OJD
U
O
3
p
u
eJ-&.c.tLQ.p.i-C-Lp.lo.r-m.a.t.i-Q.D-
Papier-
Boekres
atoren
The memory of the information society
DLM forum
Archievenblad
Het DLM-Forum van 18 en 19 oktober 1999 in
Brussel was de tweede in successie, met dit keer
als thema 'het geheugen van de informatie maat
schappij'. Net als tijdens de eerste bijeenkomst
in 1996 konden we plenaire zittingen aan het
begin en het einde van het congres, met daartus
sen drie parallelsessies bijwonen. Deze laatste
verenigden lezingen rond (1) ontstaan, opslag
en toegankelijkheid van digitale gegevens: eco
nomische en functionele aspecten, (2) het
geheugen van de informatie maatschappij: poli
tieke en juridische aspecten (3) de toegankelijk
heid van digitale informatie voor de Europese
burger: maatschappelijke aspecten. In de derde
sessie zou met name aandacht worden geschon
ken aan training en opleidingen.
Plenair werden enkele goede voornemens en
situatieschetsen gepresenteerd vanuit het per
spectief van de Europese Commissie en van de
huidige EU -voorzitter Finland. Ook kritische
noten zijn gekraakt, onder meer door Ulrich
Kampffmeier die zijn teleurstelling over het feit
dat het aantal verschillende standaarden en 'gui
delines' gestaag toeneemt niet onder stoelen of
banken stak. Niet alleen overlappen deze elkaar
in veel gevallen, maar, wat erger is, in sommige
gevallen voldoen ze niet aan de vereiste kwali
teit en worden niet of nauwelijks geïmplemen
teerd. Ook de paradigma- of denkraamverande
ring die, getuige de bijeenkomst van de KVAN
op 15 oktober jl. en de jongste publicatie van
SAP, ook in Nederland in de belangstelling staat,
kwam aan bod.
De parallelsessies die ik bezocht behandelde de
politieke en juridische aspecten van het geheu
gen van de informatie maatschappij. In vier blok
ken, met elk twee tot drie lezingen, werd
getracht een beeld te schetsen van de juridische
problemen op het gebied van de authenticiteit
van digitale documenten, de methoden om te
komen tot geautomatiseerd archiefbeheer bin
nen een bestaande organisatie, de eisen en wen
sen waaraan Europese regelgeving op dit gebied
zou moeten voldoen en de introductie van enke
le applicaties waarmee digitaal archiefbeheer
zou kunnen worden vormgegeven.
Op de eerste dag kwam men niet veel verder
dan een roep om actie (Duranti, Universitiy of
British Columbia) en het beschrijven van de
thuissituatie (Dhérent,Archives de France; Wells,
British Department of Health). Daarnaast werd
het systeem Adonis, een applicatie voor het digi
taal beheren van e-mail en dossiers, onder de
loep genomen. Adonis is in gebruik bij de
Europese Commissie, maar richt zich niet op
archiefbeheer voor de lange(re) termijn waar
door al snel (binnen enkele jaren) conversies
en/of migraties nodig zijn. Pas op de tweede dag
ging men in op de juridische aspecten van het
thema. Vooral interessant was de vergelijking
tussen EU- en Duitse en Zweedse regelgeving op
het gebied van openbaar bestuur, archieven en
privacy (Schafer, Landesarchiv Baden-
Württemburg). De roep om meer Europese
afstemming op dit gebied moet echter wel wor
den gezien in het licht van de nationale wetge
ving van de lidstaten en het nationale verschil in
benaderingswijze, sociale implicaties, gevoels
waarden, etc. (Glanström, International Council
on Archives; Schürer, International Association
for History and Computing).
Veel presentaties waren voor verbetering vat
baar. De meeste sprekers kwamen niet los van
hun gedrukte of geprinte tekst en droegen die
vaak monotoon voor. Vermoeiend voor de toe
hoorders. En dat terwijl de inhoud vaak uiterst
interessant was. Verheugend vond ik het dat
enkele bijdragen voortkwamen uit het DLM-10-
punten-actie-plan van het vorige DLM-Forum in
1996.
