Der Friedensreiter
LÏ.Flltf
Der Friedensreiter"
Nieuwe directeur Utrechts archief
Stuivertje verwisselen
26
Akten Pilgrims op het Internet
Archief en onderwijs
Delta Lloyd wijst claim Samuel af
27
Edwin van Huis:"ffe geboortehuis van Peerke Donders is gewoon
een huis als ieder ander.
Kees Slager: "Regionale en lokale archivarissen/ archiefdiensten die
geen actief gebruik maken van de moderne geluidsdragers om orale bron
nen structureel te verzamelen en te archiverenvenaken hun plicht.
Roelof Braad: "Het op verantwoorde wijze beheren van audio
visuele documenten door met name de lokale archiefsinstellingen is
alleen mogelijk indien voor conservering, opslag, documentconversie
en opennetacquisitie liefst op provinciaal niveau wordt samenge
werkt. Daardoor wordt kapitaalvernietiging en dubbel werk
voorkomen.
De stelling van Kees Slager, werd na de pauze nog eens
benadrukt door een aantal geluidsfragmenten uit het archief
van Omroep Brabant.
Nadat tijdens het eerste deel van de middag het belang van
audiovisuele documenten vanuit verschillende invalshoeken
was belicht en bovendien was geconstateerd dat het met de
beleidsontwikkeling van de audiovisuele archivering bij de
archiefdiensten nog onvoldoende is gesteld, discussieerden de
deelnemers van de studiemiddag vervolgens o.l.v. dagvoor
zitter Yvonne Bos-Rops over vier scenario's voor toekomstig
beleid. Daarbij golden als uitgangspunt:
- voor 1voortgaan op de oude voet, waarbij als leidraad
geldt: geen specifiek beleid;
- voor 2: wel specifiek beleid, uitgaande van de gedachte
dat iedere archiefdiensten av-archivering volledig
in eigen beheer realiseert;
- voor 3: wel specifiek beleid, waarbij av-archivering deels
in eigen beheer, deels in samenwerking wordt
gerealiseerd;
- voor 4: wel specifiek beleid, waarbij av-archivering
volledig wordt uitbesteed, ofwel via een
gemeenschappelijke regeling ofwel via een regeling
met derden.
Al snel was duidelijk dat niemand van de aanwezigen op
teerde voor scenario 1. Alle betrokkenen zijn er ondertussen
van overtuigd dat archivering van audiovisuele documenten
voorwerp van actief beleid dient te zijn. Om de av-archive-
ring volledig in eigen beheer te verzorgen (scenario 2), daar
voelde echter ook niemand voor. Dit vooral vanwege de
financiële en organisatorische gevolgen van met name de
materiële zorg en het op een juiste wijze bewaren van het
materiaal. Het was duidelijk dat de voorkeur van de deelne
mers uitging naar scenario 3 en 4, zonder dat een van de
twee daarbij de boventoon voerde. Met de conclusie dat de
archiefdiensten hiermee een duidelijke voorkeur uitspreken
voor een bundeling van krachten en dat de projectgroep op
basis van deze uitkomst binnenkort nadere voorstellen zal
doen aan het KAN-bestuur, sloot de voorzitter het debat af.
Tot slot van de studiemiddag werd een aflevering vertoond
van Cinema Brabantia, het tv-programma met historisch
Brabants filmmateriaal dat Brabant TV sinds 1 september jl.
wekelijks uitzendt i.s.m. het Brabants Film Archief.
Frank van der Maden
Op verzoek van de provincie Overijssel is het Audiovisueel
Documentatiecentrum Overijssel (ADO) op zoek naar de ve:
blijfplaats van de film met bovengenoemde titel, daterend
Die Tagespresse tiber den D. L.-G.-Monumental-Film:
Ein groSer Teil der maSgebenden rheinisch-wejlfalisirhen Prcsie berichict über die Aufnahmen
der Dratachen LlcRtblid-G—«llarhaft zu ïhrem Monumentalfilm „Der Friedcnsrciier" wie folgi:
„Aus lüngsi verachwundenen Zeilen enirollie sich in SchloS und Feldmark Gemen zum
Zwcck einer FUmaufnahme am Mitiwoch ein farbenprachtiges, historische! Schauspieh Der
Abschied des hollandischen Friedcnsgesandten 164b.
