OMDAT
RUIMTE
KOST
GELD
i
ïb=g
1-^
KARDEX
Back to the future
inter actief
li
VERDIENT U MET KARDEX
Kardex
Verrijdbare
stelling
Lektriever^
Kardex
Times Twol
Antwoordcoupon
de Lektriever
Bedrijf
de Ruimtewinner
Naam
m/v
Stuur mij a.u.b.
de Verrijdbare stellingen
Adres
informatie over:
het Office systeem
Postcode
Plaats
O de Times Two
Telefoon
Fax
Archievenblad
Het ARA tussen 19e en 21e eeuw
Het gesprek met Max Beekhuis, Saskia de
Graaff en Pieter Koenders in het Archie
venblad van maart 1999 kan je negeren
(rustgevend), fileren (veel graten!)... of
verwelkomen als bijdrage aan het lauwe
debat over toegankelijkheid in het digita
le tijdperk. Het ARA wil thematische ont
sluiting. De koopkrachtige vraag op de
onderzoeksmarkt stelt de prioriteiten. Ik
ga hier alleen in op het eerste onderwerp,
zonder subtiliteit of omwegen. Daarom:
één standpunt, zonder detail of nuance.
Die komen wel in het debat.
Wat het ARA voorstelt is conceptueel
oude koek. Nog van vóór het baksel van
Muller, Feith en Fruin. Een nieuw jasje
voor de trefwoordeninventaris-Nijhoff,
het register-Feith of de 'ARA-rubriek stuk
ken over de Noordsche tochten' (zie de
gesmade par. 19 van de Handleiding). Het
ARA doet een zet in de oude strijd van on
derzoeker en archivaris: pertinentie of
structuur? Vraaggestuurd ontsluiten of
vanuit de structuur van de archieven?
Men lijkt te kiezen voor pertinentie, voor
moderniteit en voor de gebruiker. In feite
zijn deARA-gidsen afhankelijk van kwanti
teit en kwaliteit van de traditionele toe
gangen. Dat weten ze daar ook wel. Bij de
presentatie van de POP-gids zei projectlei
der Jan Kompagnie: de gids is zo goed als
de inventarissen waar ze op gebaseerd is.
En modern? De digitaliteit van de Japan-
gids en de terechte vreugde over het door
- alle - bestanden - heen kunnen zoeken
verhullen niet dat we deze kunst gewoon
op papier kunnen uitvoeren. Dit soort on-
derwerpsgewijze ontsluiting is 1-dimen-
sionaal.Aan elke bestanddeel wordt één
label geplakt ter herkenning door het
zoeksysteemJapanpersoon
De gebruikers zijn daar op termijn niet
optimaal mee geholpen. Archiefstukken
hebben wat hun informatie-inhoud be
treft vaak de eigenschap veelduidig te
zijn, veel gefaeetteerd. Mies doorvlooien
om één facet te belichten beantwoordt
daaraan niet. Het is logischer een apparaat
te ontwikkelen dat detecteert waar infor
matie over een willekeurig onderwerp te
vinden is.
Het ARA kiest niet de beste weg. Niet dat
thematische ontsluiting verkeerd is. Zeker
moeten we onze (potentiële) gebruikers
toegankelijkheid geven die past bij wat
en hoe ze vragen. Daar is menigeen ook
buiten het ARA al mee bezig. Hoe beter
onze onderzoekshulpmiddelen aansluiten
bij de wensen van het publiek, des te meer
archiefgebruik krijgen we (ceteris pari
bus); des te makkelijker kunnen we, met
minimale inzet van middelen, vragen
beantwoorden. Het ARA, ons vlaggeschip,
gaat voorbij aan het centrale probleem:
kunnen we een zoeksysteem maken dat
in beginsel alle vraagstellingen aan kan?
Hoe combineren we de oude archivistiek
met de nieuwe techniek, de voordelen die
de gestructureerdheid van ons materiaal
biedt met de huidige krachtige zoekmoge
lijkheden? Dat zou de oude tegenstelling
pertinentie-structuur oplossen. Een paar
ideeën daarover staan in het Archiefvor
mersoverzicht dat Rijksarchiefdiensten in
Gelderland en Zeeland voor de Rijksar
chiefdienst ontwikkelden. Dat is geen kant-
en-klaar zoeksysteem. Het is een werkend
model, prototype, studie- en discussie
object - net als de Japan-gids en alle ande
re ontwikkelingen in en buiten Nederland
dat momenteel eigenlijk zijn. De opzet is
samengevat in het Archievenblad van
oktober 1997, p. 25-26.
