Archief
en onderwijs
in Middelburg: van
gezamenlijk kraam-
experiment naar
historisch centrum
Werk in
f
Het heeft weinig zin om huiten de deur alle
mogelijke projecten op te zetten terwijl de
eigen medewerkers vervolgens zeggen 'laat
maar lullendat schiet niet op
2
Qrq
Uiteindelijke is het doel dat leerlingen hun
weg naar het archief weten te vinden; om dit
te hereiken zijn leerkrachten essentieel.
6
Door Anneke van Waarden-Koets
het plezier in hun werk terugkrijgen.
Het heeft weinig zin om buiten de
deur alle mogelijke projecten op te
zetten terwijl de eigen medewerkers
vervolgens zeggen 'laat maar lullen',
dat schiet niet op. Een rijksarchivaris
zonder organisatie is niks. Je moet de
medewerkers dus weer gemotiveerd
krijgen voor het werk. Verder wil ik de
structuur van het Rijksarchief in
sche samenwerking zoeken. Wellicht
dat wij op afzienbare termijn in een
gezamenlijk overleg tussen de staven
van beide diensten een eerste invulling
hieraan kunnen geven. Ik ben niet uit
op een gebouwelijke toestand, de beide
instellingen kennen beide hun eigen
taak en moeten zich daar op richten.
Het lijkt mij wel van groot belang dat
wij over en weer samenwerking zoeken
Noord-Holland zodanig inkleden en
aanpassen dat wij weer kunnen func
tioneren als een normaal rijksarchief,
met een ondernemingsplan en deelna
me aan grote landelijke projecten.
Voorlopig is het een kwestie van
contacten leggen, bezoeken brengen
en je compleet suf bellen.
Toch wil ik wel opmerken dat ondanks
alle gedoe en strubbelingen de dienst
verlening de afgelopen maanden nor
maal zijn voortgang heeft gehad. Het
publiek heeft weinig tot niets van de
problemen gemerkt. Blijkbaar hebben
archivarissen een soort van ijzeren(!) rek
dat ze dit allemaal kunnen doorstaan.
Wat men natuurlijk zeker van mij als
directeur van de A VK verwacht, dat is de
vraag hoe jij je de toekomstige samenwer
king met de A VK voorstelt
Ik heb daar nog geen vastomlijnd
beeld van. Ik zal vooral programmati-
voor die zaken die we gezamenlijk
kunnen doen en waar wij individueel
niet de middelen voor hebben. Wellicht
kunnen aan een dergelijk samenwer
kingsverband nog meer archiefdiensten
meedoen, bijvoorbeeld bij de indicering
van notarieel, Genlias en dergelijke.
Persoonlijk vind ik het vreemd dat de
beschikbaarstelling van bepaalde
bestanden gebonden is aan de plaats.
Dat past niet meer bij deze tijd, met
internet. De gebruiker begrijpt dat
ook niet. Nieuwe klanten en nieuwe
produkten zoek ik echter zeker niet
ten koste van de collega.
Heb je, nu je de rang van rijksarchivaris in
de provincie hebt bereikt, nog ambities of
wensen over?
Ik kijk in het algemeen vooruit maar
dan vanuit de functie waarin ik op dat
moment zit. In ieder geval heb ik nu
geen ambitie om minister te worden.
Bij deze functie denk ik: laat ik dat nu
eerst maar eens goed doen. Naar eigen
tevredenheid en naar tevredenheid van
mijn omgeving. Na vijf jaar ga ik dan
ergens zitten en bedenk ik mij: wil ik
dit nog en willen zij mij nog. Per slot
van rekening kan het best dat er tien
brieven liggen met de boodschap, laat
die Hol toch oprotten.
Na tien jaar zal ik zeggen, nu doe ik
dit werk tien jaar, wordt het nu niet
tijd voor iets anders. Mijn ambitie ligt
dan ook meer in de verandering van
inhoud dan dat ik er weer een status
bij moet. Ik heb bijvoorbeeld niet de
behoefte om nog eens gemeentearchi
varis te worden omdat ik dat nog nooit
ben geweest. Maar ik sluit niet uit dat
ik ooit nog eens van het ene op het
andere moment denk: zo, nu de
kinderen de deur uit zijn en de erfenis
van mijn suikertante binnen is, ga ik
bij wijze van spreken terug naar een
salarisschaal 7 en word ik streekarchi
varis van Putten. Dat zou kunnen, ik
weet niet of ik mijn partner in zo'n
verhaal meekrijg. Maar ik wil gewoon
plezier hebben in mijn werk en in mijn
omgeving. Ik ambieer echter geen
politieke functie, ik voel mij meer
thuis in mijn rol als dienaar van de
Staar.
