De weg kwijtjl,
archiefburo
Er z//it HO0 plaatsen
IN vs
1
üx!
Wij sfcheppen weer orde
Deskundige en discrete specialisten in traditionele en digitale archivering
j bij instellingen^en bedrijven.
Ook voor specifieke trailing van archièfpersoneel.
- h f t -
Archieven
Aletta Jacobsstraat 28 - Waalwijk - Tel. 0416 - 34 89 80
documenthandling, training en service
M
nr J
hoofd afdeling
Archiefbeheer
herziening archiefbestel
IN DE ETALAGE
Graag had ik in het rapport wat revolu
tionaire uitspraken gelezen over de
gevolgen voor het archiefbestel van het
naar elkaar toegroeien van het bedrijfsbe
lang (documentaire informatievoorzie
ning) en historisch belang (archiefwezen)
van archieven, in belangrijke mate gesti
muleerd door de paradigmaverschuiving
in de archivistiek van 'levensloop' naar
'continuüm'. Blijkbaar denkt het meren
deel van de Nederlandse archivarissen
nog in termen van archiefbewaarplaat
sen gevuld met papier dat voor de eeu
wigheid bewaard dient te worden en
beschikbaar gesteld aan huidige en toe
komstige generaties. Dit is zonder meer
een dwingend uitgangspunt voor beheer
ders van historische informatie, maar dat
geldt evenzeer voor digitale bestanden.
Misschien verlang ik wel te veel. Het
project Herziening Archiefbestel richt
zich nu eenmaal vooral op de functie van
cultureel erfgoed en de verbetering van
de dienstverlening, niet op de wijze van
archiefbeheer en -verkrijging. Wat zijn
de gevolgen van de fusies van rijksarchie
ven en gemeentearchieven voor het tota
le archiefbestel? Om een antwoord te
kunnen geven, hebben mevrouw Van
Diepen en haar projectteam overleg
gevoerd met vertegenwoordigers ('sleu
telfiguren') van archiefbeherende instel
lingen, overheden, gebruikers, inspec
teurs en van aanverwante instellingen.
Het rapport is hier de - goed leesbare en
zorgvuldig geformuleerde - neerslag van.
Er heerst een ontroerende eenstemmig
heid die wonderwel aansluit bij het door
de staatssecretaris van Cultuur gevoerde
archiefbeleid. De functie van archiefdien
sten bestaat niet meer alleen uit een kwa
litatief goed collectiebeheer, maar even-
zeer uit het dienstbaar maken van de col
lectie aan een breed publiek. Dit kan niet
zonder een verdere digitalisering van
archieven, zeker als we de educatieve
mogelijkheden van archieven willen
benutten. Rijk, provincies, gemeenten en
waterschappen, alle bestuurslagen moe
ten zich richten op versterking van die
publieksfunctie door schaalvergroting en
samenwerking tussen archiefinstellingen
en andere erfgoed- en documentatie-
instellingen. Dit maakt (verdere) digitali
sering mogelijk en vergroot de toeganke
lijkheid van archieven. Bij alle betrokke
nen is een cultuuromslag nodig wil de
publieksfunctie op een volwassen manier
gestalte krijgen. De structuur die uitein
delijk ontstaat, krijgt haar verankering in
een nieuwe archiefwet.
Als gemeentearchivaris van Schie
dam gaat mijn belangstelling primair uit
naar wat 'Archieven in de Etalage'
schrijft over de toekomst van de gemeen
tearchieven. Volgens het rapport is het
algemene beeld dat archiefdiensten bij
gemeenten over het algemeen een lagere
prioriteit hebben (in Schiedam niet), dat
het veel gemeentearchieven ontbreekt
aan voldoende gekwalificeerd personeel
om naast het archiefbeheer andere taken
uit te voeren (in Schiedam in geringe
mate), dat veel archieven geïsoleerd wer
ken van andere gemeentelijke instellin
gen (in Schiedam niet) en dat veel
gemeentearchieven niet gericht zijn op
vraaggerichte ontsluiting en het dienst
baar maken van de archieven aan het
publiek (in Schiedam is dit juist voor het
merendeel van de collectie het geval).
