SIMMER2000 r Simmer2ooo Over de belangstelling konden we vooraf niets zinnigs zeggen, maar na één week was al duidelijk dat deze alle ver wachtingen overtrof. In het kielzog van de bezoekers kwamen ook de media over de vloer, heel mooi om de de naamsbe kendheid van het Ryksargyf te vergroten. Zaterdag 1 juli. Tussen 12.00 en 13.00 uur vindt in het bijzijn van konin gin Beatrix de openingsmanifestatie plaats in het centrum van Leeuwarden. Simmer2000 kan beginnen. Honderd vijftig meter verder worden in de plaatse lijke schouwburg de Harmonie de laatste voorbereidingen getroffen voor de stand van het Ryksargyf. Een in het oog sprin gend onderdeel is de computer met gege vens uit de Burgerlijke Standsakten. Hij staat nog maar net aan of een meisje van een jaar of twaalf gaat er achter zitten en gaat op zoek in de overlijdensdatabase naar haar voorouders. "Goh, wat gingen de mensen vroeger gauw dood", merkt ze op. Gefascineerd door wat zij ziet merkt ze niet dat een meter achter haar de koningin met haar gevolg voorbijloopt. Die middag raken tientallen mensen geboeid door de gegevens die over het scherm rollen. Zoveel dat die ene compu ter de vele vragen niet aan kan. Zondagochtend 7 uur. Twee mede werkers van het Ryksargyf overleggen op het perron van Leeuwarden; gedachtes borrelen op en visioenen verschijnen. Wat is het geval? De Harmonie zal de komende weken het kloppend hart van de gehele manifestatie zijn. Omrop Fryslan verzorgt er live uitzendingen met muziek, er wor den Simmer2000-souvenirs verkocht en de gasten kunnen gratis gebruik maken van internet. Een ideale plek om ons te presenteren, bijvoorbeeld door de stand uit te breiden met meer onderzoeksfacili teiten. Ondanks enige twijfel - de ope ningsmiddag zal zeker niet representatief zijn voor de komende weken - wordt de gok gewaagd. Er is nog ruimte voor zes computers en twee leesapparaten voor microfilms. Dit betekent een radicale koerswijziging in de opvang van de Simmergasten op het Ryksargyf. De ver huizing van apparatuur naar de Harmonie is het einde van het documentatiecen trum dat naast de studiezaal was opgezet om de eventuele druk op te vangen. Dinsdagochtend 4 juli. Transport van computers, leesapparaten, films enz. naar de Harmonie. Nog dezelfde middag wordt de uitgebreide stand bemand. Als de belangstelling minimaal is, slaat de twijfel toe. Publiciteit over de verplaat sing van het documentatiecentrum op Omrop Fryslan en in de Leeuwarder Courant zorgt de dag erna echter meteen al voor enkele tientallen bezoekers. En de aantrekkingskracht blijft groot. De emi grant blijkt inderdaad interesse te heb ben voor de eigen 'roots'. Natuurlijk ver schilt de belangstelling per Simmergast; de een wil graag zo ver mogelijk terug in de tijd, de ander is alleen geïnteresseerd in de namen van (oud-)ooms en tantes. Zijn uit geboorteakten naast de naam van de geborene ook de namen van ouders ingevoerd, dan lukt dit prima, anders uiteraard niet. Voor de nabije toe komst heeft het aanvullen van de gege vens van die gemeenten die alleen op tienjarentafelniveau zijn geïndiceerd, dus hoge prioriteit. Al snel merken we dat we ook een ande re, niet verwachte categorie bezoekers bereiken. Nog steeds in Friesland woon achtige Friezen blijken wel belangstelling te hebben voor de eigen familiegeschie denis maar hebben - wegens drempel vrees - nog nooit de stap naar het archief gezet. Bezoekers die ook nog nooit een open dag of een genealogische markt hebben bezocht. Eenmaal achter de com puter raakt men snel geboeid. En met een ingevuld formuliertje waarmee ze op het Ryksargyf een fotokopie van een akte kunnen krijgen, zetten ze nu toch de eer ste schreden in een archief. De belangstelling is zo groot dat we ook de openingstijden van het Ryksargyf uitbreiden. Als er op maandag 10 juli 's ochtends half tien al een groep uit Amerika voor de deur staat, gaan we tij dens de Simmer2000-weken ook op maandagen open. Om vijf uur blijkt dat er in totaal 35 bezoekers zijn geholpen. De dag erna schrijven we zelfs 110 bezoe kers in, waarvan 74 volstrekt nieuwe. Sommigen verzilveren alleen hun uit de Harmonie meegenomen formuliertje, anderen blijven de hele dag. Naast de informanten (vrijwilligers) die anders ook nieuwe genealogen op weg helpen, begeleiden ook de vrijwilligers Nieuwspoort Kaart te koop die eerder de gegevens uit de bs-akten hebben ingevoerd de bezoekers, zowel in de Harmonie als in de studiezaal. Was het eerst nog een puzzel om het rooster com pleet te krijgen, later is er zelfs teleurstel ling als er niet vaker hulp nodig is. Men deelt graag mee in de vreugde, verbazing en andere emoties van de gasten. Wat was nu de grondslag van het suc ces? In de eerste plaats had Siem van der Woude, ons hoofd Externe Dienstverle ning, zitting in het bestuur van de Simmer2000-organisatie. De