Papier-
Boekrestauratoren
I
Trans
formatie van
het Z,uid-Afrikaanse
archiefwezen1
Buren-
14
Door F.CJ. Ketelaar*)
V
15
kwam het belang van goed archiefbe
heer ten behoeve van de bedrijfsge-
schiedschrijving, al dan niet resulter
end in een gedrukte archiefinventaris,
ter sprake. Ook de verschillende selec
tiemethoden voor archieven werden
naar voren gebracht, met als conclusie
dat er soms te grote hoeveelheden
archiefmateriaal ter beschikking staan
om gedegen onderzoek te (kunnen)
doen. De (mate van) toegankelijkheid
en selectie is voor een belangrijk deel
afhankelijk van het management en
van het ontbreken van wetgeving op
dit gebied. Anders dan bij een aantal
centrale banken vallen algemene
banken en particuliere ondernemingen
namelijk niet onder archiefwetgeving.
De archivaris van de Royal Bank of
Scotland vertelde over de acquisitie
van een verloren gewaand archief, de
daarop volgende massaconservering en
de presentatie van een selectie uit het
archief op CD-ROM. In vier jaar tijd
werden 289.000 verkleefde documen
ten met een pincet van elkaar geschei
den en er was vijf jaar nodig om het
materiaal te ontsluiten. In 1995 kon
met microverfilming worden begon
nen; de microfilms zijn gebruikt voor
de vervaardiging van de genoemde
CD-ROM.
Vooral het ontmoeten van collegae
(archivarissen èn historici) en het
uitwisselen van ideeën en bevindingen
maakt het lidmaatschap van de EABH
voor bankarchivarissen en -historici
belangrijk en waardevol en het
symposiumbezoek zo de moeite waard.
Volgend jaar zal ABN AMRO, die dan
haar 175-jarig jubileum viert, gastheer
zijn; het symposium is op 18 en 19
juni en heeft als onderwerp 'European
Overseas Banking'.
1) De site van het CEBH is te vinden op http://www.businesshistory.de/cebh.htmI Op deze site staat ook informatie over de
EABH, GUG en SEBH. De site voor het BedrijfsArchievenRegister van het NEHA is http://www.iisg.nl/neha/barn/
Resp. Hoofd beleidsarchief en historische collecties, ING Groep; Bedrijfshistoricus Stichting ABN AMRO Historisch Archief; Stafmede
iverker archiefheleid en -onderzoek, De Nederlandsche Bank NV
STERKEN
I m
ATELIER m
RESTAURATIE ATELIER
STERKEN BV
Atelier voor conservering en
restauratie van papier en per
kament zoals boeken, prenten,
tekeningen, grafiek,
(wand)kaarten,
charters zegels etc.
De Cloese 7-9
7339 CM Ugchelen
Tel. 055 - 5 42 31 47
Fax 055 - 5 43 06 14
Mobiel 06 - 53 93 93 53
DOCUMENTENWACHT
Documentenwacht omvat een
24 uurs calamiteitenservice en
collectie inspectie met schade
preventie als uitgangspunt.
Telefoon: bovenstaande
nummers en:
Mobiel 06 - 53 93 93 53
Semafoon 06 - 59 28 48 55
Vijf jaar geleden deed prof. F.C.J. Ketelaar in het Nederlands Archievenblad (juni 1993, p. 106/117)
verslag van een werkbezoek dat hij als Algemeen Rijksarchivaris het jaar daarvoor aan Zuid-Afrika had
gebracht. Hij gaf het de titel 'Een baken van goede hoop'. Veel van die hoop is uitgekomen, heel veel ook
valt er nog te doen: de voorwaarden daarvoor zijn aanwezig - en dat versterkt de goede hoop.
Dat nog lang niet alles is bereikt maar de voorwaarden voor
een hoopvolle toekomst aanwezig zijn, kan men vaststellen
bij lezing van een in 1997 door het Nationale Archief van
Zuid-Afrika uitgegeven boekje van de hand van Verne
Harris, adjunct-directeur Beleid, Ko-ordinasie en Transfor-
masie van het Nasionaal Argief van Suid-Afrika.Harris ken
ik als een van die bewondering afdwingende jongere
Zuidafrikaanse archivarissen die niet alleen de transitie
Veme Harris, bewondering afdwingende jonge Zuid-Afrikaanse archivaris
sedert 1990 hebben weten te organiseren, maar die zich ook
in de opbouw van de nieuwe samenleving tot het uiterste
inspannen.
Inspirerend exposé
In nog geen 40 bladzijden zet Verne Harris helder uiteen
wat archieven zijn, waartoe ze dienen, hoe ze gevormd,
geselecteerd, bewaard en bewerkt worden en wat de kern
van het beroep van archivaris uitmaakt. Niet eerder heb ik in
zo'n kort bestek een beter en inspirerender exposé van
archiefdenkbeelden en -praktijk gelezen. Maakt dat al het
lezen tot een intellectueel genoegen, het boekje geeft
bovendien de speciaal in Zuid-Afrika geïnteresseerde lezer
een prima blik op de stand van zaken en vooruitzichten in
het archiefwezen. Verder bevat het boekje een heel goede
literatuurlijst, de Engelse tekst van de Wet op die Nasionale
Argief van Suid-Afrika 1996 en van de in 1993 door de
Zuidafrikaanse archivarissenvereniging vastgestelde ethische
code.
De Zuidafrikaanse grondwet (1996) rekent archiefzorg tot
de overheidstaken op provinciaal niveau. Dat betekent dat
de Staatsargiefdiens gedecentraliseerd wordt naar de negen
provincies. De archiefbewaarplaats in Pretoria is nu het,
Nasionale Argief van Suid-Afrika. Die in Port Elizabeth is op
1 april 1998 overgedragen aan de Oost-Kaap provincie; deze
eerste provinciale archiefdienst zal worden geïntegreerd met
de archiefdiensten van de vroegere thuislanden Transkei en
Ciskei. De overige provincies volgen zodra zij in staat zijn
om de archieffunctie over te nemen; voorlopig zal daar het
Nationale Archief de zaken waarnemen. Voor de argiefbe-
waarplekke in Kaapstad, Bloemfontein en Pietermaritzburg
blijft de status-quo nog gehandhaafd. Het archiefwezen
verkeert dus nog volop in transformatie en dat in een
samenleving die als geheel nog zo zoekende en in beweging
Openbaarheid essentieel
Heel verstandig is aan het Nationale Archief door de ar
chiefwet van 1996 een sterk professioneel gezag toegekend:
het onderhoudt een nationaal geautomatiseerd archiefbe
heersysteem waaraan alle provinciale archiefdiensten moe
ten deelnemen, het bevordert coördinatie tussen de (meer
102/7 SEPTEMBER 1998
