Sam
enwerking tussen
musea en archieven
door Fred van Kan
Buren-
Microverfilming Surinaamse archieven
Almanak van het Nederlands
Archiefwezen
21
31
maart
(ma)
Tweede Paasdag
terschappen Boarnferd, Tusken Mar en Klif, Tjonger Com
30
april
(wo)
Koninginnedag
pagnonsvaarten, De Stellingwerven, Het Koningsdiep, It
5
mei
(ma)
Bevrijdingsdag
Marnelan en de Middelsékrite (en hun voorgangers).
8
mei
(do)
Hemelvaartsdag
Bezoekadres: Tolhüsleane 2, Gorredijk, tel. 0513-468700,
17
mei
(za)
zaterdag voor Pinksteren
fax 513-468701, maandag-donderdag, na afspraak
19
mei
(ma)
Tweede Pinksterdag
Postadres: Postbus 250, 8400 AG Gorredijk
24
december
(wo)
vanaf 15.00 uur
Archivaris: drs. J. Hagen
25
december
(do)
Eerste Kerstdag
26
december
(vr)
Tweede Kerstdag
5.5.21 Waterschap van de Berkel: nu Waterschap Rijn
31
december
(wo)
vanaf 15.00 uur
en IJssel
Nota Bene:
In verband met de invoering van de 36-urige werkweek e.d.
kunnen de afzonderlijke rijksarchieven zelf hun sluitingsda
ta vaststellen. Zo is bekendgemaakt dat het Algemeen
Rijksarchief aan het eind van 1997 waarschijnlijk een aantal
dagen achtereen gesloten zal zijn. Nadere berichten hierover
volgen in komende nummers van dit nieuws.
Nederland heeft ruim 600.000 beschikbaar gesteld voor
de microverfilming van een aantal belangrijke archiefbe
standen in Suriname. Het geld wordt toegekend op basis
van een Raamverdrag dat door de toenmalige minister
Hedy d'Ancona in 1993 met de Surinaamse autoriteiten is
gesloten. In december 1996 is een speciale filmcamera naar
Paramaribo verscheept, waarmee de twee medewerksters
van het Surinaamse landsarchief, die inmiddels een speciale
opleiding hebben gevolgd bij Microformat in Lisse, aan de
slag kunnen.
Het is de bedoeling om in de komende drie jaar 350 meter
archief op film vast te leggen. Prioriteit daarbij hebben de
registers van de Burgerlijke Stand, de registers van het
Domein- en Hypotheekkantoor, krantenbundels van het
Landsarchief, het archief van het Hof van Justitie en be
paalde onderdelen van de gouverneursarchieven. Over de
plannen voor de realisatie van een nieuwe behuizing voor
het Landsarchief waren bij het ter perse gaan van dit blad
nog geen nadere bekendmakingen gedaan.
De vijf waterschappen en het zuiveringsschap in Oost-Gel
derland en een deel van Overijssel zijn met ingang van 1
januari 1997 samengevoegd tot één groot-interprovin
ciaal - Waterschap Rijn en IJssel, dat op verschillende
adressen te bereiken is. Voor informatie betreffende
archieven en archiefbeheer kunt u terecht op het volgende
adres:
Bezoekadres: Hoofdstraat 98, Terborg, tel. 0314-370111,
fax 0315-330341, na afspraak
Postadres: Postbus 148, 7000 AC Doetinchem
Archiefbeheerder: mw. H.A.C. Marsman-Slot
5.6.* Nieuwe vermelding: Waterschap Vallei en Eem
Met ingang van 1 januari 1997 is het Waterschap Vallei en
Eem, dat gevestigd is te Amersfoort, opgericht De oude
archieven van dit waterschap zijn onder zelfstandig beheer
ondergebracht bij de gemeentelijke archiefdienst Amers
foort en zullen daar vanaf 1 februari a.s. in de studiezaal te
raadplegen zijn. Het archief van het Waterschap Vallei en
Eem zal in de Almanak van het Nederlands Archiefwezen 1997
als volgt vermeld worden:
Bezoekadres: Gemeentearchief Amersfoort, Stadhuisplein 5,
Amersfoort, tel. 033-4695017, fax 033-4695451, maan
dag-donderdag 8.30-16.30 uur, vrijdag 8.30-12.30 uur
Postadres: Postbus 4000, 3800 EA Amersfoort
Archivaris: mw. drs. M. Mijnssen-Dutilh
5.9.9 Streekarchivariaat Schouwen-Duiveland: nu
Gemeentearchief Schouwen-Duiveland
In de omstreeks 1 april te verschijnen Almanak van het Neder
lands Archiefwezen 1997 zullen gegevens omtrent een aantal
nieuwe of nog niet eerder vermelde instellingen opgenomen
zijn. Het is de bedoeling belangrijke tussentijdse wijzigingen
regelmatig te blijven publiceren. Belangrijke aanvullingen en
wijzigingen zult u aantreffen in het gekleurde KVAN-nieuws-
katern in het midden van het Archievenblad.
5.2.* Nieuwe vermelding: Waterschap Sevenwolden
In verband met de samenvoeging van de zes gemeenten op
Schouwen-Duiveland is het Streekarchivariaat Schouwen-
Duiveland per 1 januari 1997 als Gemeentearchief
geïntegreerd in de nieuwe gemeente.
