OOOO9O0OOOOO
Geschiedenis onder handbereik: samenwerking in Flevoland
Tweehonderd jaar archiefweien in digitale presentatie
Samenwerking
Smalfilmmuseam
en NAA
Raad adviseert een nieuw archiefbestel
2
Arnold Wiggers is per 1 juni 2000 in Gemeentearchief Rotterdam waar zij ver- Internationale Aangelegenheden. Zijn
dienst getreden bij het Streekarchief antwoordelijk is voor de coördinatie van pensionering werd passend gevierd met
Regio Eindhoven als hoofd Cultuurhis- de twee studiezalen. Zij was jarenlang een symposium over 'Openbaarheid his
torie. Binnen dit regionale samenwer- werkzaam bij het Gemeentearchief Delft. sen vrees en verlangen',
kingsverband is hij verantwoordelijk
voor het bereiken van nieuwe publieks- Tom van Slooten is per 1 oktober door de Bert Looper is per 1 november 2000
groepen en het ontwikkelen van nieuwe Heerlense gemeenteraad benoemd tot benoemd tot directeur van het Regio
producten. Wiggers was hoofd van het gemeentearchivaris van Heerlen. Daarvoor naai Historisch Centrum Overijssel in
Zeeuws Documentatiecentrum en heeft was hij hoofd van het bureau bij het stads- oprichting, waar hij verantwoordelijk is
zich ingezet voor de bevordering van de archief. Roelof Braad, zijn voorganger, is voor de vorming van dit centrum.
Zeeuwse regionale geschiedbeoefening. benoemd tot stadshistoricus van Heerlen. Looper was directeur van de Centrale
Archief Selectiedienst in Winschoten.
Josje Valenbreder is per 1 september 2000 Han Mulder verliet op 9 oktober de Rijks-
begonnen als hoofd Baliediensten bij het archiefdienst als Hoofd Voorlichting en
nieuws uit het veld
'Wijzigingen in het archiefbestel
noodzakelijk', draagt het advies 'Naar een
nieuw archiefbestel' van de Raad voor
Cultuur als kop. Het huidige bestel vol
doet niet meer aan de moderne vereisten
van professioneel beheer en publieksge-
oriënteerde dienstverlening. Om hierin
verandering te brengen is volgens de
Raad in de eerste plaats bestuurlijke moed
en bestuurlijk draagvlak nodig. Staats
secretaris Van der Ploeg zou zelf het voor
touw moeten nemen om binnen de
lopende regeerperiode tastbare vooruit
gang te boeken. Voor die veranderingen
zou in de cultuurnotaperiode 2001 - 2004
bovendien veel meer geld beschikbaar
moeten komen dan nu het geval lijkt.
Het advies is een reactie van de Raad op de
plannen van OCenW voor een herziening
van het archiefbestel. Belangrijkste onder
deel daarvan is de vorming van regionaal
historische centra, waarmee de staatssecre
taris de toegankelijkheid van archieven wil
vergroten. De Raad onderschrijft het be
lang hiervan, maar stelt tegelijkertijd dat
een verbetering van het beheer en behoud
van de archieven ook aandacht behoeft.
Volgens de Raad zijn hogere uitgaven
noodzakelijk om een sluitend net van pro
fessioneel archiefbeheer te realiseren, ach
terstanden in beheer en be
houd van archieven in te
halen, problemen rond digita
le duurzaamheid aan te pak
ken en technologische ver
nieuwing (voor een breder
publieksbereik) door te voeren.
De Raad bepleit een princi
pieel andere toedeling van
verantwoordelijkheden aan
rijk, provincies en lokale overheden. Het
belang van de rol van provincies op
gebied van archieven dient vergroot te
worden en die van waterschappen
(omdat deze doelcorporaties zijn) juist
verkleind. Het rijk moet verantwoordelijk
worden gesteld voor behoud en beheer
van archieven, de provincies krijgen de
(financiële) verantwoordelijkheid voor
integratie van informatie over cultureel
erfgoed en voor de infrastructuur om dit
te bereiken. De verantwoordelijk voor de
publieksfunctie ligt dan bij de lagere over
heden, die daarvoor de regionaal histori
sche centra kunnen inschakelen, maar
ook bibliotheken, musea of educatieve
instellingen of een combinatie daarvan.
Als primaire taak voor de regionaal histo
rische centra ziet de raad het beheer en
behoud van bronnen. Tegen de huidige
vorm van hun bestuurlijke
inrichting heeft de Raad als
bezwaar dat deze hybride is,
waardoor de verantwoorde
lijkheden en dus de aan
spreekbaarheid daarop dif
fuus zijn geworden. De Raad
verwacht dat de voorgestel
de inrichting spoort met de
mate van afstand die de
onderscheiden bestuursla
gen tot de bevolking hebben en dat de
lokale overheden eerder hun verantwoor
delijkheid nemen voor taken waarmee ze
bij hun inwoners kunnen 'scoren' dan
voor 'onzichtbare taken'.
