'AS\ S
AVAS» SYSTEMEN
wezen als een geïnteresseerde buiten-
staander. De ontwikkeling die op diverse
plaatsen bezig is, schaalvergroting of een
bundeling tussen archiefdiensten en
andere culturele instellingen, volgt hij op
afstand met een kritische blik. Welke
kant gaat het op? Waarom is gekozen
voor samenwerking? Waarschijnlijk is de
nieuwe richting ingegeven door pragma
tische overwegingen.
Toch ziet Caminada mogelijkheden; hij
pleitte er voor om veranderingen door te
voeren ten gunste van de gebruiker. Het
archiefwezen heeft, niet alleen in dat
opzicht, volgens hem nog heel wat in te
halen. Het 'aanboddenken' is ingebak
ken, het denken vanuit de klant heeft de
archivaris niet geleerd. Een strikte schei
ding van bewaren en instandhouden,
enerzijds, en raadpleging en ter beschik
king stellen, anderzijds, biedt meer ruim
te om aan de verwachtingen van de
gebruiker tegemoet te komen. Internet
dient als medium te worden ingezet om
informatie ter beschikking te stellen.
"Niks is mooier dan geen archivaris
nodig te hebben om informatie te vin
den", volgens Caminada. Archieven zou
den hun culturele en sociale rol promi
nenter kunnen vervullen in de samenle
ving, zij zijn het 'historisch cement', ook
in een nieuw gevormde stad als bijvoor
beeld Almere.
Op het onderzoek naar het (zelf)beeld
van de archivaris, waaruit Fred Verbeek
van het SCO-Kohnstamminstituut, enke
le resultaten presenteerde, komt het
Archievenblad nog uitgebreider terug.
Het middagprogramma was inge
deeld in drie workshops. Daar was het
voor de deelnemers wel even wennen: in
plaats van nette stoelen lage krukjes, in
plaats van een fatsoenlijke vloerbedek
king een dik pak papiersnippers, met lij
nen uitgezette vakken op de grond, geen
tafels, geen spreekgestoelte, kortom
bepaald niet een alledaagse vergaderom
geving. Bij menigeen riep deze entourage
dan ook herinneringen op aan zijn
of haar kindertijd, overigens niet de
slechtste startpositie voor een onbevan
gen discussie.
Eén van de groepen was gewijd aan het
thema 'volledige openbaarheid van
informatie: meer transparantie, meer
democratie, meer werkdruk' waar de dis
cussie werd geleid door Steven Lenos
van het Instituut voor publiek en poli
tiek. Dick van Eijk, NRC-Handelsblad-
journalist en hoofd internet bij deze
krant, opende met een korte inleiding,
niet zozeer over de openbaarheid als wel
de toegankelijkheid van overheidsinfor
matie. Deze moest van hem volledig en
gratis ter beschikking worden gesteld
van de burger, bij voorkeur via internet.
Wel mochten de kosten die gemaakt
werden voor de verstrekking van deze
informatie in rekening worden
gebracht. Jan Boomgaard, Gemeente
archivaris van Amsterdam, die als twee
de inleider optrad, bracht hier onder
meer tegen in dat, als dit ook gold voor
oudere, nog niet gedigitaliseerde infor
matie, de verstrekkingskosten wel eens
heel hoog zouden worden, te hoog om
bij de klant in rekening te brengen,
maar ook te hoog voor de gemeente.
Zijn uitweg was hierbij om telkens te
bekijken of het mogelijk was externe
marktpartijen te betrekken. Zo zou het
denkbaar zijn de topografisch histori
sche atlas van Amsterdam te laten digi
taliseren en op de markt te laten bren
gen door een commercieel bedrijf.
De discussie over deze twee stellin
gen was, mede als gevolg van de indrin
gende en uiterst alerte manier van vra
gen van Steven Lenos, ongewoon leven
dig en de gemoederen liepen dan ook in
enkele gevallen hoog op. Vrijwel alle
deelnemers waren het eens met de stel
ling van Van Eijk, al maakten enkelen
wat kanttekeningen. Met name bleek
het begrip verstrekkingskosten niet hel
der, want wat moest je daar allemaal
onder verstaan? De overheid is gauw
geneigd, zoals Maarten van Boven
opmerkte, van alles en nog wat onder
dit begrip te laten vallen.
