n
Het Bewaren Waard
Schoenendozen vol geschiedenis
Mariam Heijne
In dit artikel presenteer ik de resultaten van mijn onderzoek
naar de website en virtuele community Het Bewaren Waard
(HBW) van Archief Eemland (AE). Het onderzoek richtte zich op
twee overkoepelende vragen en daarvan afgeleide deelvragen.
De eerste hoofdvraag is: op welke wijze verhoudt HBW zich tot
reguliere acquisitie van AE en hoe zou AE de methoden en
principes achter HBW kunnen inzetten bij acquisitie? Als tweede
is bestudeerd hoe AE de deelname aan HBW kan bevorderen.
In antwoord op deze vragen heb ik een aantal adviezen,
do's and don'ts en scenario's opgesteld.
Archief Eemland begon in 2012 met de voorbereidingen van
een verhuizing naar gezamenlijke nieuwbouw met Kunsthal
KAdE, Scholen in de Kunst en de Bibliotheek Eemland. Voor het
archief was de verhuizing een goede aanleiding om een nieuwe
weg in te slaan en zich als een vernieuwende, interactieve en
participatieve archiefdienst te presenteren. Het archief wil
midden in de Amersfoortse en Eemlandse samenleving staan
en stelt het publiek meer dan ooit centraal. Zo werd er een
publieksarchivaris aangesteld die bezoekers persoonlijk advies
geeft en er kwamen publieksvrijwilligers. AE streeft kort gezegd
naar meer bekendheid en naar meer service. Een van de
aandachtspunten hierbij is dat het archief niet langer mensen
teleur wil stellen die schoenendozen vol bronmateriaal
aanbieden. Hun enthousiasme voor geschiedenis is op zich al
Presentatie van het Bewaren Waard, foto's Archief Eemland
Linksboven: publieksvrijwilliger helpt met het scannen en uploaden van
eigen 'schoenendozen', foto Saskia Berdenis van Berlekom
waardevol en misschien hun schoenendozen ook, het archief
had er alleen eerder geen ruimte voor, niet fysiek en niet
beleidsmatig. Maar passend bij de nieuwe koers lanceerde AE
tijdens de officiële opening van het Eemhuis het digitale
programma HBW. Op deze website kan iedereen zijn of haar
archief van persoonlijke herinneringen delen en zich ook de
rol van archivaris aanmeten.
HBW is een concept van Picturae en Zicht Online in
samenwerking met AE, gemaakt voor archieven in Nederland en
met AE als eerste deelnemende erfgoedinstelling. De achter
liggende gedachte van HWB is dat behalve archiefinstellingen
ook inwoners zelf geschiedenis bewaren. Daarom heeft de
website als doel versterking van de relatie tussen het archief en
particulieren én tussen particulieren onderling. In deze
opzet betekent HBW voor het archief een rolverschuiving van
acquireren naar faciliteren.
HBW nodigt mensen uit hun 'schoenendoos' vol met
foto's, brieven, diploma's en krantenknipsels waar niets mee
wordt gedaan te uploaden, online te zetten en met anderen te
delen. AE stelt de benodigde scanners beschikbaar en biedt de
hulp aan van publieksvrijwilligers. Als de documenten en foto's
uit de 'schoenendoos' eenmaal zijn geüpload, kunnen de
deelnemers aan de bestanden beschrijvingen en trefwoorden
toevoegen. Verder is het mogelijk om eigen beeldmateriaal,
bijvoorbeeld een foto van het ouderlijk huis, te koppelen aan
gerelateerd beeldmateriaal uit de archiefcollectie, zoals een
historische kaart van de buurt. En net als bij sociale media
kunnen de deelnemers andermans schoenendozen volgen;
ze kunnen op elkaars digitale collectie een reactie plaatsen en
per e-mail, afgeschermd, contact met elkaar opnemen.
Een extra element van het, verder digitale, programma
is de fysieke 'schoenendoos' op naam. Dit is een archiefdoos