Een algemene beschouwing, voorstellen, conclu
sies en een lezing van de Europees Commissaris
Liikanen stonden op het programma in de ple
naire sessie die het congres afsloot. Ook kwa
men de rapporteurs van elke parallelsessie aan
het woord. De rapporteur voor de eerste paral
lelsessie (Ross, University of Glasgow) conclu
deerde dat het Forum zich in de toekomst moet
richten op burgers, scholing voor archivarissen
en op ICT-bedrijven. Het bewustwordingsproces
bij burger en politiek is voor een belangrijk deel
nog niet begonnen. Alleen door samenwerking
en pro-actief handelen kunnen de problemen
die digitaal archiveren met zich meebrengen,
worden overwonnen. De rapporteur voor de
tweede parallelsessie (Cornu, European and
International Organizations in ICT),'mijn' sessie,
voerde aan dat de oplossingen die in de vorm
34 Archievenblad
December 1999
DLM forum
Archievenblad
van systemen, applicaties, standaarden
en guidelines worden geboden, naast
elkaar moeten worden gebruikt: er is
niet één oplossing. Iedere organisatie zal,
als het kan 'bottom-up' om de gebrui
kersacceptatie te verhogen en draagvlak
te creëren, de voor de eigen situatie
meest bruikbare elementen ervan moe
ten implementeren. Daarnaast moet wor
den gewerkt aan de beveiliging in de zin
van encryptie en authenticiteit, zowel in
de systemen als in de wetgeving. De wet
en regelgeving zal, zowel nationaal als
internationaal, meer balans en afstem
ming moeten zoeken tussen de open
baarheid, transparantie, accountability en
openheid versus geheimhouding en
oncontroleerbaarheid. De rapportage
over de derde parallelsessie (Menne-
Haritz,Archivschule Marburg) plaatste de
Nederlandse activiteiten van met name
de Archiefschool op een voetstuk. Wat
betreft de hier behandelde onderwer
pen, voor een belangrijk deel 'onderwijs
activiteiten' en 'educatie', zal men zich
moeten richten op het ontwikkelen van
doelstellingen, het vervaardigen van stu
diemateriaal en het vertalen van onder
andere woorden- en begrippenlijsten. De
spreker vroeg meer aandacht voor werk
plekken en stageplaatsen voor studen
ten. Verder dient certificatie te worden
geregeld en (Europees) afgestemd.
De algemene conclusies van het DLM-
Forum behelzen met name de ontwikke
ling van een referentiemodel voor het
beheer van digitale documenten bij de
overheid, het opzetten van een modulair
Europees trainingsprogramma en het uit
voeren van een 'millennium proof' DLM-
Actie-plan 1999-2004. Voorts is aan het
adres van 'de' industrie een zogenaamde
DLM-message opgesteld met een aantal
aanbevelingen: we moeten komen tot
functionele eisen, oplossingen op het
gebied van authentiek beheer van docu
menten, samenwerking en uitwisseling
van gegevens tussen ICT-industrie en
informatie management enerzijds en een
multidisciplinaire aanpak van de proble
matiek anderzijds. 3
STERKEN
ATELIER m
RESTAURATIE ATELIER
STERKEN BV
Atelier voor conservering en
restauratie van papier en per
kament zoals boeken, prenten,
tekeningen, grafiek,
(wand)kaarten,
charters zegels etc.
De Cloese 7 - 9
7339 CM U gehelen
Tel. 055 - 5 42 31 47
Fax 055 - 5 43 06 14
Mobiel 06 - 53 93 93 53
DOCUMENTENWACHT
Documentenwacht omvat een
24 uurs calamiteitenservice en
collectie inspectie met schade
preventie als uitgangspunt.
Telefoon: bovenstaande
nummers en:
Mobiel 06 - 53 93 93 53
Semafoon 06 - 59 28 48 55
December 1999
Archievenblad 35
i
Door Hans Waalwijk
'I i 1 i
1 I
I
I
s
a
a
m
L/l
H
C
H
