Èf
Kent u de voordelen
EuroStorage
VAN HET EXTERN LATEN
BEHEREN VAN UW ARCHIEF?
www. eurostorage. com
tijd voor verandering?
Tijdvoor
Bel gratis 0800 - archief
0800 - 2724433
BuroDenBoer
ARCHIEFSERVICE
NEDERLAND
Kostenbesparend totaalpakket
Beste prijs product verhouding
Hoogste beveiligings niveau
Snelste opvraging
Dynamisch
t/m Statisch
Als de kwaliteit belangrijk is,
is het verschil snel duidelijk.
<4
De Beste Partner voor archiefmanagement- en opslag
A JOINT VENTURE WITH PIERCE LEAHY ARCHIVES, USA
Onze medewerkers (verspreid over heel het land)
hebben een gedegen vakopleiding, jarenlange
ervaring in het vakgebied en zijn daardoor op elke
plaats binnen uw informatievoorziening direct
inzetbaar.
Ons dienstenpakket omvat onder meer:
detachering consultancy
interim-management advisering
inventarisatie inhaal-operaties
automatisering complete projecten
werving en selectie
Onze consultanten voorzien u graag van een
passend advies ter optimalisering van uw
informatievoorziening c.q. interne organisatie.
Bel voor informatie
of een vrijblijvend gesprek:
Jan van Renesseweg 4
Postbus 37, 4325 ZG Renesse
tel.: 0111 -462024 fax.: 0111 -461922
http://www.bdb.nl - E-mail: info@bdb.nl
advisering
projecten
trainingen
detachering
document- en
workflow management
Obbinklaan 13.3571 ND Utrecht,
Tel. 030-2724235, Fax 030-2716900
Internet:
http://biz.inter.NL.net/Archiefservice.Ned
E-mail: Archiefservice.Ned@inter.NL.net
Archievenblad
kosten en baten. Het rendement moet
doorslaggevend zijn. Standaardoplos
singen moeten dus opnieuw tegen het
licht worden gehouden. Zo rapporteerde
Steen Bille Larsen, adjunct-directeur van
de Koninklijke Bibliotheek in Kopen
hagen, dat zij inmiddels zijn afgestapt van
het principe dat alles moet worden
(her)ingebonden. Deze bibliotheek ver
pakt publicaties nu deels in archiefdozen.
Kerntaak
Aan het begin van de conferentie stelde
Rugaas al dat er veel energie is gestoken
in plannenmakerij, maar dat de imple
mentatie vaak moeizaam van de grond
komt.
Als eerste factor voor succes werd verbe
tering van het management en de nood
zaak om betrokkenheid en begrip te kwe
ken bij staf en personeel genoemd.
Conservering is geen taak van een gespe
cialiseerde groep medewerkers, de restau
ratoren, maar vormt een kerntaak van het
bedrijf, die in alle werkprocessen aan de
orde is. Bestaande archief- en bliotheekop-
leidingen op dit terrein schieten hierin
schromelijk tekort. Een specifieke oplei
ding in preservation management, zoals
in de Verenigde Staten, ontbreekt in
Europa. Om die reden nam ECPA enkele
jaren geleden het initiatief om in samen
werking met verschillende instellingen
een zomercursus te organiseren, die dit
jaar in Londen werd gehouden.
Nationaal programma
De massaliteit van de beheerde bestanden
en de omvang van het behoudsvraagstuk
dwingt verwante instellingen samen te
werken in een nationaal programma. Dit
maakt de uitvoering van plannen efficiën
ter en is daarnaast ook nog eens een goed
middel om de aandacht te trekken van de
politieke besluitvormers. Samenwerking
is ook nodig omdat de capaciteit van
afzonderlijke conserveringsateliers ontoe
reikend is voor een integrale bestandsaan-
pak. Als gevolg moeten zij meer en meer
een beroep doen op gespecialiseerde
commerciële firma's.
De bijdragen van Mirjam Foot, director
Collections and Preservation van The
British Library, Michael Moosberger, voor
zitter van de CCA Preservation
Committee in Canada en Hans Jansen,
hoofd van de afdeling Bibliotheek-onder-
zoek van de KB gingen dan ook vooral
over de totstandkoming van een nationale
strategie. Hans Jansen presenteerde
Metamorfoze, een in 1997 gestart vierjarig
nationaal project, dat gecoördineerd
wordt door de KB. De intensieve lobby,
waarmee de KB het ministerie van OC&W
wist te interesseren in financiering oogste
het nodige respect bij de deelnemers.
