rchiveren, inventariseren, microverfilmen.
De
Praktijk
LICOM Archiefverzorging en Documentenconversie
Op zoek naar een vluchtpolis
L I
COM
Archiefverzorging en Documentenconversie
14
Door Bart Jochems*)
gSW&t
15
handboeken, handleidingen en gebruiksaanwijzingen,
blauwdrukken van machines onontbeerlijk. Het gaat bij
cultuurbehoud om aan de samenhang der dingen recht te
Een tegeltableau verluchtigt de omslag van het jubileumboek van Halbertsma-
fabrieken voor houtbewerking in Grouw uit 1941 Collectie Economische-
Historische Bibliotheek van het NEHA. Amsterdam)
doen. Juist dergelijke bescheiden verdwijnen echter in de
papiervernietigers als men bedrijfsarchieven volgens de
PIVOT-methode op microniveau selecteert. Immers dit zijn
geen beleidsarchieven, maar uitvoeringsarchieven. Bedrijfs-
archivarissen bij bestaande ondernemingen kennen -in
tegenstelling tot hun vakgenoten bij het openbaar archief
wezen- de waarde hiervan terdege, ook op lange termijn. Zo
kon onlangs 's lands grootste machinefabriek nog een
aansprakelijkheid uit de USA naast zich neerleggen op basis
van een in allerijl uit het Gemeentearchief Amsterdam
opgevraagde handleiding uit het bedrijfsarchief uit de jaren
twintig.
Met clank aan Mirelle Thijsen voor de beeldreactie
bij dit artikel.
Meerwaarde door historische context
Iedereen die zich tegenwoordig bezighoudt met behoud van
het industrieel erfgoed heeft als visie dat alle elementen van
het industrieel erfgoed onderdelen van één geheel zijn. Het
erfgoed van een onderneming bestaat uit voorwerpen,
affiches, foto's, films, handleidingen, archieven, tekeningen,
gebouwen, apparaten met een onderlinge samenhang. Via
netwerken tussen organisaties en inventarisatiebestanden
dienen we het conglomeraat te reconstueren. Zo komt niet
alleen het industrieel erfgoed op de kaart van Collectie
Nederland, maar krijgen alle afzonderlijke inventarisaties
ook een meerwaarde voor de gebruiker c.q. de onderzoeker
van het erfgoed.
STABIEN is voornemens de komende jaren een overzicht tot
stand te brengen van bedrijfsdocumentatie. Daartoe dient
een databank voor historisch documentatiemateriaal te
worden ontwikkeld. Zo zal, door het blootleggen van de
historische context, de betekenis van de collecties roerend
erfgoed toenemen.
1 3 .1 m 7 1 11* 1
LICOM Archiefverzorging en
Documentenconversie biedt u
een betrouwbare en deskundige
aanpak van al uw archief
problemen. Een team van
ervaren medewerkers, (SOD
I+II, WA, Middelbaar Archief-
ambtenaren) staat voor u klaar.
Ontsluiten en toegankelijk maken van dynamische en (semi-) statische archieven
Inventariseren Selectie op de vernietiging Reviseren/ordeningsplannen Indexeren
Adviseren m.b.t. archiefbestanden Overzetten van oude handschriften Micro-
verfilmen en confectioneren van documenten, boeken, technische tekeningen etc.
Digitaliseren van documenten via scanning en indexeren Boekbinden
Crutserveldweg 6, 6416 AD Heerlen
Tel. 045 - 571 06 15
Fax 045 - 571 37 65
Speurtocht naar een lijfrente uit de tweede wereldoorlog
Wat doe je als iemand uit Israel je vraagt om na te gaan wat er met een door zijn ouders in 1942 gesloten
polis is gebeurd? Een polis van Olveh, het polisnummer onbekend, de archieven verdwenen en de zaak
eigenlijk verjaard. Dan duik je -met niet veel meer dan een geboortedatum en een naam- in de archieven.
Verslag van een zoektocht die hopeloos leek maar toch wat opleverde.
Zo'n beetje alle verzekeraars van Ne
derland zijn in november 1996 ter
gelegenheid van een congres verza
meld in het Haagse Congresgebouw,
als de mobiele telefoon van Herman
Kappelle, hoofd juridische en fiscale
zaken, begint te piepen. Aan de andere
kant van de lijn is Ton Dirven,
secretaris van het MT Particulieren,
met het bericht dat Leeuwarden is
benaderd door de heer Dick Polak uit
Tel Aviv. Polak wil praten over 'een
onopgehelderde zaak uit de Tweede
Wereldoorlog'. Het is Kappelle, ook
na telefonisch contact met Polak, niet
helemaal duidelijk waar het om gaat.
Dus wordt er een afspraak gemaakt.
"Er ging op dat moment van alles door
mijn hoofd. Tweede Wereldoorlog,
jodenvervolging, noem maar op" zegt
Kappelle. Hij kijkt terug op een
maandendurend onderzoek dat hem
ook de komende tijd niet zal loslaten.
Microscoop
Eind november ontmoeten Polak en
Kappelle elkaar. "Polak wist
te vertellen dat ergens in 1942 bij de
Twentsche Bank op het Toernooiveld
twee polissen waren afgesloten door
zijn vader. Eén voor 25.000 en één
voor 10.000 gulden. Polisnummers
had hij niet. Wel wist hij natuurlijk de
geboortedata van zijn ouders. En dat
was het. Met die summiere gegevens
moesten we aan de slag." Kappelle
schakelde collega Kwakernaak in die
eerst in Leeuwarden liet uitzoeken wat
er nog te vinden was in de archieven.
"Vele meters archief zijn daar op film
gezet. Miljoenen namen. Daarin
zoeken we of de naam van de verzeke
ringsnemers of verzekerde te vinden is.
Maar dat staat niet op alfabet; we
kunnen eigenlijk alleen iets beginnen
als er een polisnummer bekend is. En
dat nummer hadden we niet." Nader
contact met Dick Polak leverde uit
eindelijk toch een nummer op. "Hij
stuurde een betalingsrecu van de
Twentsche Bank: een kopie van een
oud, vergeeld papiertje. Ik moest er de
microscoop bij nemen om een num
mertje te kunnen onderscheiden. Met
potlood was het op die vergeelde kopie
gekrabbeld." Met dat nummmer kon
den ze in Leeuwarden een filmbeeldje
van een soort klantenkaartje opgraven,
maar het was het kaartje van de oom
van Dick Polak, dus zijn vaders' broer.
Echter, het daaropvolgende polisnum
mer bleek wel het juiste te zijn. Het
kaartje met de vermelding van het
bestaan van een polis was gevonden.
Maar wat was er met de verzekering
gebeurd? Was er na de oorlog uitge
keerd of niet? Collgea Van Duiven-
Een vestiging van de Twentsche Bank te Enschede, ontworpen in 1908/09 door de architecten G. Beltman en
A.D.N van Gendt. De foto is uit 1954(foto: ABN AMRO Historisch Archief Amsterdam
100/8 OKTOBER 1997
