Behoefte aan actieve openbaarheid bij burgers
en ombudsman
Er wordt vaak vanuit gegaan dat de burger behoefte heeft aan
actieve openbaarheid van overheidsinformatie. Maar is dit ook
werkelijk zo? Weet de burger überhaupt wel welke documenten
aanwezig zijn en welke actief openbaar zijn? Is de burger bekend
met het begrip actieve openbaarheid? Om te kijken naar de
behoeften aan actieve openbaarheid is via een enquête een
publieksonderzoek gedaan bij burgers naar zijn behoefte met
betrekking tot actieve openbaarheid van Wabo-dossiers. Er zijn
twee groepen burgers benaderd. Aan de ene kant zijn vragen
gesteld aan burgers die actief zijn in de wijkvereniging, omdat
zij actief betrokken zijn bij hun gemeente. Aan de andere kant
zijn burgers benaderd die in minder mate betrokken zijn bij
de gemeente (hierna 'niet-actieve' burgers genoemd). In totaal
hebben 13 'actieve' en 19 'niet-actieve' burgers de enquête
ingevuld. Daarnaast zijn er enkele gemeentelijke ombuds
mannen benaderd, omdat zij weten welke problemen spelen
bij de burgers. Hieronder volgt een samenvatting van de
onderzoeksresultaten.
Huidige vormen van openbaarheid
Als we kijken naar de vraag of burgers überhaupt weten welke
documenten aanwezig zijn bij de overheid, kan worden
geconcludeerd dat de groep wijkverenigingen zich meer bewust
is van welke documenten aanwezig en openbaar zijn bij de
overheid dan de niet-actieve burgers. De niet-actieve burgers
geven aan hier in mindere mate bewust van te zijn. Geen enkele
respondent geeft aan exact te weten welke documenten
aanwezig en openbaar zijn.
Aan de ombudsmannen is dezelfde vraag voorgelegd.
Ook zij geven aan dat de burger waarschijnlijk niet weet welke
documenten bij de overheid aanwezig zijn. De reden hiervoor
is volgens de ombudsman dat door de vele documenten die
aanwezig zijn bij de overheid het ook helemaal niet mogelijk is te
weten welke documenten aanwezig, en welke actief openbaar
zijn (zie afbeelding 1).
Wet algemene bepalingen omgevingsrecht: Wabo
Omdat het onderzoek ging over actieve openbaarheid
van Wabo-dossiers is gekeken naar de manier waarop de
respondenten aan informatie komen over verleende
vergunningen. Hier zijn verschillende middelen voor, zoals
publicatie in de krant, website van de gemeente en de website
www.overheid.nl. De wijkraden halen over het algemeen hun
informatie van de website van de gemeenten. De niet-actieve
burgers geven aan dat zij de informatie met betrekking tot de
vergunningverlening vooral in de krant lezen. Opvallend is dat
respondenten of elke week naar de verleende vergunningen
kijken of nooit. Er lijkt geen tussenweg te zijn.
Een website die speciaal gemaakt is om te informeren
over overheid, onder meer onder verleende vergunningen,
www.overheid.nl, wordt door de respondenten zelden gebruikt.
Dit zou kunnen omdat de gebruiksvriendelijkheid van overheid.
nl niet zo hoog wordt gewaardeerd. Dit kwam zowel naar
voren tijdens het debat het atelier op 28 oktober organiseerde,
als in een interviews (zie afbeelding 2).
Als tweede is aan de groep respondenten voorgelegd
in welke vergunningen van de Wabo zij geïnteresseerd zijn.
De Wabo bundelt circa 25 vergunningen. Kort samengevat gaat
het over de volgende vergunningen: Woningwet, Wet milieu
beheer, Wet ruimtelijke ordening, Monumentenwet, Wet
verontreiniging oppervlaktewateren, diverse gemeentelijke en
provinciale verordeningen, Natuurbeschermingswet en de
Flora- en faunawet. De meeste interesse bij burgers is er voor
de Woningwet en de Wet ruimtelijke ordening.