Over een loopplank naar een andere wereld
b
NAi op zoek naar informatie over de architect en
de bouw van het Victoria Hotel.
Vooraf ging ik eerst op zoek naar hun websi
te. Ik gokte met www.nai.nl meteen goed en
kwam terecht in een informatieve, aantrekkelijk
vormgegeven website. Behalve informatie over
de museale activiteiten van het NAi, geeft deze
site ook algemene gegevens over de studiezaal.
De inhoudelijke raadpleegmogelijkheden op af
stand zijn echter nog mager. Weliswaar is er een
alfabetische lijst van de 400 archieven en verza
melingen (meestal op naam van de architect)
die het NAi beheert, maar daar houdt het wel
mee op.
Het binnengaan van het gebouw heeft iets
van het betreden van een andere wereld. Via een
soort loopplank kom je in een grote hal waar
aan de ene kant een boekhandel is gevestigd en
aan de andere zijde een balie die toegang ver
schaft tot de rest van het gebouw. Hier meld ik
me voor mijn bezoek aan de studiezaal van het
archief. Als gebruiker van diensten van vooral
openbare archiefbewaarplaatsen en bibliothe-
kwaliteitsonderzoek
kwaliteitsonderzoek
De roman 'Publieke Werken' van Thomas
Roosenboom ademt de sfeer van verzet tegen de
laat-negentiende eeuwse bouwondernemers die
met hun creaties geleidelijk het Amsterdamse
straatbeeld gingen bepalen. Roosenboom schetst
de halstarrigheid van twee huiseigenaren die
weigeren accoord te gaan met het bedrag dat de
NV Victoria Hotel biedt voor hun percelen. In de
verwachting dat de hotelonderneming bereid
zal zijn meer te betalen naarmate de bouwplan
nen het point of no return naderen, houden de
eigenaars voet bij stuk. Zij komen echter bedro
gen uit, want de hotelonderneming blijft bij het
oorspronkelijke bod en als de huizenbezitters
weigeren afstand te doen van hun panden,
Het archievenoverzicht blijkt niet
veel meer te zijn dan een lijst met namen
van architecten over wie het NAi materi
aal bezit en die weggemoffeld tussen de
depotlift en de trap naar de bovenverdie
ping hangt. Daarnaast bevinden zich de
inventarissen. Helaas geen archief van
Henkenhaf of Ebert met wie hij veel
samenwerkte. Wel van coryfeeen als
P.J.H. Cuypers, H.P. Berlage, J.j.P. Oud,
G.Th. Rietveld, W.M. Dudok, C. van
Eesteren en L.P. Zocher. De inventarissen
zijn wat moeizaam te raadplegen. Geen
tafel in de buurt om snel een aantal door
te bladeren en bijna allemaal zijn ze ver
pakt in onooglijke stofmappen.
Wellicht biedt de enorme boeken- en
tijdschriftenverzameling meer stof over
het Victoria Hotel en zijn schepper. De
bibliotheekcatalogus is te raadplegen via
de drie pc's in de studiezaal. Helaas zijn
ze allemaal bezet en ik wend me weer tot
de studiezaalmedewerker met de vraag
hoe ik erachter kom of er eventueel
documentatiemateriaal bestaat over Hen-
De studiezaal van het archief en de
bibliotheek is zonder meer ruim te noe
men. De werkplekken zijn helemaal inge
richt met het oog op grote stukken (teke
ningen, maquettes en dergelijke). De
tafels zijn hoog zodat je de stukken op
een aangename manier staande kunt
bestuderen. Goedzittende hoge stoelen
zorgen ervoor dat je ook prettig kunt
werken. Ik moest enkele minuten wach
ten voordat zich een medewerker aan
diende. De ongeduldige irritatie die ik in
dat soort gevallen meestal bij mezelf
bespeur, werd dit keer beperkt door het
grote aantal boeken dat vrij in de studie
zaal staat opgesteld. Je hoeft je hier nooit
te vervelen; tijdens het wachten op stuk
ken die uit het depot komen, kun je heer
lijk dwalen door de volgens een rubrie
kensysteem ingedeelde bibliotheek. In de
benedenzaal bevinden zich de boeken; in
de bovenverdieping, die door de grote
vide een ruimtelijke eenheid vormt met
de benedenzaal, staan de tijdschriften
(de Nederlandse gescheiden van de bui
tenlandse) van na 1900.
