n
p 063
O O O O O
Een generiek presentatiemodel?
Het is niet de eerste keer dat dit onderwerp onder de aandacht
staat (zie leestips). Er zijn dan ook al diverse hulpmiddelen
bedacht om de bezoeker bewust te laten worden van deze
informatie onder de radar: infobladen, instructiefilmpjes,
contextinformatie, transcriptie, enz. H.G. Visscher pleit in zijn
afstudeerscriptie voor een samenwerking tussen archiefdiensten
en gebruiker, omdat de archivaris nooit bij machte is om de
volumineuze seriearchieven zelf inhoudelijk te beschrijven.
De gebruiker kan bijvoorbeeld archiefdocumenten transcriberen
of taggen. De archiefdienst zou dit moeten faciliteren en de
kaders stellen. Een voorbeeld hiervan is het crowdsourcing-
platform Vele Handen.
Ons onderzoek gaat een stap verder. Want stel, archiefdiensten
laten hun archiefstukken transcriberen (al dan niet door
gebruikers), hoe zou die verkregen informatie dan het beste
gepresenteerd kunnen worden? Hoe werkt dan het online
zoekproces in een relatief ingewikkelde archiefstructuur en welke
onderdelen zouden in aanmerking komen voor die verdere
ontsluiting, de eigentijdse toegangen of de stukken zelf? En
welke rol kan technologie spelen?
In de negentiende eeuw archiveerden verschillende overheids
instanties hun stukken via het genoemde seriestelsel. Voor ons
onderzoek hebben we seriearchieven uit drie verschillende
bestuurslagen, namelijk gemeente, provincie en rijk, met elkaar
vergeleken om te kunnen onderzoeken of voor al deze
verschillende soorten seriearchieven één generiek basismodel
voor online ontsluiting ontwikkeld kan worden. Afgezien van het
feit dat iedere archiefinstelling een andere terminologie gebruikt
voor enigszins met elkaar vergelijkbare toegangen (klapper,
trefwoordenlijst, index, agenda, indicateur, enz.), ontdekten we
dat elk seriearchief qua structuur in meer of mindere mate van
elkaar verschilt. Zelfs binnen één organisatie zijn variaties in de
tijd te vinden. Desalniettemin zijn generieke stappen voor
onderzoek in seriearchieven op te stellen (zie figuur 1). Ondanks
alle varianten kunnen archiefinstellingen dit generieke model als
basis gebruiken bij een pilot of project in het kader van het
digitaliseren en ontsluiten van (de eigentijdse toegangen van)
het desbetreffende archief.
Stappen onderzoek in serie-archieven met drietrapsraket
bron verwijzing bron verwijzing bron
Klapper
Trefwoorden
lijst
Index,
agenda
Verbaal,
besluit,
correspon
dentie, enz.
Figuur 1. Generiek model seriearchieven
Met dit schema in ons achterhoofd zijn twee modellen voor
online doorzoekbaarheid en presentatie van de inhoud van
seriearchieven ontwikkeld. Beide modellen beperken zich tot het
zichtbaar en doorzoekbaar maken van de informatie uit de
eigentijdse toegangen. Het scannen en doorzoekbaar maken
van de stukken zelf (verbalen, besluiten, correspondentie, enz.) is
niet meegenomen, omwille van de behapbaarheid.