Het resultaat demonstreren we graag om
zo bij te dragen aan de ontwikkeling van
een visie op en een praktisch bruikbaar
concept voor de vormgeving van de toe
gankelijkheid in het digitale tijdperk.
Een algemeen systeem zal thematische
gidsen omvatten en misschien genereren.
De resultaten van werk dat voor gidsen
en andere hulpmiddelen telkens extra
gedaan wordt kunnen we er in opnemen.
Zo benaderen we de personeels-onafhan-
kelijke dienstverlening die het ARA te
recht nastreeft. Wat Beekhuis, De Graaff
en Koenders voorstellen is geen echte
modernisering van de toegankelijkheid.
Het is een brug te ver en een stap terug.
Het leidt aandacht en middelen af van het
onderzoek aan de hoofdzaak (voorzover
het verder niet bijdraagt aan het vak, dat
doen POP- en Japan-gids intussen ook, zo
lelijk zijn ze niet). Is een algemeen zoek
systeem onmogelijk, dan kunnen we deze
weg alsnog inslaan. Het ARA soleert ter
wijl samenwerking, gezamenlijke inspan
ning, een gezamenlijke visie en plan van
aanpak tot nut van de klant geboden is.
Dat verwijt treft ons archivarissen ook als
collectief. Zonder die inspanning staan
we straks, bij de vraag wat we gaan doen,
met de mond vol tanden: plannen ge
noeg, maar geen plan.
Zo bezien was het interview net op tijd.
Laat het debat woeden, hier, bij de VAN,
de Koepel, Vereniging Digitaal Erfgoed Ne
derland (DEN). Maar met spoed, doelge
richt en niet vrijblijvend. Een extra aan
sporing: te moeten erkennen dat we niets
weten te bedenken ter vervanging van Mul
ler, Feith en Fruin - dat zou pijnlijk zijn!
Mei 1999
Ruimte kost geld. Daarom is het zonde dure vierkante meters te verspillen aan archief
ruimte. Hoe minder beslag uw archief op de ruimte legt, hoe meer armslag u heeft
voor waar het echt om draait: productie die geld in het laatje brengt. Kardex kantoor
opslagsystemen helpen uw ruimte tot op de centimeter te benutten. Uitgekiende archief
systemen combineren een goede bereikbaarheid van uw archieven met een minimaal
ruimtebeslag. Met vier verschillende systemen biedt Kardex u altijd een pasklare oplossing.
r
OÉ
•De Kardex Lektriever: een verticaal elektronisch opslagsysteem
volgens het paternosterprincipe. Kan worden gekoppeld aan een com
puternetwerk en brengt stukken binnen enkele seconden tevoorschijn.
Voor alle soorten hangende en staande mappen, ordners, tapes en
kaartbestanden is er een passend interieur.
•Kardex verrijdbare stellingen: een
ingenieus opslagsysteem van verrijdbare kas
ten. Eén loopgang volstaat voor een hele reeks
kasten. Wordt op maat geleverd. *Kardex
Office: een verrijdbaar archiefsysteem voor
op de werkplek. Maakt het raadplegen van het archief gemakkelijk en
minimaliseert de benodigde ruimte. *De Times Two: een aan twee
zijden te gebruiken draaibaar opslagsysteem dat gemakkelijk meer
dan 50 procent ruimte bespaart. Ook als scheidingswand te gebruiken.
Kardex opslagsystemen zijn leverbaar in een rijke schakering aan kleuren en designs, waar
door Kardex systemen uitstekend in uw interieur passen.
Als u op archiefruimte wilt verdienen, stuurt u
meteen de antwoordcoupon naar:
Kardex Systemen B.V.
Antwoordnummer 84, 3440 VB Woerden.
Faxen kan ook, naar (0348) 49 40 60.
A member of the KARDEX Group Industrieholding Cham AG
Kardex Systemen B.V. Postbus 250, 3440 AG Woerden Telefoon 0348 - 49 40 40 Telefax 0348 - 49 40 60
<^TQ)
Door Maarten van Driel
Met Albert Meijer, Paul van Dun (Rijksarchief in Zeeland) en Inge de Jong (Rijksarchief in Gelderland) ontwikkelde ik in het Rijksarchief
dienst-project 'Archiefvormersoverzicht' een prototype voor een geautomatiseerd zoeksysteem. De thematische ontsluiting bij het ARA
(Archievenblad 103/2) draagt volgens mij te weinig bij aan modernisering van de toegankelijkheid. Synthese van pertinentie en structuur
moeten we eerst elders zoeken. Op naar een gezamenlijke aanpak!
'Rijksarchief in Gelderland
Archievenblad 11