Om deze situatie te veranderen zijn vol
gens het rapport schaalvergroting en
samenwerking onvermijdelijk: gemeen
tearchieven groeien uit tot streekarchie
ven en vervolgens tot Regionaal
Historisch Centrum of sluiten overeen
komsten van dienstverlening met een
centrumgemeente of met een RHC, waar
bij raadpleging los komt te staan van
fysiek beheer. Voor Schiedam is op dit
moment vooral samenwerking van
belang wat betreft de vraaggerichte ont
sluiting van archieven door middel van
digitalisering.
'Archieven in de etalage' bevat
helaas geen enkele passage over de
'samenvoeging' in enkele gemeenten van
archief en documentaire informatievoor
ziening (Delft, Leiden, Deventer) en de
gevolgen daarvan voor het toezicht. Wel
gaat het in op andere recente ontwikke
lingen rond de archiefinspectie. Terecht
luidt één van de aanbevelingen hierover
dat er een landelijke, onafhankelijk geor
ganiseerde inspectie moet komen, die
toezicht houdt op de 'hele keten van
archieven'. Dit kan een einde maken aan
de vreemde situatie dat ik als gemeente
archivaris verantwoordelijk ben voor het
toezicht op het door Burgemeester en
Wethouders gevoerde archiefbeheer, ter
wijl dit college tegelijkertijd mijn 'lands
heer' is.
33
voorzée
Gemeentearchief
36 uur; schaal 117.937,--; vacaturenummer BD00-28
Ze lijken misschien niet ZO comfortabel, u komt meer te weten over de functie en de aantrekkelijke
Maar „mm. mm, Kies, graag raar raater» ea eigemgis.
En dat zit prima, dat merk je direct. telefoontje is genoeg: (OT3) 580 99 38 (ook op zaterdag).
E-mailen kan ook: vacature@tilburg.nl; kijk ook eens op
internet: www.tilburg.nl/vacatures. Uw schriftelijke
O sollicitatie ontvangen wij graag vóór 20 oktober 2000. De
4"v. v dk gemeente Tilburg wil graag meer vrouwen, leden van etni
sche minderheden en mensen met een handicap in dienst
nemen. Behoort u tot een van deze doelgroepen en heeft u
Oov* belangstelling? Neemt ook u dan contact op.
Somen op weg noor een nieuw archiefbestel
Door Laurens Priester
'Consensus is erg belangrijk in Nederland,
maar je moet ook wel eens iets verkeerds
kunnen zeggen.' Frieda van Diepen-Oost,
projectleider 'Herziening van het
Archiefbestel', koos deze uitspraak van
staatssecretaris Rick van der Ploeg als uit
gangspunt voor het door haar geschreven
rapport 'Archieven in de Etalage'. Inderdaad,
consensus alom, maar waar blijven de con
troversiële uitspraken?
Ontroerende eenstemmigheid
De omslag van 'Archieven in de Etalage' lijkt de
archivaris in een wel zeer hovaardige rol te tonen.
Op 20 maart 1450 overhandigde Pieter van Renesse van
Beoostenzwene knielend aan zijn landsheer, Philips de
Goede, de door hem vervaardigde toegang op het
archief van de Graven van Holland. De archiefinventaris
is als waardevol geschenk uitgevoerd, met vijf miniaturen
geïllustreerd, gebonden in een schitterende leren band
en voorzien van koperen sloten. Hiermee plaatste de
registermeester niet alleen het grafelijk archief, maar
ook zichzelf in de etalage.
Schaalvergroting en samenwerking
Onafhankelijke inspectie
www.minocw.nl/cultuur
oktober 2000
archievenblad