Inter
actief
■f"
f
RESTAURATIE ATEUER STERKEN
Paul Peters
Territoriumdrift
Koepelrapport
36
Restauratie
Atelier
37
De redactie nodigt u uit te reageren op in het Archievenblad versche
nen artikelen. Reacties kunt u voortaan lezen in de nieuwe rubriek
Interactief. Plaatsing van uw inzending betekent niet automatisch
dat de redactie uw mening deelt; wel behoudt zij zich het recht voor
bijdragen in te korten of -met opgave van redenen- te weigeren.
Binnenkort zal het Rijksarchief in Noord-Brabant een aantal
bijzondere gasten kunnen verwelkomen. De archivaris van
het streekarchief Langs Aa en Dommel, zijn medewerkers en
de archieven (niet alle overigens) zullen dan aanschuiven in
de Citadel. Er is dus blijkbaar iets moois gegroeid tussen de
bestuurders en de archivaris uit Vught en omgeving en de
rijks-archiefdienst. De tijden gaan snel. Nog maar kort
geleden verdrongen gemeente- en streekarchivarissen elkaar
voor de poort van het Rijksarchief om in het kader van de
vervreemding de rechterlijke en notariële archieven naar het
eigen depot te vervoeren. En nu kiest een collega zomaar de
omgekeerde weg!
Nu zijn er in dit speciale geval zeker argumenten te
bedenken waarom gekozen is voor deze constructie. Net zo
als er ook argumenten te bedenken zijn waarom dit geen
gelukkige oplossing is. Maar daat gaat het hier nu niet om.
Wat ik belangrijker vind is dat mij het gevoel bekroop dat
het in dit geval, net als bijvoorbeeld in Utrecht en elders,
opnieuw om een ad-hoc besluit gaat en niet om een ingezet
beleid. En dat lijkt maar zo door te gaan. Maar wie stelt eens
de vraag of het wel in het belang van het archiefwezen is, al
dat samengaan en samenwerken tussen partners van
verschillende komaf? En als het antwoord op die vraag
positief is, hoe moet dat dan verder?
Joan van Albada merkte in een vorig nummer van dit blad
opdat het niet van belang is hoe het overheidsarchiefwezen is
georganiseerd, als de nadruk maar op de afnemers ligt. Daar
zit veel waarheid in, maar er is ook een andere benadering
denkbaar. Namelijk dat het Nederlands archiefwezen altijd
veel baat heeft gehad bij een heldere en duidelijke organisa
tiestructuur. Bijvoorbeeld omdat taken en verantwoordelijk
heden duidelijk omschreven waren/zijn evenals bijvoorbeeld
geldstromen. Omdat voor klanten duidelijk was waar
bepaalde archieven te vinden waren. Natuurlijk, de meeste
archivarissen raken inmiddels overtuigd van de noodzaak tot
schaalvergroting en groei van de mogelijkheden, kijk naar
alle voorbeelden. Maar daarbij zou toch op zijn minst enige
visie over de toekomstige organisatie van het landelijk (open
baar) archiefwezen op zijn plaats te zijn. Al was het alleen
maar omdat onze broodheren, de bestuurders, en zeker de
lokale, dienen te weten dat zij hun verantwoordelijkheden
hebben ten aanzien van archieven. Ik vraag mij af of dat
bijvoorbeeld in de gemeenten rond Vught straks nog zo
gevoeld wordt. Gelet op de ontwikkelingen als in Zeeland,
Utrecht en 's-Hertogenbosch lijkt het er bovendien steeds
meer op dat de termen in de Archiefwet ten aanzien van
taken en verantwoordelijkheden van de diverse overheden
hun langste tijd hebben gehad. En dus wordt het naar mijn
idee tijd dat er (opnieuw) gediscusseerd wordt over de
toekomstige organisatie van het archiefwezen, over de ver
deling van taken en verantwoordelijkheden. En daarbij zal
ook aan de orde moeten komen of de huidige rolverdeling
tussen Rijk en gemeenten niet op de helling moet. Wordt
het bijvoorbeeld niet tijd dat gemeenten en provincie samen
verantwoordelijk worden voor de structuur van het (open
baar) archiefwezen in de provincies en dat het Rijk zich gaat
concentreren op een aantal taken als Landelijke inspectie en
Algemeen Rijksarchief?
Frank Hulst, archivaris te Zevenbergen (NB)
Het rapport over de vorming van een koepel over het
archiefwezen trekt een parallel tussen museum- en archief
wezen. Daar valt wat betreft de functies cultuurbehoud, -
participatie en -educatie alles voor te peggen. Maar we
moeten op enkele valkuilen bedacht zijn. Anders dan musea
wat betreft door hen beheerde objecten, strekt de aandacht
van het archiefwezen zich uit over de totale levensloop van
archieven; dit geldt a fortiori voor elektronische archieven.