Adrian Pauw, einer der acht Venreter der Generalsiaaien auf dem lünfjahrigen Friedens-
Vongrcsse in Munster und Osnabrück zur Beendigung des DreiSigjdhrigen Krieges, war auf
seiner Reise nach Munster beim Grafen von Limburg- Stvrum auf der Burg Gemen zu Gaste.
lm strahlenden Sonnenglanze liegt die schönste der wesifdlischen Wasserburgen, ron
Criiben, Wallen, Mauern und Toren wehtfest umqebcn. Ernst und gcfahrlich ist noch die
Zeit. Gemener Soldaten halten auf der Brücke Wacht in Sturmhelm und Brustpanzer, mil
Schwert und Hcllebarde. Vom Hornblaser auf dem Wehrgang gemelde!, encheinen auf
schwéiBtriefenden Pierden holltindische Meldereiter: die Zugbrücke senkt sich. Hellebarden-
triiger und Arkebussiere strömen aus dem Burghof. Der Spitzenreiier weist sich mit einer
IJrkunJe aus, durch welche der holltindische Gesandte zu einer dringenden Sitzung nach
Munster gerul'en wird; er wird cingeiassen. Auf der Freitreppe lngern und itehen Gemener
Soldaten in malerischen Gruppen. Die Hollander rusten zur Abfahn. Die Bedeckung steigt
i jo - d.rei
j Pferde und der groSe Rctsewagen fahrt, vom Sechserzuge gezogen, mit den Laufem r
Die liallentür öffnet sich. Die Hellebardentrager nehmen Haltung. Heraus trilt der Burggraf
mit Gemahlin und Töchterchen des Gcsandten und der holltindische Gast mit den Graien-
töchtern. Herzlich wird Abschied genommen. lm schnellsten Trabe geht's mit Rod und
Wagen aus dem Burghof über die Zugbrticke in die Freiheit und Feldmark hitiaus.
Durch das sandige Munsterland, an Kempen und Kulturland vorbei, führt der holliindische
Zug gen Munster. Vor cincm Eichcnbusch sind Bauern auf dem Wege. Der hollandische Vor-
reitcr sprengt heran und fragt nach der SirBGe nach Munster. Die Bauersfrauen genen mit ihm
an einer Wallhccke vorbei und zeigen wciihin im Htntcrgrund auf die aJte, schöne Stadt. die
ntit Turen und Mauern. mit Hauscrn und Kirchcn weithin von der Sonne strahlend beleuchtet
dnlicgt. Der llcitcr winkt zurück, der ganze Wngcnzug folgt und vcrschwindct dann in dem
Eichcnbusch auf der Falirt zu der beruhmten Friedonsstadt.
Umcr l'rcudiger Tcilnahme aller Milwirkenden aus SchloS und Dort Gemen, sus Velen,
Borken und Khedc vollzog sich diese historische Autïührung in wirkungsvollsier, maierischer
Weise. Das ganze Spiel galt einem grotJ*n(!«i«2teu Itollurgeachiciillicb-c Film aa» data
Weatiiliacbcc Friadan, ilctt zait HllJa dor Stadt Müzatar (Stodlarchivar Dr. S C h u i t ej
und des Westillfacbea Hcimatbtusdea (Schriftsteller Dr. Cast el Ie und Muscumsdirektor
Dr. Ge is berg) die Deutsche Lichtbïld-Gesellscnaft in Berlin (Oberspielleiter W e r c k-
meister und Filmoperateur G a s i a d e s) aufnimmt und dessen Haupttcil demniichst in
Munster untcr Betciligung von Domen und Herren der Bürgerschaft aufgeführr wird. GroS
und klein umlagcrte in lichten Scharen wahrend dieses ungewohnten Spicles die Burg und
folgtc dein Rcisczug in die Feldmark Gemen, wo ein vom Landschafismaler Mü lier-
Te nkh off nach cinem alten Kupferstich ausgezcichnet gemalles Riestnpanorania von
AJtmünater ecschickl in die Landschaft eingebaut war. lm Verlaufc des Winters wird dieser
bcdcutsame Film in Munster und anderen westfaiischen Stadiën der ÖITentlichkeit zugang-
liclt gcmacht."
Krausensfraüe óo-ó9
BERLIN SW19
Fernsprecher:
Zenlrum 313-315. 369-371. S420-W22. S922-S92+
Drahtadresie: DeullgllL-n
uit 1918. Dit in verband met de herdenking van de Vrede
van Munster in 1998. Een uitgebreide speurtocht in alle in
aanmerking komende archieven/musea in Nederland leverd
helaas niets op en ook in Duitsland is hij niet meer te vin
den. Wie kan ons verder helpen? Graag uw reactie naar D. te
Harmsel, directeur ADO, Postbus 228, 7440 AE Nijverdal,
(0548) 63 44 70; 63 44 44 of fax (0548) 61 91 54.
Per 1 december zal (volgens het persbericht hoogstwaar
schijnlijk) de rijksarchivaris in Limburg en classicus Drs.
