Digitalisering
ariës
internet
lithografie
archief
B|R|U|IIlP
Elk archief is uniek,
"daarom denken we
graag met u mee".
Archief educatie
Archievenblad
Natuurlijk zouden leerlingen in hun
schoolcarrière het archief meerdere ma
len moeten kunnen bezoeken. Maar beide
partijen zijn erbij gebaat dat dit op de
meest geschikte momenten gebeurt. Zo
kunnen leerlingen in de bovenbouw van
het basisonderwijs, in aansluiting op de
geschiedenislessen, door een rondleiding
kennis maken met wat een archief is. In
de basisvorming zou een archiefbezoek
kunnen bestaan uit een (zeer beperkt)
onderzoek, al dan niet in groepjes. Ar
chiefbezoek in het kader van het studie
huis kan als een groepsgewijze archiefin
structie in combinatie met een enigszins
ingeperkt eigen onderzoek door leerlin
gen. Op die manier wenkt het perspectief
van een structurele samenwerking tussen
beide partijen. De hiermee gemoeide tijds
investering krijgt vanzelf een groter ren
dement wanneer werken met archief
bronnen en werken in het archief een
vaste plaats krijgen in het schoolwerkplan.
De investering in het zoeken naar ge
schikte materialen en methodieken heeft
dan een looptijd over meerdere schoolja
ren, terwijl men tegelijkertijd geleidelijk
aan verbetering kan werken.
Tussen droom en daad staan wetten en
praktische bezwaren. Waar de wettelijk
vastgestelde kerndoelen impliciet de weg
naar het archief wijzen, is het voor archie
ven een keuze in hoeverre zij werk willen
maken van dienstverlening aan het onder
wijs. Tijd en formatie zijn voor beide par
tijen schaarse artikelen.Toch is de dienst
verlening aan het onderwijs voor archie
ven in meer dan één opzicht een aantrek
kelijk werkterrein. Niet alleen komen zij
duidelijker in beeld bij een groot deel van
de bevolking (ouders), maar leidt kennis
making met het archief op jonge leeftijd
wellicht na verloop van tijd tot nieuwe
bezoekers.
Cultuureducatie
Dienstverlening aan het onderwijs past in
het overheidsstreven om de cultuurparti
cipatie te bevorderen (zie de notitie Cul
tuur en School van OC en W, 1996). Het
sleutelbegrip in deze notitie is cultuur
educatie dat als doel heeft de vakinhoud
en het schoolleven te verrijken. Het om
vat alle vormen van educatie waarbij beel
dende kunst, audiovisuele kunst, letteren,
dans, drama muziek en het materiële cul
turele erfgoed als doel of als middel wor
den ingezet. Als onderdeel van het mate
riële culturele erfgoed noemt de nota ar
chieven ook met name. Door middel van
convenanten stelde de rijksoverheid in
1996 voor een periode van vier jaar mid
delen beschikbaar aan provincies en gro
te steden ten behoeve van de cultuuredu
catie in de convenantsgebieden. De gel
den zijn in hoofdzaak bedoeld om de tot
standkoming van structurele relaties tus
sen culturele instellingen en scholen te
bevorderen. Vooral instellingen voor kunst
zinnige vorming hebben hiervan kunnen
profiteren omdat cultuureducatie voorna
melijk werd gezien als kunstzinnige vor
ming. Bovendien beschikt die sector over
een goed functionerende infrastructuur
van landelijke, provinciale en lokale instel
lingen. De erfgoedsector daarentegen ken
merkt zich door een gebrekkige onderlin
ge infrastructuur en een verkaveling over
musea, monumentenzorg, archieven, ar
cheologie en bibliotheken. Daarbij komt
nog dat deze sector, met uitzondering van
de musea en bibliotheken, zelden priori
teit toekende aan formatie en middelen
voor educatie.
Er zijn echter duidelijke veranderingen
zichtbaar. Zo wijst het toenemende ge
bruik van de term erfgoededucatie op
een impliciete erkenning van het feit cul
tuureducatie méér is dan kunstzinnige
vorming alleen en dat ze in een aantal
opzichten wezenlijk van elkaar verschil
len. Erfgoededucatie richt zich vooral op
de mens- en maatschappijvakken terwijl
de kunstzinnige vorming op de kunstvak
ken betrekking heeft. Informatie en les
materiaal voor erfgoededucatie zijn in
hoge mate locatiegebonden wanneer in
en met de omgeving wordt gewerkt. Pro-
dukten voor kunstzinnige vorming zoals
reizende tentoonstellingen en (theater)
voorstellingen zijn dat in de regel niet.
