. Toch een beetje
lui achterover geleund?
column
Een veelgehoorde klacht onder
archivarissen luidt dat het zo moeilijk is
om personeel te vinden; vooral goed per
soneel schijnt schaars te zijn. Gek hè?
Het is nog niet zo lang geleden dat door
aspirant-leerlingen van de Rijksarchief-
school, met name door degenen die de
'hogere' opleiding wilden volgen, moest
worden geknokt om een onbetaalde sta
geplek. In mijn jaar (1988/1989) waren er
120 kandidaten voor slechts zes plaatsen.
En zelfs zes was volgens sommigen al te
veel, want de voorheen zo vanzelfspre
kende baangarantie werd voor ons niet
meer afgegeven. Voor de 'hogeren' die in
de jaren tachtig afstudeerden duurde het
doorgaans inderdaad jaren voor zij een
vaste baan vonden.
Maar de tijden zijn veranderd. Je kunt
het Archievenblad niet openslaan of er
staat een reeks vacatures in. Zelfs voor de
aantrekkelijkste posten blijkt het moei
lijk kandidaten te vinden. Ook in de
archiefwereld is de headhunter inmiddels
een vertrouwde figuur geworden.
Dit is natuurlijk een veel gezondere situ
atie dan die van de jaren tachtig. Het is
niet meer vanzelfsprekend dat er een
drom kandidaten staat te dringen om
tegen een hongerloontje in het archief
wezen te mogen werken. Wij moeten
concurreren. Om te beginnen moeten wij
jongeren duidelijk maken dat ons vak
interessant genoeg is om je erin te laten
opleiden. Daarna moeten wij afgestu
deerden zo ver zien te krijgen dat zij in
het openbaar archiefwezen solliciteren.
Dat betekent dat wij de banen die wij
aanbieden aantrekkelijk moeten maken,
niet alleen qua inhoud, maar ook wat
werkomgeving en salaris betreft.
Degenen die toehappen en dus niet kie
zen voor de ICT of de accountancy, moe
ten wel heel gemotiveerd zijn voor ons
vak. Dit kan de kwaliteit van de instroom
alleen maar ten goede komen. Wij moe
ten niet klagen dat het nu zo moeilijk is
aan personeel te komen. Wij kunnen ons
beter afvragen hoe het in vredesnaam
mogelijk is dat er decennialang als van
zelf nieuwe aanwas kwam.
O
AR
Maar stel nu eens dat het niet lukt het
personeelstekort op te lossen via traditio
nele methoden als voorlichting en actie
ve werving, hoe moet het dan verder? Ik
stel voor dat wij Joop van den Ende
inhuren en een datingshow organiseren.
Er bestaan al verschillende tv-program-
ma's om jongens aan meisjes te koppelen
of omgekeerd, daar wil ik vanaf zijn. Er is
zelfs een show waarbij op geld beluste
vrouwen aan een miljonair worden
geholpen en er schijnt serieus te worden
nagedacht over een programma waarin
een alleenstaande dame een spermado
nor op zicht kan krijgen. Mij dunkt dat
dit perspectieven biedt. Op mijn bruiloft
voerden mijn Delftse collega's een hilari
sche sketch op over een contactadverten
tie die een juriste en een archivaris bij
elkaar brengt. Titel: archivaris zoekt stuk
Marion Claessens). Dat is toch een
machtige titel voor een avondvullend
programma op een commerciële zender?
Niks wervingskosten: reclame-opbreng
sten!
19
1 archievenblad maart 2001
Internet
Els van de Bent.
Uitgeteld
Aandachtige toehoorders.
Achterover leunen
Door Gerrit Verhoeven
ARCHIE F
ARCHIEF
Tekening: Peter Vlot
maart 2001
archievenblad