Het nieuwe adres luidt: Gemeentearchief Schouwen-
Duiveland, Postbus 5555, 4300 JA Zierikzee.
Het nieuwe telefoonnummer is: 0111-452000.
Het faxnummer blijft ongewijzigd: 0111-454497.
Het bezoekadres is eveneens hetzelfde: Meelstraat 8 te
Zierikzee.
De openingstijden zijn verruimd: Umff
maandag-vrijdag 9-00-12.30 en 13.15-17.00 uur, ^SL
donderdag 19.00-21.00 uur, steeds na afspraak.
Het Waterschap Sevenwolden wordt gevormd door de wa-
Op 14 en 15 oktober 1996 werd in het Haags Historisch Museum het door de Nederlandse
Museumvereniging georganiseerde symposium 'stadsgeschiedenis en musea' gehouden.
Deze bijdrage is een bewerking van de lezing die Fred van Kan, hoofd beheer van het Haags
Gemeentearchief daar toen hield. Tevens wordt ingegaan op de discussie die zich ontspon naar
aanleiding van de lezing.
Samenwerking tussen musea en archieven is nadrukkelijk
aan de orde in de Cultuurnota 1997-2000 'Pantser of rug
gengraat'. Ter verbetering van de historische informatie
voorziening, zo stelt de staatssecretaris van Onderwijs, Cul
tuur en Wetenschappen, moet bundeling van krachten op
het terrein van archieven, bibliotheken en musea worden
gestimuleerd. Die bundeling is zonder meer mogelijk voor
historische musea en archieven, die beide op enigerlei wijze
de doelstelling hebben historische informatie te verwerven,
te behouden en beschikbaar te stellen, al treden in de wijze
van beschikbaarstellen verschillen aan de dag. De genoem
de elementen komen hierna aan de orde, waarbij mogelijk
heden tot samenwerking worden aangegeven.
Verwerven en behouden
Bij acquisitie van materiaal is samenwerking in de zin van
een goede afstemming tussen musea en archieven van groot
belang; onderlinge concurrentie op veilingen kan daardoor
bijvoorbeeld worden voorkomen. Als voorbeeld van afstem
ming kan worden genoemd de (stilzwijgende) afspraak die
tussen verschillende gemeentearchieven en historische mu
sea in acht wordt genomen waarbij archivalia en visuele do
cumenten op papier worden geacquireerd door het gemeen
tearchief, terwijl het historisch museum zich primair ont
fermt over beeldmateriaal op doek. In dat verband heb ik de
stelling geponeerd dat archiefinstellingen de verzamelaars
bij uitstek zijn van topografisch-historisch beeldmateriaal op
papieren dragers en (historische) musea zich niet op dat ter
rein zouden moeten begeven. Archiefinstellingen hebben
niet alleen traditiegetrouw de voor ontsluiting en dienstver
lening belangrijke historisch-topografische kennis in huis,
maar beschikken bovendien over depots waar voor de juiste
bewaarcondities kan worden gezorgd. Juist bij archieven is
de actuele kennis aanwezig ten aanzien van het depotkli
maat voor papieren dragers. Bovendien hebben zeker de
grotere instellingen eigen restauratoren in huis die kunnen
werken met moderne conserverings- en restauratietechnie
ken. Zo is men goed op de hoogte van de problematiek van
het papierverval door verzuring. In de discussie rond deze
stelling werd naar voren gebracht dat ook niet-archiefinstel-
lingen zoals prentenkabinetten historisch-topografisch
beeldmateriaal verzamelen en wel degelijk over de daarvoor
benodigde kennis en faciliteiten beschikken. Met deze stel
ling heb ik er echter voor willen pleiten dat musea en ar
chieven hun kennis, kunde en faciliteiten zo gericht moge
lijk inzetten en daar waar sprake is van overlapping of on
duidelijkheid, goede afspraken worden gemaakt. De stel
ling werd niet ingegeven door 'verzamelwoede'. Immers,
met de verdere ontwikkeling van de digitale presentatie van
beeldmateriaal is het van steeds minder belang zelf over de
objecten te beschikken. Ook werd tijdens de discussie opge
merkt dat archieven hun visuele documenten als archief
stukken zouden bergen en ontsluiten en dat deze daarom
misschien wel beter op hun plaats zouden kunnen zijn bij
een museum. Een rondleiding door een archiefdepot is on
getwijfeld voldoende de onjuistheid van deze stelling aan te
tonen.
Een bijzondere positie neemt de informatie op digitale dragers
in. Behoud daarvan is niet alleen een taak van het archiefwe
zen, maar strekt zich uit over het gehele culturele veld. Het
gaat daarbij niet alleen om gegevensbestanden maar ook digi
tale kunst is dan aan de orde. Terecht nemen ook niet archief
instellingen hun verantwoordelijkheid daarin. De betrokken
heid van bijvoorbeeld het Rijksbureau voor Kunsthistorische
Documentatie en de Koninklijke Bibliotheek bij het op initia
tief van de Algemene Rijksarchivaris opgerichte consortium
'Het digitale erfgoed' getuigt daarvan.
Beschikbaarstelling
Om het publiek een goed inzicht te geven in wat beschik
baar is aan beeldarchief voor de lokale of regionale geschie
denis is opname van foto's, tekeningen en schilderijen enz.
maar ook van foto's van museale objecten in een lokale of
regionale digitale beeldbank wenselijk. Echter, de wijze
100/1 JANUARI 1997