Info: www.cultuur.nl
nieuws uit het veld
Op 11 oktober tekenden twaalf par
tijen een intentieverklaring voor samen
werking in Flevoland. Onder het toe
ziend oog van staatssecretaris Van der
Ploeg werd hiermee de basis gelegd
voor samenwerking op cultuurhistorisch
gebied. De deelnemers zijn het ministerie
van OCenW (het rijksarchief), de provin
cie, alle gemeenten en het waterschap in
Flevoland, de samenwerkende bibliothe
ken, Poldermuseum Nieuw Land en het
Sociaal Historisch Centrum. "De provin
cie heeft het voortouw genomen in dit
project. Alle deelnemers werken op vrij
willige basis mee aan het bevorderen van
de toegankelijkheid van bronnen door
digitalisering. Begin 2001 zal het pilot-
project 'Nieuwkomers' van start gaan,
waarbij allerlei gegevens over dit thema
gedigitaliseerd worden. Een deel van
de deelnemers denkt na over een moge
lijke gezamenlij
ke huisvesting
in de toekomst",
zo lichtte me
vrouw Louppen,
voorzitter van de projectgroep die de
samenwerking van deze uiteenlopende
instellingen voorbereidde, toe. Tijdens de
voorbereidingen werd de koudwatervrees
overwonnen en steeg het enthousiasme
en het draagvlak voor het project. Wil de
overheid de burgers de mogelijkheid
geven op een makkelijke en toegankelij
ke manier kennis te nemen van cultureel
erfgoed, dan is een gezamenlijk aanbod
van bronnenmateriaal onontkoombaar.
De provincie wil het verleden toeganke
lijk maken voor een ieder die vanuit
werk, scholing of belangstelling meer
wil weten over de geschiedenis van
Flevoland.
Hoe vieren we 200 jaar archiefwezen in
2002 op een zinvolle wijze? Naar een ant
woord op deze vraag wordt momenteel
onder auspiciën van DIVA heftig gezocht.
In brede kring leeft de opvatting dat dit
vooral moet gebeuren door het Neder
landse publiek op een pakkende wijze te
tonen wat het aan archieven kan hebben.
Gekozen is voor een goede publiciteitsac
tie met als doel een breed publiek via de
digitale snelweg kennis te laten maken
met archieven. Daarbij valt dan vooral te
denken aan gegevens over de eigen fami
lie en woonomgeving. Voordeel van deze
aanpak is, dat hij aansluit bij activiteiten
waar toch al iedereen mee bezig is. De
ontwikkeling van nieuwe activiteiten is
niet nodig, iedere archiefdienst kan haar
plannen op digitaal gebied gewoon voort
zetten. Alleen krijgen die door deze publi
citeitsactie in 2002 in één klap grote
publieke aandacht.
Hoe die publiciteitsactie er precies uit
gaat zien, hangt af van het aanbod van
het gezamenlijke archiefwezen in 2002.
Om te onderzoeken welke persoonsgege
vens de archieven digitaal ter beschik
king stellen, stuurde DIVA alle archiefbe-
herende instellingen september jl. een
enquêteformulier met vragen over con
crete digitale plannen toe. Aan de hand
van de respons moet duidelijk worden
hoever we in 2002 zijn.
In samenwerking met externe deskundi
gen gaat een kleine stuurgroep de
komende maanden de opzet en financie
ring van de publiciteitsactie in 2002 rege
len. Het is de bedoeling dat de publici
teitsactie een langdurig effect heeft en
niet ophoudt bij een eenmalige kennis
making; een deel van het grote publiek
moet vaste (virtuele) klant worden.
Tijdens de twintigste editie van
het Nederlands Filmfestival maak
ten het Smalfilmmuseum en het
Nederlands Audiovisueel Archief
bekend nauw te gaan samenwerken.
Het Smalfilmmuseum beheert dui
zenden amateurfilms waarin het
gewone, dagelijkse leven in al zijn
aspecten is vastgelegd. Het museum
wil investeren in het behoud en de
toegankelijkheid daarvan.
Inmiddels is 3,5 ton subsidie van de
Mondriaanstichting en het VSB
Fonds ontvangen. Door samen te
werken met het NAA kan deze sub
sidie optimaal ingezet worden en
kan het Smalfilmmuseum profite
ren van de expertise van het NAA
op gebied van conservering van
audiovisuele bronnen.
Selecties van amateurfilms zijn te
zien op www.smalfilmmuseum.nl
Rectificatie
7
u i
NIEUWS
i '1 JL §2]
RAADVOORCULTUUR
EN NI SMAKING
VRAGEN?
--.U -Zl
Van de schaarste
ende overvloed
Advies
Cultuurnota
2001/2004
Archieven
Raad voor
Cultuur
-2
archievenblad
november 2000
het veld
In het artikel 'Samen op weg naar een
nieuw archiefbestel?' (Archievenblad okto
ber 2000, p. 33) is een storende fout geslo
pen in de derde kolom. De tekst
en dat veel gemeentearchieven niet
gericht zijn op vraaggerichte ontsluiting en
het dienstbaar maken van de archieven
aan het publiek (in Schiedam is dit juist
voor het merendeel van de collectie het
geval)' was zonder de laatste twee woor
den bedoeld. Nu stond er precies het
tegenovergestelde van wat auteur wilde
zeggen. Excuses hiervoor.
november 2000
archievenblad
