werkweek
van een
Na vier maanden werken aan het
project heb ik meer dan dertig gesprek
ken gevoerd met vertegenwoordigers van
zowel archiefdiensten als andere docu
mentatie- en informatie instellingen.
Langzamerhand ontstaat een beeld van
knelpunten en kansen voor de toekomst.
En uit de discussiebijeenkomsten met
kringen van archivarissen en uit werkbe
zoeken blijkt dat er een groot draagvlak is
voor veranderingen. De projectopdracht,
afkomstig van de staatssecretaris, kent
een aantal elementen, waaronder het
bevorderen van discussie en overleg en
daarmee het creeëren van draagvlak voor
een meer publieksgericht archiefbestel.
Dit onderdeel kan vlot georganiseerd, de
bereidheid is groot. Het bestaan van het
project vertelt zich snel verder, de tam
tam binnen de archiefwereld werkt als e-
mail en de belangstelling ervoor ontwik
kelt zich als een sneeuwbal.
Dinsdag 30 november. Vandaag op weg
naar TerBorg in Gelderland voor een ont
moeting met de archivarissen uit die pro
vincie. Hoewel we vertraging hebben en
te laat aankomen, ben ik het reizen per
trein zeer gaan waarderen. In Utrecht
ontmoet ik Albert Zuurbier die projectse
cretaris is. We gebruiken de verdere reis
om onze gedachten te vormen. Albert is
afkomstig uit het Rijksarchief in Noord-
Holland en leert mij, als praktijkman, de
gang van zaken binnen een archief.
In TerBorg zie ik veel bekenden, zowel uit
de periode dat ik gedeputeerde voor cul
tuur in Noord-Holland was, als uit eerde
re contacten tijdens dit projekt. De
archiefwereld is een overzichtelijke. Twee
medewerkers van de provincie vertellen
over de cultuurplannen, in het bijzonder
over de integrale samenwerking van erf
goedinstellingen die de provincie wil
bevorderen. Een beleid dat ik bij alle pro
vinciebesturen vind; voor de archieven
liggen hier dan ook goede kansen. Verder
veel informatie over de archiefstructuur
in Gelderland. Ik adviseer een officiële
Gelderse Kring van archivarissen als plat
form voor overleg en samenwerking op
te richten. Dat is voor toekomstige ont
wikkelingen heel belangrijk.
Verder zijn ook in Gelderland de conse
quenties van de fusies van waterschap
pen merkbaar voor de archiefbewaar
plaatsen. Zo brengt een nieuw, groot,
gefuseerd waterschap zijn vaak heel
mooie archiefdocumentatie centraal
onder op de hoofdvestiging. Op zich te
begrijpen en goed voor de kwaliteit van
het beheer. Maar voor de gebruiker treedt
er versnippering op wanneer deze archie
ven niet te raadplegen zijn in combinatie
met de archieven uit de regio waar het
waterschap eerst deel van uitmaakte.
Na afloop bespreek ik in de archiefkelder
de hoofdlijnen van de projectrapportage
met Richard Hermans, als DivA directeur
een waardevol lid van het projectteam.
Vanwege mijn claustrofobie blijft de deur
open; klimatologisch gezien zeer onver
antwoord! DivA heeft een grote taak in
het vormen van kwaliteitseisen - en nor
men voor publieksbereik. Worden deze
als zelfregulerend ontwikkeld, dan ont
staat er een optimaal draagvlak voor de
uitvoering ervdn.
De dag erna staat de discussiebijeen
komst met de Kring van archivarissen in
Zuid-Holland op de agenda. De sfeer is
boeiend en indringend. We praten onder
andere over de consequentie van de
fusies van rijksarchieven met de gemeen
tearchieven in de provinciehoofdsteden
en de vorming van regionale historische
centra (R.H.C.'s) De Zuid-Hollandse pro
vinciale archieven bevinden zich in het
toekomstige Nationaal Archief in Den
Haag. Het Haags Gemeentearchief heeft
de fusie even in de ijskast gezet. Toch
hecht de Kring in Zuid-Holland belang
aan een duidelijk onderscheiden 'provin
ciale component' in het toekomstig
bestel. In een provincie met enkele grote
gemeenteli^^iikiWdiensten met goede
mogelijkheden voor publieksgericht wer
ken, zijn meerdere samenwerkingscom-
binaties mogelijk. Zoals twee of meer
R.H.C.'s waarbij de rijkscollectie bij een
daarvan wordt ondergebracht. Maatwerk
per provincie dus, maar wel schaalver
groting en samenwerking.
Oud-collega Miriam Meyer is gedeputeer
de in Groningen en met haar heb ik 2
december een onderhoudend gesprek in
Utrecht. Het gaat over de doelstellingen
van het project en de provinciale regierol
bij de samenwerking van erfgoedinstel
lingen. Ook in Groningen is deze in
goede handen. We raken enthousiast van
de vele mogelijkheden, zeker ook voor de
archieven, 's Middags ben ik in het IISG;
weliswaar voor mijn bemoeienis met het
Industrieel Erfgoed, maar ik ben mij
bewust van het feit dat instellingen als
het IISG onverbrekelijk verbonden (moe
ten) zijn met de overheidsarchieven.
Dinsdag 7 december. Het project nadert
zijn afronding. Het doen van aanbevelin
gen aan de staatssecretaris is niet de een
voudigste opdracht. Het mag geen dikke
nota worden en moet volgens mij ook
praktische instrumenten bevatten om
een toekomstig beleid uit te voeren en te
stimuleren bij andere partners dan de
rijksoverheid. De vergadering van van
daag gaat over de uit te brengen rappor
tage. Ieder lid van de projectgroep heeft
uiteraard zijn eigen invalshoek en het is
aan mij om daar een eenheid van te
maken en mijn eigen visie zo weer te
geven dat een ander ook leest wat ik
bedoel. De eindejaarsmoeheid slaat toe.
's Avonds thuis lees ik deel vijf van
Voskuils Bureau en zie mijn eigen erva
ringen herkenbaar terug. In mijn verwar
ring bedenk ik dat ook Maarten Koning
al zijn fiches en kaartenbakken zal moe
ten digitaliseren voor een beter publieks
bereik!
FR AS ME UT EN
Door Frieda van Diepen-Oost
Soms denk ik: waarom is een project
herziening archiefbestel nog nodig als ik
ervaar dat er binnen de archiefwereld
zo creatief en enthousiast gewerkt wordt
aan een verbetering van het publieks
bereik?
maart 2000
archievenblad