Lieuwe Zoodsma is gemeentearchivaris
van Haarlem en directeur van de Archief
dienst voor Kennemerland (A VK)
V
I
Een item dat steeds meer speelt, maar sporadisch door de archiefwereld wordt opgepakt: onderwijsactivi
teiten door archieven. Integendeel, er is eerder sprake van passiviteit. Dat bleek onder andere uit de res
pons van archieven op de oproep in het Archievenblad naar lesbrieven enige nummers geleden. Toch is er
geld voor, veel geld zelfs. De vraag is waarom er geen gebruik van wordt gemaakt. Maar in Middelburg
zitten ze niet stil.
"Mag je hier zo maar binnenkomen?"
"Wat betekent het hoedje op de Lange
Jan?" (bedoeld wordt de keizerskroon
op de Abdijtoren). "Kan ik hier
opzoeken wanneer mijn opa geboren
is?" Ik woon op de Dam en er zit een
hele diepe kelder onder ons huis. Is die
uit de Middeleeuwen?" "Klopt het dat
er onderaardse gangen onder de Abdij
lopen?" "Hebt u ook plaatjes van
ridders?" Zomaar wat vragen van
leerlingen uit het basis-, speciaal- en
voortgezet onderwijs, als zij een
rondleiding in het Gemeente-archief
Middelburg krijgen.
Onderwijs te hoog gegrepen?
Tijdens de middagvergadering van het
Communicatieplatform RAD in
Utrecht op 28 augustus 1997, waar
voor het Gemeentearchief Middelburg
ook was uitgenodigd, werd in work
shops gediscussieerd over de doel-
groep(en) van de archiefdiensten. In
het blad 'Radicaal' van september (2e
jrg. nr. 9) kunt u een kort verslag van
deze bijeenkomst lezen. Jos de Haan
van het Sociaal Cultureel Planbureau
hield er een inleiding over een onder
zoek naar het gebruik van culturele
instellingen, inclusief archieven, sedert
de zeventiger jaren. Hij concludeerde
dat de archieven zich moeten richten
op (hoger opgeleide) ouderen - het
gros van de bezoekers van archiefdien
sten - en dat het onderwijs "voor cul
turele instellingen te hoog gegrepen"
is. Toch bleken alledrie de workshops
zich die middag uit te spreken voor het
onderwijs als potentiële doelgroep.
Maar hoe pak je dat aan? En zit het
onderwijs wel op het archief te
wachten? Ja, als het onderwijsveld op
Een kraam en een pc met een
klapper
In Zeeland vindt jaarlijks de 'Zeeuwse
Onderwijsdag'plaats. Een dag waarop
instellingen en uitgevers zich op een
informatiemarkt presenteren aan het
basisonderwijs en met lezingen rond
om een bepaald thema. Dit jaar was
dat 'lokale geschiedenis'. Een uitste
kend thema om met de gezamenlijke
Zeeuwse archieven op in te spelen. Het
Diensthoofdenoverleg Zeeuwse Archi
varissen (DOZA) was die mening ook
toegedaan en zegde zijn medewerking
de hoogte is van het bestaan van
archieven en wat deze kunnen aanbie
den, zal er steeds meer belangstelling
komen om gebruik te maken van hun
diensten. En om een antwoord te
geven op de vraag hoe je dat aanpakt:
door een goede PR. Laat weten dat je
er bent en wat je in huis hebt!
toe in de vorm van het beschikbaar
stellen van informatie. Het Rijksarchief
in Zeeland en het Gemeentearchief
Middelburg zouden de Zeeuwse
archieven vertegenwoordigen. Samen
met de Zeeuwse Bibliotheek, de Open
bare Bibliotheek Heinkenszand (de
Zeeuwse Onderwijsdag werd daar
100/9 november 1997
