Restauratie-Atelier
Helmond B.V.
z H
Z
z n
H X
5 CJ
2. W
jO
«jfe
m a iIp rofs
Archiefmedewerker m/v
mailprofs, reken maar
voor restauratie en conservering van
papier, leer en perkament
boeken in leer en perkament
charters en zegels
prenten en tekeningen
kaarten en affiches
massaconservering
vrijblijvende offertes
vacuüm-vriesdrogen
ondersteuning bij calamiteiten
24 uur bereikbaar bij brand- en waterschade
06-575.896.31
Panovenweq 40. 5708 HR HELMOND (NL)
Tel: 0492 - 55.39.90 Fax: 0492 - 55.24.42
E-mail: info@restauratie-atelierhelmond.nl
Internet: www.restauratie-atelierhelmond.nl
Advies en offerte gratis.
Kap. Poellplein 1
5046 GV Tilburg
Tel. (013) 536 83 55
CfQ M
KVAN nieuws
Koninklijke Vereniging van Archivarissen in Nederland
47
uitzendbureaux
Mailprofs Uitzendbureaux is een onderneming
van Vedior Nederland en PTT Post en is
marktleider in het uitzenden en detacheren
van speciaal opgeleide en gecertificeerde
medewerkers voor de post-/reproductie-
kamers, couverteerruimtes en het archief.
Wij zijn voor archiefopdrachten op zoek naar
enthousiaste en gemotiveerde kandidaten die
willen werken als:
Heeft u een afgeronde opleiding op archief-
gebied zoals SOD, GO, BDI of de opleiding
Rijksarchiefschool en/of ervaring op
gemeente- en/of bedrijfsarchieven?
Bent u voor korte of langere tijd beschikbaar
en heeft u geen bezwaar tegen reistijden?
Kunt u niet wachten om in deze richting aan
de slag te gaan? Dan bent u de persoon die
wij zoeken!
Geïnteresseerd? Neem dan voor meer infor
matie óf voor het adres van een vestiging bij
u in de buurt contact op met Nonja Vóórhaar,
Projectmanager Archief, tel. (033) 461 76 76.
U kunt ook uw CV sturen naar:
Mailprofs Uitzendbureaux, t.a.v. N. Vóórhaar,
Kleine Spui 8, 3811 BE Amersfoort.
- archiefrestauratie/massaconservering
- behandeling van brandschade
- kunstvoorwerpen-restauratie
- vacuüm-vriesdrogen
HMHE
i-t
H-i*
to
Roest en de geur van azijn
Vervolg van pagina 45
die op 80% RV en 10°C bewaard worden,
hebben echter hooguit 25 jaar te leven. Het
IPI evenals de Deense firma Dancan stellen
tabellen beschikbaar waarmee gemeten kan
worden wanneer films die besmet zijn het
kritische punt van ontbinding naderen. In
de praktijk blijkt het museum veel tri-ace-
taatfilms in een matige staat van conservatie
te ontvangen. Daarom begon het museum
aan een apart project voor de vaststelling,
beheersing en conservatie. Voordeel van
deze ontwikkeling is dat filmproducenten
de kwaliteit van de polyesterfilm hebben
verbeterd. Deze is 5 a 10 maal zo sterk als de
tri-acetaatfilm. Steeds meer filmnegatieven
(maar niet alleen die) worden op polyester
gemaakt.
Aansluitend gaf Max van Essen, hoofd
Fotografie Video van het Gemeentear
chief Rotterdam, een samenvatting van het
onderzoek dat het gemeentearchief heeft
gedaan naar de staat van conservatie van de
eigen filmcollectie. Praktisch gesproken was
het hierbij een voordeel dat het archief een
relatief kleine collectie heeft, zodat het
onderzoek in korte tijd was uit te voeren en
de conclusies snel voor beleidsbeslissingen
beschikbaar kwamen. Voor de controle van
de films gebruikte het archief chemisch
bewerkte papieren strips van IPI. Deze wor
den 24 uur in een filmblik gelegd, waarna de
verkleuring van de strip aangeeft welke
mate van verzuring de betreffende film
bereikt heeft.
Naast films beheren archieven ook mag
neetbanden, met name videobanden.
Hierover spraken Ramon Coelho en Gaby
Wijers van de stichting Nederlands Instituut
voor Mediakunst MV/TBA. Sinds 1992 is
deze stichting, beter bekend als Monte
video, mede namens acht andere instellin
gen bezig aan een project van conservatie
van videobanden dat is ondergebracht bij
het Deltaplan Cultuurbehoud. De stichting
heeft videobanden in twaalf verschillende
formats, zodat ook verouderde afspeelappa
ratuur bewaard en operationeel gehouden
moet worden. In de praktijk blijkt dat de
levensduur van een videoband acht jaar is,
dus moet hij binnen acht jaar overgezet
worden op een nieuwe drager.