J.T.J. Jamar benoemd worden tot directeur van het nieuwe
Utrechts Archief. Daarin zullen -per 1 januari 1998- rijks-
en gemeentearchief samengaan. Jamar volgt de tot Alge
meen Rijksarchivaris benoemde Dr. M.W. van Boven op.
Met ingang van 18 november 1997 verwisselen de rijks
archivarissen van Groningen en Drenthe tijdelijk van stand
plaats. Drs. W. Goelema uit Drenthe krijgt de opdracht om
binnen een termijn van zes maanden de interne organisatie
van het Rijksarchief in Groningen en de samenwerking met
het Gemeentearchief aldaar te verbeteren. Hij krijgt hiervoor
de medewerking van een extern adviseur. Dr. P. Brood uit
Groningen vervangt voor die periode dhr. Goelema in Assen.
Dit besluit van de Algemene Rijksarchivaris dr. M.W. van
Boven is in goed overleg met betrokkenen genomen om de
problemen in Groningen structureel te verbeteren.
De website van het Gemeentearchief Leiden is uitgebreid met
een bronnenuitgave van documenten over een groep Engelse
vluchtelingen die beschouwd worden als de grondleggers
van de Verenigde Staten, de Pilgrims.
Meer dan driehonderd, in hoofdzaak juridische akten
(notarieel, gerechtelijk, voogdij) betreffende deze groep zijn
integraal op het Internet te raadplegen. Deze beslaan niet
alleen de periode van het verblijf van de Pilgrims in Leiden
(1609-1620), maar ook vele jaren daarna, aangezien de
meesten in Leiden zijn gebleven, en men bovendien niet
gelijktijdig is vertrokken.
De ontsluiting van de inhoud van de akten vindt plaats door
middel van een datasysteem van regesten. Van de inhoud
van iedere akte wordt een samenvatting gemaakt in een
standaardopmaak waarin datering en benaming van de akte
en de erin voorkomende namen worden opgenomen. Op
deze zaken is te zoeken en te sorteren. Akte en regest zijn
aan elkaar gekoppeld. Dit geldt ook voor de Engelse verta
ling die van ieder regest wordt gemaakt. De persoonsnamen
worden omgezet naar de Engelse namen die van hen bekend
zijn. Zodoende vormen de Engelstalige regesten niet alleen
het uitgangspunt voor de Engelstalige onderzoekers, maar
zijn deze tevens te gebruiken als zoekinstrument naar
bepaalde personen.
em ailadresgemeentearch ief@leidennl
websiteadres:http://www.leiden.nl/gemeentearchief
Op 29 september 1997 vond in het Rijksarchief in Utrecht
een bijeenkomst plaats tussen archivarissen betrokken bij
onderwijsprojecten van archiefdiensten en docenten geschie
denis en staatsinrichting.
Centraal stond de vraag wat archivarissen kunnen betekenen
voor het geschiedenisonderwijs in de basisvorming. Er bleek
behoefte te bestaan aan bronnenmateriaal dat direct bruik
baar is in de klas. Het materiaal moet volledig passen binnen
de voorgeschreven kerndoelen voor de basisvorming. Dit
betekent dat het lesmateriaal van beperkte omvang is en
voor de leerlingen niet al te weerbarstig. Men besloot op
basis van de kerndoelen voor het vak geschiedenis en staats-
100/9 NOVEMBER 1997
inrichting landelijke, regionale en lokale bronnen te
selecteren, die een illustratie vormen van de verplicht te
behandelen onderwerpen, en die daardoor landelijk bruik
baar zijn. De ontwikkeling van een bronnenkatern, samen
gesteld door geschiedenisdocenten en archivarissen, is het
einddoel. Dit katern zal bestaan uit: bronnen, context
beschrijvingen en didactische aanwijzingen.
Op 30 maart 1998 vindt een nieuwe bijeenkomst plaats, en
dan zal bekeken worden welk bronnenmateriaal voor verdere
bewerking in aanmerking komt.
Meer informatie over dit project en de vergadering op 30
maart bij: C.J. Heeren, gemeente-archivaris van Nieuwe-
gein, (030) 607 15 08.
De Utrecht agenda: zo langzamerhand een traditie en ook voor 1998 weer
verkrijgbaar, nu met als thema geschiedenis van sportevenementen in
Utrecht. Op de foto een meisjeswaterpoloteam van de Utrechtse
Zivemvereniging, 1927, (foto: Gemeentelijke Archief- en Fotodienst.
UtrechtVoor infonnatie en bestellingen (030) 2 86 66 11
In het oktobernummer van dit blad is een artikel opgeno
men over de moeizame maar uiteindelijk succesvolle speur
tocht in archieven van rechtsvoorgangers, die door AEGON
ondernomen is naar aanleiding van een claim van een