Genuanceerder werd er gedacht over de
opmerking van Boomgaard. Want wat
moest je doen als Bill Gates morgen een
fantastisch aanbod zou doen, maar wel
met de voorwaarde dat hij voor bijvoor
beeld vijftig jaar het alleenrecht zou
hebben op de levering van plaatjes? Dat
kan immers niet de bedoeling zijn. Aan
de andere kant: als het alleenrecht uit
sluitend zou gelden voor de aanlevering
van digitale afbeeldingen (in bijvoor
beeld een lage resolutie), zouden
belangstellenden toch nog altijd via het
archief de fysieke afdrukken kunnen
bekijken en daar op traditionele manier
kwaliteitskopieën van kunnen bestellen.
Uiteraard werden tijdens de sessie nog
veel meer onderwerpen aangesneden.
Zo werd duidelijk dat in het digitale
tijdperk archiefdiensten geen monopo
lie meer zullen hebben op het verstrek
ken van overheidsinformatie, ook niet
van overheidsinformatie uit het verle
den. Wel zullen de archivarissen nog
een belangrijke rol te vervullen hebben
op vlak van kwaliteitscontrole en het
verlenen van authenticiteit aan te vers
trekken informatie.
12
De tafelschikking voor het middag
maal was de uitkomst van een volstrekt
willekeurig plan en schiep zodoende
ruimte voor verrassende kennismakin
gen. Met een foto van een, meestal onbe
kende, collega in de hand,
gemaakt op het moment
van inschrijving bij binnen
komst in de vroege och
tend, togen de deelnemers
tijdens de middagpauze op
zoek naar de afgebeelde per
soon. Een bescheiden lijstje
met min of meer persoonlij
ke vragen brak vervolgens
het ijs. De resultaten van
deze mini-enquête leverden
later op de middag een hila
rische presentatie op. Gaan wij voortaan
elk jaar zo'n levendige studiedag beleven?
Is de ééndaagse, jaarlijkse studiedag, de
tweejaarlijkse studiedagen van voorheen
definitief voorbij gestreefd? Dat is nog
maar de vraag. Tijd voor wandelgangen
hield niet over. Voor veel
mensen vormt juist de gele
genheid voor toevallige
ontmoetingen en informele
contacten één van de aan
trekkelijke kanten van een
studiebijeenkomst met vak
genoten. Het thema van de dag was veel
omvattend en leverde genoeg stof op om
geïnspireerd verder te gaan in de nieuwe
eeuw. Het napraten bleef nu achterwege.
Maar wie weet: wellicht ontdekken archi
varissen de mogelijkheden om via inter-
net met elkaar in discussie te gaan? Het
fenomeen 'wandelgangen', behorende bij
een vergadercultuur uit de vorige eeuw,
zal dan gaan vervagen. Spoedig zal blij
ken: doet locatie nu wel of niet ter zake?
MICROMASTER A1 CAMERA
Zittend op lage krukjes: startpositie voor onbevangen
discussies tijdens workshops.
Toegankelijkheid overheidsinformatie
Hoogoplopende discussies
archievenblad
Informeel
De Parlandos luisterden
het buffet op.
Forumleden met elkaar in discussie; v.l.n.r. quizwinnaar en dus
'archivaris van de eeuw' Cees Schabbing, Pilip Jan van Beeck
Calkoen, Richard Hermans en Philip Maarschalkerweerd.
m.m.v. Henk Roosenboom
Foto's: Jeroen van Oss en Agnes Jonker.
w
Vleuterweideweg 10
3451 RB Vleuten
Telefoon: 030 -6775111
Telefax: 030 - 6774000
Internet: http://www.avas.nl
E-mail: info@avas.nl
Met de compacte MICROMASTER camera
kunnen documenten, tekeningen, boeken of
kranten(ook ingebonden) tot en met formaat
A1(840mm x 600mm) op 16mm film* worden
opgenomen.
haarscherpe kwaliteit
demontabel voor filmen 'op locatie'
slechts 4 cent per opname
compacte camera met grote mogelijk
heden, bij uitstek geschikt voor het archief
wezen
De MICROMASTER kan vrijblijvend bij u
worden gedemonstreerd.
er kan ook een 35mm camerakop worden gemonteerd
NIEUW
Al BUDGETCAMERA!