Vertaalslag en lobby
De paneldiscussie aan het slot van de
conferentie was gewijd aan de factoren
die samenwerking tussen musea, archie
ven en bibliotheken kunnen bemoeilij
ken. Het panel, onder voorzitterschap van
Eric Ketelaar, docent archiefwetenschap
aan de Universiteit van Amsterdam en ver
tegenwoordiger van de Rijksarchiefdienst,
bestond uit Helen Forde, Mirjam Foot en
Els van Eijck Heslinga. Laatstgenoemde
was voorheen verbonden aan het
Scheepvaartmuseum te Amsterdam en is
sinds kort werkzaam bij de KB. Men
besprak de traditionele scheidslijnen
gebaseerd op verschillen wat betreft vak
inhoud organisatie, mentaliteit en cultuur.
Scheidslijnen die niet overal hetzelfde lig
gen; exemplarisch is bijvoorbeeld de
National Preservation Office in het
Verenigd Koninkrijk, die financieel
gesteund wordt door zowel archieven als
bibliotheken.
Om de benodigde budgetten te verwer
ven, benadrukten de deelnemers dat er
een vertaalslag nodig is naar de politiek,
zodat beslismakers en publiek gaan
begrijpen dat er sprake is van een natio
naal belang, dat essentiële principes van
cultuurbeleid in het geding zijn. Deze ver
taalslag of lobby is een onmisbaar onder
deel van het behoudsbeleid. Daarnaast
gaat het erom dat plannen pragmatisch
en resultaatgericht zijn, met voor politici
en belastingbetalers meetbare effecten
van inspanningen. 'Ons probleem' moet
ook 'hun probleem' worden. Een aanspre
kend voorbeeld van een dergelijke aan
pak presenteerde Peter Delbeke, hoofd
van de Conserveringsafdeling van de
Bibliotheek van het Parlement in België.
Met veel enthousiasme en humor deed hij
uit de doeken hoe hij sedert 1996 project
na project heeft gestart en (deels) vol
bracht op het gebied van verfilming en
digitalisering. Met voorbeelden ontleend
aan Kuifje legde hij uit hoe de federale
structuur en de heersende cultuur in
België de totstandkoming van een natio
nale aanpak tot dan toe hadden verhin
derd. Delbeke had geen betere tijden
afgewacht, maar was zelf gestart met een
informeel nationaal conserveringsplan,
waar hij vervolgens deelnemers en fond
sen voor wierf. De eisen aan het manage
ment vatte hij als volgt samen: leider
schap tonen door initiatief te nemen; zo
snel mogelijk visie ontwikkelen door met
name te leren van ervaringen van ande
ren ('benchmarking'); de conserverings-
boodschap politiek en publiek 'verkopen'
door professionele marketing en commu
nicatie.
Conserveringsbewustzijn
Al met al was de conferentie een buiten
gewoon inspirerende bijeenkomst. De
voorbeelden van succesvolle projecten
stimuleren tot voortgang op de ingesla
gen weg. Ook in het Nederlands archief
wezen waar het conserveringsbewustzijn
nog betrekkelijk laag lijkt te zijn. Zo schit
terde de Rijksarchiefdienst en met name
het Algemeen Rijksarchief - in feite een
buur van de KB - in de inhoudelijke con-
ferentiebijdragen door afwezigheid.
Evenmin loopt de KVAN op dit terrein
overigens voorop. Van haar secties en
commissies is er niet een specifiek gewijd
aan conservering. Ook het Archie-venblad
heeft er slechts sporadisch aandacht aan
besteed, terwijl conserveringsmanage-
ment in publicaties van verwante vereni
gingen in het buitenland al jaren een
belangrijke topic is.
Het programma van de archiefopleidin
gen laat hetzelfde beeld zien. In een arti
kel in het Nederlands Archievenblad van
1995 worden de leerdoelen van de oplei
ding gepresenteerd. Over specifieke aan
dacht voor een beleidsmatige aanpak van
behoudsproblemen geen woord2).
Kortom: er is werk aan de winkel3
hoofd Fysiek Beheer van het Algemeen Rijksarchief
1Zie b.v.: Tylor 0. Walters, Thinking about archival preser
vation in the '90s and beyond: some recent publications
and their implications for archivists, in: American Archivist,
vol. 58 (1995), p. 475-492; Idem, Contemporary archival
appraisal methods and preservation decision-making, in:
American Archivist, vol.59 (1996), p. 322-338.
2) Richard Hermans, Over het vak archiefmanagement, in:
Nederlands Archievenblad, jrg. 99(1995), p. 232-235.
Augustus 1999
Archievenblad 11
