Hoe klimatiseren?
12
Gebufferd of niet?
Hoe verpakken we?
vocht neer op het materiaal dat uit de koelkast is gehaald.
Om die reden moet het negatiefmateriaal in luchtdichte
dozen bewaard worden. (Ik zat er zelf eens een Tupperware-
party voor uit om het gewenste materiaal te kunnen be
machtigen) De juiste temperatuur kan daarom alleen maar
worden vastgesteld aan de hand van de dauwpuntcurve, een
diagram waarbij wordt afgelezen wanneer er condensatie
ontstaat. Omdat de luchtvochtigheid overal anders is kan er
geen ideale temperatuur worden aangegeven, behalve zo
koud als de dauwpuntcurve toelaat. Daar heeft u niets aan,
daarom een richtlijn die op basis van gemiddelde tempera
tuur en luchtvochtigheid is vastgesteld.
Uit het schema 'hoe klimatiseren?' blijkt dat de vochtigheid
voor fotografisch materiaal in alle gevallen ongeveer gelijk is;
rond de 35%. Wordt deze droger dan 30% dan kan de
gelatine, die het medium dat het zilver of de kleurpigmenten
bevat, te sterk uitdrogen en daardoor lostrekken van de
drager. Dit komt met name voor bij glas. Bij papier zullen
snel barsten ontstaan als gevolg van uitdroging.
De temperatuur blijkt kritischer te zijn: kleur dient veel
kouder bewaard te worden dan zwart/wit. Hieruit volgt de
conclusie dat zilver vele malen stabieler is dan kleur.
Fotografische verzameling
temperatuur in Celsius
Relatieve luchtvochtigheid in
unica:
daguerrotypie, ambrotypie, tintypie,
pannotypie
rond 17°, marge wordt bepaald
door andere materialen w.o. leer
etc.
rond 35% marge wordt bepaald
door andere materialen w.o. leer etc.
negatief z/w:
glas, nitraat, dictriacetraat en polyester
rond 13°, marge wordt bepaald
door dauwpunt curve buiten koeling
rond 35% nooit droger dan 30%,
liever niet vochtiger dan 40%
negatief kl:
alle negatieven en dia's, ecta's en
autochromes
rond 3°, marge wordt bepaald door
dauwpunt curve buiten koeling
rond 35% nooit droger dan 30%,
liever niet vochtiger dan 40%
afdruk z/w:
oude procédés, edeldruk, barietpapier,
P.E. papier
rond 17°, marge wordt bepaald door
andere materialen w.o. leer etc.
rond 35% marge wordt mede be
paald door andere materialen
afdruk kl:
alle kleurafdrukken
collages, polaroid
rond 13°, niet samenvoegen met
negatiefmateriaal
rond 35% marge wordt mede
bepaald door andere materialen
Zoals gezegd vormt zuur een bijprodukt van hydrolyse. We
weten ook dat luchtvervuiling een grote bijdrage levert aan
het verval van ons cultureel erfgoed. In de wereld van de
papiercollecties heeft men daar mogelijk een oplossing voor
gevonden: het bufferen van papier en karton. Gebufferd
karton bevat een bepaalde reserve (hoeveelheid) calciumcar-
bonaat (krijt), bedoeld om als een spons te werken in een
klimaat waar luchtvervuiling of zure gassen effect kunnen
hebben op de collectie. Voor sommige fotografische procédés
is de krijtreserve echter schadelijk. Bij het verpakken van
fotografische materialen is het van belang om een keuze te
maken tussen gebufferd of ongebufferd papier en/of karton.
Om een keuze te kunnen maken biedt het schema 'gebufferd
of niet?' een handvat.
Fotografische verzameling
gebufferd papier of karton
ongebufferd papier of karton
unica:
daguerrotypie,ambrotypie, tintypie,
pannotypie, etc
negatief z/w
nitraat negatieven, di-tri- acetaat,
polyester
glasplaten, lantaarnplaatjes, auto-
chromeplaten
negatief kl.
alle kleuren negatieven en dia's,
ectachromes, etc
afdruk z/w
afdrukken op barietpapier,
afdrukken op P.E. papier
oude procédés, edeldrukken
afdruk kl.
alle kleurafdrukken,
collages, polaroid
Bij het verpakken van collecties zijn de manier van raadple
ging en de wijze van berging van groot belang. Heeft bezoek
toegang tot de collctie of vertoont u de beelden via een
beelscherm of fotokopieën, weet u iedere foto te vinden of
Het door azijnzuur aangetaste negatiefis veilig opgeborgen in het zakje
moet men in boeken of bakken grasduinen? Voordat u een
deugdelijk opbergsysteem kiest moet u eerst deze vragen
beantwoorden.
Fotografische verzameling
plat in doos met tussenvellen
fourflap of enveloppe
unica:
daguerrotypie,ambrotypie,
tintypie, pannotypie, etc
negatief z/w
glasplaten, lantaarnplaatjes, auto-
chromeplaten, nitraat negatieven,
di-tri- acetaat, polyester
negatief kl.
cibachromes, etc
alle kleuren
negatieven
afdruk z/w
oude procédés, edeldrukken,
afdrukken op barietpapier, afdruk
ken op P.E. papier
afdruk kl.
alle kleurafdrukken,
collages, polaroid
102/9 NOVEMBER 1998