Met een kop soep in de hand ver
schijnt de studiezaalmedewerker en vraagt
of hij mij van dienst kan zijn. Ik vertel
hem dat het mijn eerste bezoek is en dat ik
graag uitleg wil over de werkwijze. Ik krijg
eerst een bezoekerskaart die ik trouw
invul. Daarop ziet hij dat ik op zoek ben
naar de bouwgeschiedenis van het Am
sterdamse Victoria Hotel. Terecht zegt hij
dat ik daarover waarschijnlijk meer infor
matie in het Amsterdamse gemeente
archief kan vinden, maar gaat samen met
een binnengekomen collega meteen aan
de slag om mij van algeme
ne overzichtswerken over de
bouw van (Amsterdamse)
hotels te voorzien. Ook zij
blijken Roosenboom te heb
ben gelezen.
Uit de mij aangereikte lite
ratuur krijg ik een redelijk
beeld van wat de architect,
de uit Duitsland afkomstige
T. Henkenhaf die tevens
eigenaar van het Victoria
hotel was, aan gebouwen
heeft ontworpen. Behalve
het Victoriahotel waren dat
onder andere het Kurhaus
in Scheveningen en het
Amsterdamse American Ho
tel. Maar ik wil meer. Ik wil
zelf zoeken, maar het in
strumentarium van het NAi
is mij onvoldoende uitge
legd. Dus terug naar de balie
met de vraag waar ik het
archievenoverzicht en de
bibliotheekcatalogus kan
vinden.
besluit de onderneming er omheen te bouwen.
Als relicten van dit verzet zijn de twee oude
huisjes nog steeds te zien in de gevel van het
hotel. Gewapend met deze kennis ging ik bij het
ken doet de vraag of ik in het bezit ben
van een Museumjaarkaart wat vreemd
aan. De bezoeker van de studiezaal zon
der Museumjaarkaart of studentenkaart
betaalt dus de gewone entreeprijs van fl
7,50 per keer. Wel lees ik later in het
bezoekersreglement dat onderzoekers die
langdurig of frequent gebruik willen
maken van de studiezaal, een studiepas
kunnen aanvragen die daar maximaal
een jaar gratis toegang tot verschaft.
Bij een tweede balie die ik passeer wordt
mijn tas ingenomen met de mededeling
dat 'het zo ook wat lekkerder loopt'. Mijn
jas mag ik aanhouden. De tas verdwijnt
niet in een kluisje maar achter de stoel
van de baliemedewerker. De bewegwijze
ring naar de studiezaal is onvoldoende,
maar ik was gelukkig zo alert geweest te
vragen hoe ik daar kon komen.
Op afstand nog mager
ti
J, s* J*.
over het NAi
luur vrienden
collectie bibliotheek
algemeen collectie bibliotheek studiecentrum
activiteiten
nposilfM en*.: actueel - binnenkort - reit
snd - afgelopen
huis Sonneveld
Museumjaarkaart
Door Charles Jeurgens
archievenblad
juni 2000
juni 2000
archievenblad
In navolging van het Public Record
Office in Londen voerde de
Rijksarchiefdienst met ingang van
januari 1999 een kwaliteitshand
vest in met kwaliteitsnormen ten
aanzien van dienstverlening aan
de bezoeker op het gebied van
ruimtelijke voorzieningen, open
stelling studiezaal, informatie en
registratie, service en raadple
ging. Hoe staat het met de kwali
teit van de dienstverlening in de
studiezalen van de Nederlandse
archiefdiensten en archiefbehe-
rende instellingen? Redacteuren
van uw lijfblad brachten vorig jaar
al enige werkbezoeken aan stu
diezalen in Nederland; in dit num
mer pakken wij de draad weer op
met een bezoek van -inmiddels
ex-redacteur Charles Jeurgens -
aan de studiezaal van het
Nederlands Architectuurinstituut
(NAi)
Het Nederlands Architectuurinstituut (NAi) is niet
alleen archief maar ook museum en bibliotheek.
Sinds 1993 gehuisvest in een markant gebouw
van architect |o Coenen aan de rand van het
Rotterdamse Museumpark, heeft het van buiten al
de uitstraling van een waar paradijs voor de archi
tectuur-, stedenbouw- en bouwkunstfanaat.
Hoe staat het hier met de kwaliteit van de dienst
verlening?
Onooglijke stofmappen
Nooit te vervelen
Ook Roosenboom gelezen
Hoge tafels en
goedzittende hoge stoelen.