Immers, zo de Nederlandse Museum Vereniging (NMV)
zich al uitspreekt over de plaats van kunstenaars in de
actuele samenleving, een pressiegroep ter verbetering van
bijvoorbeeld de aanstaande WIK lijkt zij niet te zijn. In
wezen gaat de vergelijking NMV-KVAN mank, terwijl een
vergelijking NMV-CANnet wel juist lijkt te zijn. Categorale
archiefbewaarplaatsen accepteren immers al dan niet de
voortbrengselen van organisaties op hun collectionerings-
gebied en bemoeien zich weinig of niet met de archief
vorming. De 'inspectie' of 'advies'functie is daar onbekend.
Wij moeten erop bedacht zijn dat als een koepel een taak krijgt
voor alleen het openbare archiefwezen, we te maken hebben
met andere verhoudingen tussen de bij de voorbereiding van
het rapport gehoorde partijen. Zo zouden SOD en KVAN
tezamen bij de opzet betrokken geweest moeten zijn.
Mijns inziens hebben we als gevolg van de ontwikkelingen
op het terrein van geautomatiseerde archieven geen keus
meer óf we de totale levensloop van archiefstukken als
uitgangspunt nemen, we hébben dat te doen. Dat betekent
dat in een koepel in eerste aanzet een soort van pariteit moet
bestaan tussen de verschillende gremia. Deze moeten van
conceptie tot en met eindbeheer van archieven, ongeacht
hun vorm, betrokken zijn. Ik ben me ervan bewust dat een
dergelijke logische opzet niet gemakkelijk te realiseren is.
We hebben tenminste te maken met BiZa en OCW, met
VNG, IPO en DCE, met SOD en KVAN, met RAD,
LOPAI en KALO. Voegen we de opleidingen toe dan
zouden Archiefschool, SOD, GO, de Universiteit en de
Hoge-school van Amsterdam er ook bijhoren. Voegen we
ook de niet-overheidsarchieven toe dan wordt het zaak te
bepalen waar de overgang ligt tussen archiverende en
documenterende (delen van) instellingen.
(N.B. het is opvallend dat ten aanzien van het cultuur
behoud de restauratoren en hun organisaties en opleidingen
in het hele verhaal niet voorkomen en dat dat niemand is
opgevallen of lijkt te storen. In een echte koepel moet ook
deze functie participeren).
Als we de koepel een werkelijke kans willen geven, dan
moeten we mijns inziens kiezen voor een kerngebied,
namelijk cultuurbehoud, -participatie en -educatie en daar
mee accepteren dat we essentiële functies tezamen met
anderen gaan bevorderen. Met name de verschillende fases
en vormen van het ontstaan van archieven ongeacht hun
vorm. Derhalve moeten we streven naar twee samenwer
kende koepels: één gericht op kerntaak cultuurbehoud, -
participatie en -educatie en één gericht op de conceptie en
contextuele integriteit in de stadia van het bestaan van
archieven ongeacht hun vorm tot en met de overbrenging
naar een archiefbewaarplaats in de zin der wet.
Stond Achilles op een tweesprong en had hij niet het
vermogen van bilokatie, dan moest hij een óf óf keus maken.
Janus bifrons heeft de gave van bilokatie wel. Hij was
Achilles een goede leidsman geweest.
Joan van Albada
In ons atelier worden uw waardevolle boekwerken of archivalia
vakkundig gerestaureerd.
Wij geven u graag advies, indien nodig met ondersteuning van
andere deskundigen, en altijd in overleg met u.
Bovendien kunnen wij u van dienst zijn met massa-conserve-
ring, reiniging en het encadreren van prenten, het opzetten van
oude kaarten en het verzorgen van kalligrafiewerk.
Wilt u meer informatie, belt u dan gerust voor een offerte of
gewoon een afspraak.
conserveren en restaureren van papier, leder en perkament massa-conser-
vering aanvezelen van papier •verdoeken en opzetten van oude kaarten en
grafiek reiniging en het encadreren van prenten •charter- en zegelrestau
ratie «opstellen van een schade-inventarisatierapport «restauratie van boek
omslag; ontwerp van nieuw beslag in edel of onedel metaal
Restauratie, conservering, preservering en reconditionering van
papier en perkament. Altijd vooraf een uitvoerig restauratieplan en
zeer gedetailleerde prijsopgave.
Aanvezelen en conserveren van papier, in- en herbinden van boeken
in oorspronkelijke en nieuwe technieken, reinigen en conserveren van
prenten en grafiek, verdoeken van grote (wand)kaarten, restaureren,
conserveren en bergen van charters zegels, etc.
De Cloese 7 - 9 7339 CM Ugchelen (Apeldoorn)
Telefoon: 055 - 5 42 31 47
Fax: 055 - 5 43 06 14
Mobiel 06 - 53 93 93 53
Calamiteitennummer: 06 - 59 28 48 55
E-mailadres: sterrest@pi.net
Weverweg 9,
6961 KM EERBEEK
TEL. (0313) 65 44 66
FAX (0313) 65 58 82
100./10 DECEMBER 1997