lijnen waren uitermate kort. Zo waren zijn kennis en netwerk voor bijvoorbeeld het plaatsen van een stand in de Harmonie van groot belang. Ten tweede was er de publiciteit. Zocht het Ryksargyf eerst nog contact met verschillende media, toen het eenmaal begon te lopen kwam de pers ongevraagd binnen, op zoek naar emigranten die pro grammaonderdelen bezochten. Deze von den ze in het Ryksargyf en in de Harmonie Geld verschuldigd in ruime mate. Het enthousiasme van de geïnterviewden zorgde voor goede PR voor het Ryksargyf. De anders moeilijk bereik bare landelijke pers had nu ook belangstel ling, die resulteerde in een nieuwsitem voor RTL5 en een voorpagina-artikel in Trouw. Tenslotte moeten we ook het ideale archiefweer niet wegcijferen. Tempe raturen die tussen de 15 en 20 graden schommelden en een regelmatige regen bui dreven de bezoekers in onze armen. Het succes smaakt naar meer. Al eerder is binnen het Ryksargyf eens geopperd om op vrijdag met een stand op de markt te gaan staan. Met de gegevens in de com puter hebben we ook als marktkoopman heel wat te bieden. De beschikbaarheid van grote gegevensbestanden maakt een levendige presentatie mogelijk waarbij de bezoekers kunnen ruiken aan de moge lijkheden van archiefonderzoek. 10 11 Het Ryksargyf en Simner2000 Door Otto Kuipers* De maand juli stond Friesland in het teken van Simmer20oo, de reünie voor de Friezen 'om utens' en hun nakomelingen. In heel Friesland stonden allerlei activiteiten op het programma om de gasten te vermaken, met als basis driehonderd dorpsreünies.Van meet af aan was het Ryksargyf bij de orga nisatie betrokken met als inzet een laag drempelig stamboomonderzoek voor ieder een. Hiervoor voerden tientallen vrijwilligers tot de laatste dag de gegevens van vrijwel alle openbare akten van de burgerlijke stand in de computer in. De aantrekkings kracht bleek groot. Gefascineerd Schouwburg de Harmonie. De gok gewaagd Niet verwachte categorie bezoekers Meedelen in emoties 9 mei presenteerde het bestuur van Simmer2000 de de plannen in Nieuws poort. Hiervoor was een groot aantal kamerleden en bewindslieden uitgeno digd. Van ongeveer twintig van hen waren enkele gegevens over hun Friese oorsprong opgespoord. Het lukte om met deze gege vens twintig boekjes met een fragment van de stamboom, verlucht met kopieën van originele documenten, te maken. Henk Kroes, de voorzitter van Simmer20oo, bood deze aan de betrokken kamerleden aan. Slachtedijk. De actualiteit tij dens de Simmer- 2000-periode bood onverwachte moge lijkheden, waar het Ryksargyf flexibel op kon inspelen. Een mooi voorbeeld hiervan was de Slachtemarathon op zaterdag 8 juli over de eeuwenoude Slachtedijk. Het Ryksargyf bewaart een kaart van de Slachte uit de eerste helft van de 18de eeuw, gete kend door Pieter Idserts, een poort wachter uit Frane- ker die ook wel de naam Portier voer de. De dorpssilhou etten en de wa pens van de vijf onderhoudsplich tige grietenijen en de stad Franeker maken het tot een fraaie kaart, echt iets om aan het publiek te tonen. Tijdens de openingsmanifestatie sierde hij dan ook de stand van het Ryksargyf. Een mooie kaart, zo vond ieder een, ook heel geschikt om thuis op te han gen. 'Verkoopt u facsimilé's van de kaart?' werd er gevraagd. "Nee, dat is niet moge lijk" was onze eerste reactie. Niet echt sterk, vonden we ook zelf en toen de vraag bleef aanhouden, besloten we hem te laten reproduceren. Een dag voor de mara thon waren er een paar duizend exempla ren klaar. Inmiddels zijn er bijna 1500 kaar ten verkocht voor f 15,00 per stuk, waar door de productiekosten nu al zijn terug verdiend. Kaart van de Slachte, gete kend door Pieter Idserts. Satellietfoto Friesland. Zo wordt een boerenzoon die nu al weer lang Amerikaans staatsburger is, even stil als de namen van zijn grootouders op het scherm verschijnen. Wat is het geval? Het boerenbedrijf van zijn grootvader was over gegaan op de zoon, de vader van deze Simmer-gast. Toen de kleinzoon zijn plannen voor emigratie aan de grootvader uit de doe ken deed, was ruzie het gevolg. Grootvader had er zo op gerekend dat de boerderij in de familie zou blijven. Deze herinneringen kwa men achter de computer weer naar boven. Succes smaakt naar meer Geboeid door wat er over het scherm komt rollen. Het waren ook weken van bijzondere ont moetingen. Eén ervan vond plaats op het Ryksargyf. Twee families lopen elkaar op de studiezaal tegen het lijf. Wat blijkt? Beide komen uit de Verenigde Staten, beide uit Florida en beide uit dezelfde regio. Na een steeds rumoeriger wordende conversatie vertelt één me: "We found out that we're family, and that we owe them an amount of money." medewerker Benutten Ryksargyf archievenblad september 2000 september 2000 archievenblad

Periodiekviewer Koninklijke Vereniging van Archivarissen

Archievenblad | 2000 | | pagina 5