tijd voor verandering?
Tijd voor
Digitalisering van elk denkbaar origineel
Restauratieatelier
Paul Peters B.V.
ARCHIEFSERVICE
NEDERLAND
PICTURA IMAGINIS
Handboekbinderij
Restauratie Conservering van de meest
uiteenlopende, historische en moderne,
documenten en aktenbestanden.
Ons atelier biedt sinds vele jaren een in brede
kring erkende expertise ten dienste van het
behoud van het geschreven en gedrukte erfgoed.
Object-specifieke, passief-conserverende
restauratie van papier, boekblok en boekband.
Van incunabel tot oude druk, van oude en
moderne grafiek, tot kerkelijke en
overheidsdocumenten, land- en wandkaarten,
charters en zegels, uit alle tijdvakken.
Restauratieatelier Paul Peters B.V.
is lid van de VeRes, de VAR en de IADA
(International Association of Book and Paper Conservators).
Weverweg 9, 6961 KM Eerbeek
Tel.0313 65 44 66 Fax 0313 65 58 82
paulpeters@paulpeters .demon, nl
digitaal procédé
database als vervanging van de ladenkast
De collectie grammofoon- en band
opnamen speelt dus een cruciale rol bin
nen het onderzoek. Voor de nabije toe
komst valt zelfs een grotere rol te ver
wachten naarmate de mogelijkheden tot
digitalisering zullen toenemen. De
geluidscollectie groeit nog steeds en
omvat momenteel een totale speelduur
van 4000 uur. Ze wordt bewaard in een
speciale, geklimatiseerde ruimte.
Ondanks de optimale bewaaromstandig
heden zijn er toch problemen met dit
materiaal. Het eerste probleem is van
fysische aard. Bepaalde typen banden
zijn versneld onderhevig aan degradatie.
Uit (kunnen we achteraf zeggen) mis
plaatste zuinigheidsoverwegingen, is bij
voorbeeld in het verleden voor dunnere
bandtypen van mindere kwaliteit geko
zen. De problemen die zich momenteel
bij het beheer voordoen zijn: overspraak
('doordrukken van geluid', gelukkig zel
den) en loslaten van de magnetische laag
door chemische processen waaraan de
drager is blootgesteld.
Bandtranscriptie, hoewel het materiaal
goed toegankelijk maakt, is geen defini
tief alternatief voor geluidsmateriaal. Het
geluid bevat informatie die met toekom
stige technieken wellicht anders, en
beter, voor onderzoek toegankelijk is.
Daarom is een grootscheeps conserve
ringsproject noodzakelijk. De prioriteit
ligt bij de bandopnamen vanwege de
conserveringsproblematiek en omdat dit
materiaal beter aansluit bij het huidige
onderzoek van het instituut.
Het tweede probleem is dat van de toe
gankelijk van het materiaal. Het is zeer
goed gecatalogiseerd, maar de toegangs-
tijd is bij gegevens op tape te lang. Het
intensieve gebruik bij het transcriberen
doet de werkkopie geen goed, zodat
regelmatig een nieuwe kopie gemaakt
moet worden van de masterband die we
eigenlijk zoveel mogelijk willen ontzien.
Binnen een onderzoeksinstelling als het
Meertens Instituut is de noodzaak tot
conservering geen voldoende voorwaar
de om investeringen in die richting te
doen. Er zal altijd een duidelijke relatie
moeten zijn met lopend, of op korte ter
mijn te entameren, onderzoek.
Er is gekozen voor digitalisering van
de opnamen op CD-Rom. Daarvoor zijn
een aantal redenen van conserveringsaard
en van geschiktheid voor onderzoek. Ten
eerste hebben proeven betreffende de
duurzaamheid van deze drager, uitgewe
zen dat deze langduriger zal zijn dan die
van bandmateriaal. Ten tweede zullen de
gegevens, eenmaal gedigitaliseerd, veel
sneller en dus met minder investeringen,
in de toekomst kunnen migreren naar
andere media als de technische ontwikke
lingen of de kwaliteit van de drager dat
noodzakelijk maken. Ten derde is pas door
digitalisering het materiaal veel sneller
toegankelijk voor de interne en externe
onderzoeker; en dat zal alleen maar sneller
worden. Ten vierde is door digitalisering
het materiaal direct op een totaal andere
manier te gebruiken. Het kan bijvoorbeeld
zeer snel in een fonetisch analysepro
gramma ingelezen worden, en is daarbin
nen ook weer zeer snel toegankelijk.
Bovendien kan het dan pas zinvol verrijkt
worden met allerlei taalkundige codes
voor bijvoorbeeld woordsoorten en uit
spraak. Opslag op DVD wordt pas overwo
gen zo gauw daar een wereldwijde stan
daard voor beschikbaar is.