Een derde onderscheid ligt in de aard van
de natuurlijke partners. Voor kunstzinnige
vorming zijn dat (lokale) theaters, filmhui
zen, creativiteitscentra en dergelijke. Bij
de erfgoededucatie gaat het om (lokale)
archieven, musea, bibliotheken, monu
mentenzorg, heemkundekringen en histo
rische verenigingen. Het toenemend ge
bruik van de term erfgoededucatie maakt
een emancipatorische beweging zicht
baar die naast de kunst ook het erfgoed
een plaatsje in het onderwijs wil geven.
De omgeving, de mens - en maatschappij
vakken en de aanwezigheid van lokale erf
goedinstellingen vormen het kader. Daar
binnen kunnen archieven een substantiële
bijdrage leveren aan de verrijking van de
schoolvakinhoud en het schoolleven.
Inmiddels is de voorbereiding voor de
nieuwe cultuurnota en de nieuwe conve
nantsperiode, die in 2000 van start gaat,
begonnen. De politieke erkenning van het
verschil tussen kunstzinnige vorming en
erfgoededucatie zou ertoe kunnen leiden
dat meer formatie en middelen beschik
baar komen voor een verdere professiona
lisering van het educatieve werk in de
archieven.
Gunstige omstandigheden
Archieven en scholen voor voortgezet
onderwijs hebben elkaar iets te bieden en
beiden willen dat ook. Onder invloed van
basisvorming, studiehuis en cultuureduca
tie zijn de omstandigheden om tot een
structurele relatie tussen school en archief
te komen gunstiger dan ooit. Archieven
zijn voor het onderwijs van belang van
wege bronnen en daarmee ook voor de
ontwikkeling van historische vaardighe
den. Het opnemen van de samenwerking
tussen school en archief in enerzijds school
werkplan en anderzijds in beleidsplannen
van archieven is een belangrijke voor
waarde voor zo'n relatie. Gericht en con
creet (voor)overleg tussen beide partijen
leidt tot een zinvolle verrijking van het
geschiedenisonderwijs. Ook uit de artike
len over Heerlen (Archievenblad nr. 2,
1999) en Nieuwegein (in dit nummer)
blijkt het wezenlijke belang van beleids
matige erkenning en overleg. Erkenning
van de bijdrage die archieven kunnen
leveren aan de verrijking van het geschie
denisonderwijs en de cultuureducatie die
zou moeten leiden tot een situatie waarin
de structurele samenwerking tussen scho
len en archieven tot bloei kan komen. En
is dat niet precies wat scholen en archie
ven willen? '3
20 Archievenblad
April 1999
\$kh£lN/s 1
van elk denkbaar origineel
archief advisering
Ons jonge en dynamische archiefbureau
biedt u de oplossing
voor uw archiefproblemen.
Met een professioneel archiefsysteem
van Ariës op maat van uw organisatie
kunnen 60% meer dossiers
in dezelfde ruimte opgeborgen
worden.
Adres
Postcode/Plaats
Tel
FAX ANTWOORDSTROOK
033/4554 327
Archievenblad 21
"Consulent Stichting Brabantse Regionale
Geschiedbeoefening en voorzitter
Landelijk Netwerk Erfgoededucatie
(voorheen het Landelijk Overleg Omgevingsgeschiedenis).
Postbus 1104, 5200 BD 's Hertogenbosch,
tel.(073) 614 61 93
PICTURA IMAGINIS
de hoefsmid 13 1851 PZ Heiloo
tel: 072-5320444 fax: 072-5320400
e-mail: pictura@xs4all.nl
http://www.xs4all.nl/~pictura
BiaTHlRH
Wij zijn gespecialiseerd in het
voeren van interim-management op afdelingen facilitaire zaken;
verzorgen van cursussen op maat;
geven van adviezen over uw archieforganisatie;
ontsluiten en toegankelijk maken van dynamische en
(semi-)statische archieven;
inventariseren van archiefbestanden;
selecteren van archieven op bewaren en vernietigen;
wegwerken van achterstanden in archieven;
digitaliseren van documenten door scanning en indexering;
leveren van ondersteuning op de werkplek door vorming
van werkdossiers.
Wij werken voor zowel overheidsorganisaties als particuliere
instellingen.
Indien noodzakelijk, kunnen werkzaamheden buiten uw
organisatie worden uitgevoerd.
Voor nadere informatie schrijf, bei, fax of e-mail naar
Bruil Archief Advisering VOF
Louwschepoort 34, 5211 NE 's-HERTOGENBOSCH
mobiel: 06 - 51088068 of 06 - 21216618
tel fax: 073 - 6138716
e-mail: bruilarchief@wxs.nl
FILING ESSENTIALS
I
Ringweistraat 12
4181 CM Waardenburg
Tel03314554 782
Fax:03314554 327
emailinfo@aries.nl
90 Ja, ik wil graag meer weten over de
professionele archiefsystemen vanAriës
Stuur mij gratis de brochure 'Optimaliseren van
informatiebeheer in 4 stappen'.
Organisatie
Naam
AprilI 999