Net als bij de film kan hier de beeldlaag, in
dit geval dus de magneetlaag, loslaten door
hydrolyse van de hechtlaag. Dit is in het bij
zonder een probleem bij beeldband, omdat
het signaal daar overdwars (in de breedte
richting) op geschreven is (dit in tegenstel
ling tot de audioband waar het signaal in
lengterichting op staat). Essentieel voor de
conservatie is het behoud van de bandran-
den, daar kan de hechting het eerst loslaten.
Conservering begint bij het schoonmaken
van banden. Dit blijkt in de praktijk nogal
wat eisen te stellen aan het improvisatiever
mogen omdat hiervoor geen apparatuur op
de markt is behalve voor UMATIC banden.
Dus wordt een band met tissue schoonge
maakt, wat goede resultaten oplevert.
Daarna worden de oude banden overge
speeld op nieuwe, waarbij Montevideo na
praktijkproeven heeft besloten de digitale
BetaCam als standaard drager te gebmiken.
Alle video's uit de eerste conservatieperiode
van het project zijn overgespeeld op
BetaCam SP banden. De tijd is aangebroken
deze banden weer over te spelen op de stan
daard van morgen. Helaas blijft de drager in
afwachting van minder kwetsbare - en
betaalbare - dragers een magnetische tape,
maar dankzij de digitale registratie is het nu
mogelijk zonder kwaliteitsverlies meerdere
generaties kopieën te maken.
Passieve conservatie van magneetbanden
moet voldoen aan een aantal relatief een
voudige eisen. Zo dienen cassettes en tapes
opgeslagen te worden in een verticale posi
tie, ver verwijderd van apparatuur die een
elektrisch veld zou kunnen genereren. De
bewaarcondities dienen zo stabiel mogelijk
te zijn, namelijk 40 a 45% relatieve vochtig
heid en een temperatuur van 15 a 20°C.
Mede naar aanleiding hiervan werd de vraag
gesteld in hoeverre films en magneetbanden
die onder de Archiefwet vallen, als zodanig
erkend en bewaard worden zoals de wet ver
eist. Dit laatste verschilt per provincie; zo
hebben Noord-Brabant en Zeeland speciale
bewaarplaatsen voor audiovisuele docu
menten van provincie en een aantal
gemeenten. Voor de rijksoverheid is de
Rijksarchiefdienst verantwoordelijk, die een
beheerovereenkomst heeft met het Neder
lands Audiovisueel Archief.
Dit najaar gaat in de rijksarchieven een actie
van start om de overheidsdiensten te wijzen
op de wettelijke verplichtingen en de voor
waarden van bewaring en ordening.
Montevideo richt zich ook op een ander
aspect van conservatie, namelijk het
auteursrechtelijke. Dat het technisch moge
lijk is om een videowerk veilig te stellen
impliceert nog niet dat het is toegestaan. De
maker of de koper (musea), kan bezwaren
hebben tegen het wijzigen van de oorspron
kelijke vorm, bijvoorbeeld omdat een video
band van een verouderd bandtype is overge
zet op een nieuw of omdat een analoog sig
naal is omgezet in een digitaal. In de prak
tijk blijken de tot dusverre benaderde kun
stenaars en de musea die videowerken in
hun collectie hebben, hier geen moeite mee
te hebben.
Hiermee komen we op de paneldiscussie die
de middag afsloot. Er is en blijft een verschil
tussen de museale en de archivale visie,
waarbij de een stelt dat een audiovisuele
productie te allen tijde weer zoveel mogelijk
zó weergegeven moet kunnen worden als
oorspronkelijk het geval was, terwijl de
ander stelt dat het gaat om de inhoud, de
informatie, van de productie en niet om de
fysieke vorm ervan. Het vertonen van een
film door een projector op een doek is een
wezenlijk andere ervaring dan het vertonen
van die film door een ander medium en op
een scherm. Dit alleen al is een reden waar
om digitalisering voor museaal gebruik niet
de 'traditionele' conservatie op filmdrager
kan vervangen. Voor de klassieke film is
digitalisering voorlopig alleen interessant
voor het produceren van gebruikskopieën,
niet als conservatietechniek. De deelnemers
vinden dat de archieven niet stil moeten zit
ten en wachten op wat de industrie beslist
over de nieuwe technieken, maar zich zélf
ook moeten laten gelden.
december 2000
archievenblad
