n
Was het maar zo simpel. Als we onze kansen willen grijpen, is het zaak dat we meebewegen. Als we
een sterke archiefsector willen, die vanuit zijn opdracht en missie maatschappelijke waarde creëert,
hebben we flexibele, vitale en goed opgeleide collega's nodig voor wie leren en ontwikkelen een
tweede passie is. Leren en ontwikkelen zouden vanzelfsprekend moeten zijn, niet alleen aan het begin
van je carrière, maar gedurende je hele loopbaan. Een leven lang leren dus. Het Archiefatelier, waarin
het universitair- en beroepsonderwijs nauw samenwerkt met de archiefsector, biedt hiervoor een unieke
en inspirerende leervorm. Studenten, docenten, onderzoekers en archivarissen werken samen aan een
actueel thema uit de archiefpraktijk. Zij experimenteren, oefenen, onderzoeken, presenteren en geven
elkaar feedback. Ter inspiratie nodigen zij deskundige gastsprekers uit, zowel van binnen als buiten de
sector. Ter lering, verdieping en reflectie geven professoren en lectoren open colleges. Met deze
leervorm past het Archiefatelier - bewust of onbewust - de nog immer actuele leerprincipes van de
Chinese filosoof Confucius toe. Met het Archiefatelier halen we de opleidingen binnen de muren van
onze instellingen en bieden we onze studenten en medewerkers een ideale leeromgeving: de
verbinding van theorie en praktijk aan de hand van een actueel onderwerp.
Dit schetsboek gaat over het derde Archiefatelier, waarin de digitale onderzoekomgeving en
dienstverlening centraal staat. De directe aanleiding voor dit thema was de Inspiratiedag Digitale
Klantenkunde (23 maart 2015), een initiatief van het Brabants Historisch Informatiecentrum, het
Regionaal Historisch Centrum Eindhoven, het Stadsarchief Rotterdam, het Regionaal Archief Tilburg
en het Gemeentearchief Venlo, in vervolg op een presentatie van Christian van de Ven (BHIC) en
Janna Leguijt (RHCE) op de KVAN-dagen in 2014.
De digitale onderzoekomgeving en dienstverlening raakt direct aan onze missie en is naast
duurzaamheid één van de belangrijkste strategische succesfactoren voor de toekomst. Daarvan
getuigen ook de Nationale strategie digitaal erfgoed (van het Netwerk Digitaal Erfgoed, waarin het
drielagenmodel wordt gepresenteerd), en de scenario's in Op weg naar 2020 en verder... Het verhaal
van de archieffunctie van het Nationaal Archief. In de scenario's van het Nationaal Archief vormt het
internet in 2025 het fundament van de samenleving: het alomtegenwoordige communicatiemiddel
dat de informatiesamenleving verbindt en voedt. De digitale studiezaal is in die ontwikkeling cruciaal
en de fysieke studiezaal passé. Op de studiezaal komt hooguit nog een enkele hooggespecialiseerde
onderzoeker die het authentieke stuk zelf wil bestuderen. Informatie die digitaal niet beschikbaar is,
is voor de gebruiker eenvoudigweg niet meer in beeld. De meesten van ons realiseren zich dat dit