Digitalisering voor dit soort onderzoeks
doelen vereist een groot oplossend ver
mogen. Het betekent dat we ons nauwe
lijks reductie in de informatie van het
oorspronkelijke signaal kunnen permit
teren. Er kan dus nauwelijks gecompri
meerd worden.
Vergaande comprimering is wel prettig
voor beschikbaarstelling op het internet,
maar voor, bijvoorbeeld, fonetisch onder
zoek leidt zo'n comprimering tot essen
tieel informatieverlies. In de praktijk bete
kent dit dat er wordt weggeschreven in
AIFF (16 bits) formaat. Dit is te vergelijken
met WAV-files. Een dergelijke keus heeft
gevolgen voor de beschikbaarheid via het
internet - natuurlijk kunnen als Iekkerma-
ker op het web wel een paar gecompri
meerde voorbeelden aangeboden worden.
Wat nu nog niet mogelijk is, kan hopelijk
met streaming en een veel grotere band
breedte in de niet al te verre toekomst wel
licht wel gerealiseerd worden.
Het project heeft betrekking op de
mastertapes. Werkkopieën worden alleen
gebruikt als hun kwaliteit beter blijkt dan
het origineel, of als het origineel is zoek
geraakt. Banden die aangetast zijn wor
den eerst, voor de digitalisering, geduren
de 4 a 6 uur 'gebakken' in een laboratori
umoven bij een temperatuur van 54° -
65°. Zo krijgt het magnetisch materiaal
weer voldoende hechting aan de drager.
Het project wordt uitgevoerd in een
Macintosh omgeving, waarbij parallel
gewerkt wordt in twee geluidsstudio's,
met ieder één grote externe harddisk.
Hierbij wordt het programma Protools
gebruikt. Uitsturing vindt plaats tot 0 dB
om clippings (geluidspieken) te vermij
den. Er vindt slechts montage plaats met
fade in fade out om de toekomstige
gebruiker deze plotselinge geluidspieken
te besparen.
Vervolgens vindt batchverwerking plaats
via het interne netwerk naar een derde
studio. Daar vindt ook het branden van
de CD-Roms en hun etikettering plaats.
Op dat moment wordt van de gelegen
heid gebruik gemaakt om de speelduur
en overige technische gegevens van de
betreffende opname, op te nemen in een
databank. Deze is gekoppeld aan een
reeds bestaande databank met metadata
over de aard van de opname, datum,
plaats van opname, gegevens van de
sprekers en de veldwerkers (privacy-gege-
vens afgeschermd) en gegevens betref
fende de gebruikte apparatuur.
19
advisering
projecten
trainingen
detachering
document- en
workflow management
Obbinklaan 13,3571 ND Utrecht,
Tel. 030-2724235, Fax 030-2716900
Internet: www.archiefservice.nl
E-mail: directie@archiefservice.nl
glasdia uobk prent
affiche schilderij gr
handschriften postzec
verzameling glasnegr
boek aquarel
munt prod
postzegel v?
glasdia b-
3D object 'B
schilden/ Éjb
verzam f"
DIGITALISERING VAN BEELDARCHIEVEN BV
Het zoeken, tevoorschijn halen en bekijken van beelden of
teksten in archieven is vaak een tijdrovende operatie.
We willen snel en doeltreffend over de gevraagde informatie
beschikken en dan ook nog het liefst vanaf de plek waar het
ons het beste uitkomt. Wij van Pictura Imaginis hebben een
digitaal procédé ontwikkeld waardoor dat mogelijk wordt.
Een modern geconserveerd archief is een kostbaar bezit.
Niet alleen voor diegenen die er dagelijkse verantwoordelijk
heid voor dragen. Veel verschillende doelgroepen moeten er
óók hun voordeel mee kunnen doen. De door Pictura Imaginis
vervaardigde database van ieder gedigitaliseerd archief ver
hoogt de toegankelijkheid voor alle gebruikers enorm.
Zoeken is eenvoudiger, gaat veel sneller en het oproepen van
gevonden informatie is opeens een peulenschil.
Digitale beelden ziet u 4x groter in topkwaliteit op uw scherm
dan het origineel.
advisering, implementatie en trajectbegeleiding
publicatieprojecten (internet, drukwerk)
database toepassingen
de hoefsmid 13 - 1851 PZ Heiloo - tel: 072 53 20 444 - fax: 072 53 20 400 - e-mail: info@pictura-imaginis.com
Conservering
aantal
speelduur
Banden
4250
3300 uur
Cassettes
400
400
Platen
330
275
Dimafoon
60
25
De geluidscollectie groeit nog steeds en omvat momen
teel een totale speelduur van 4000 uur.
problematisch?
AGFA
nee
BASF
nee
Philips
nee/ja dun
Scotch 3M
ja sticky-shed syndroom
De bandtypen die het instituut gebruikte leverden soms
problemen op.
Snelle toegankelijkheid
Bakken op 65°
november 2000
archievenblad
