Het :aniizoen in Ede verdwijnt, maar met helemaal educatie en communicatie maken bij de expositie. Een belangrijk uitgangspunt hierbij was dat het lesmate riaal ook zonder de expositie gebruikt zou kunnen worden. Jaartallen De tentoonstelling was verdeeld over de vier musea en het gemeentearchief. Vier jaartallen stonden daarbij centraal: 1913, 1935, 1946 en 1987. Voor elk jaar trad een militair op als gids die zijn ver haal aan het publiek vertelde in vier dio rama's. In het Museum Luchtdoelartillerie lieten de diorama's zien hoe het kazer- Het lesmateriaal is gemaakt voor groep 7 en 8 van het basisonderwijs in Ede en omgeving. Het zit verpakt in een muni- tiekist. Er zijn in totaal vijf van dit soort leskisten gemaakt die de scholen bij de vier musea en het archief kunnen lenen. Erin zitten lesplaten, hulpbla den, werkbladen, één spe cifiek voorwerp (replica) uit een van de vier musea, rangonderscheidingste kens en emblemen van militairen, extra materiaal op cd-rom, de dvd van de diorama's, de boeken over '100 jaar garnizoen Ede' en een docentenhandleiding. Het lesmateriaal bevat vier lesplaten op A3-formaat. Op de voorzijde staat het ver haal van de vier personages die ook in de expositie centraal stonden. Zo vertelt sol daat Jan de Graaf de leerlingen over zijn diensttijd in Ede in 1913. Wachtmeester Teus Schot vertelt aan hen wat zijn taak als wachtmeester in 1935 inhoudt. De tweede luitenant Mart Lucht geeft een kijkje in de wereld van 1946 en cadet vaandrig Marijke Duif geeft aan hoe het in 1987 als vrouw in het leger is. Hun verhaal wordt ondersteund door prach tig beeldmateriaal. Op de achterzijde van de lesplaten komen thema's aan bod die een beeld gegeven van de invloed van het garnizoen op het dorp Ede. Verder zijn er vier aparte hulpbladen waarop moeilijke begrippen worden uitgelegd. Het beeldmateriaal voor de lesplaten is voornamelijk door Gemeentearchief Ede bijeengebracht en ter beschikking gesteld. Per lesplaat zijn verschillende opdrach ten ontwikkeld. Zo wordt de leerlingen gevraagd om een plattegrond te tekenen van de kamer van Jan de Graaf en bij Marijke Duif is er een kruiswoordpuzzel die ze moeten oplossen. De docent kan kiezen uit een korte route van vijf lessen, een lange route van ism* acht lessen of zelf een eigen route beden ken. Elke route begint met een introduc tieles. Daarna volgt er een kringgesprek met de leerlingen over wat zij weten van het garnizoen in Ede. Nadat de docent wat heeft verteld over de vier militairen, plaatsen de leerlingen de juiste rangon derscheidingstekens en emblemen en het specifieke voorwerp bij de foto's van de vier militairen. In een van de kisten zit bijvoorbeeld een voorwerp van de ver bindingsdienst: om met elkaar kunnen te praten, moet je eerst de draden van de 26 I neleven was. Terwijl in het Museum Verbindingsdienst te zien was hoe de militairen werden opgeleid, was er in het Museumpark Harskamp aandacht voor hoe het was om op veldoefeningen te gaan. In het Historisch Museum Ede kon men zien welke invloed de komst van de militairen op de Edese gemeenschap had. Het Gemeentearchief Ede pakte de vier periodes bij elkaar in een tentoonstelling van fotomateriaal met toelichtende tek sten op grote schermen in de hal van het stadhuis. Tevens werd door Evert van de Weerd in opdracht van het gemeentear chief twee boeken samengesteld, name lijk Garnizoensleven: Garnizoen Ede 1906- 2006 en het fotoboek Panorama van 100 jaar Garnizoen Ede 1906-2006. Ook zorgde gemeentearchief voor het op dvd zetten van de diorama's. Vertrek of niet, het jubileum werd vorig jaar groots gevierd met een Open Huis op de kazernes, een militaire parade met défilé en een gezamenlijke expositie. De projectgroep '100 jaar garnizoen Ede' wilde de herinnering aan het garnizoen Ede bewaren. In de projectgroep werkten vijf instellingen samen aan het maken van de expositie: Historisch Museum Ede, Museum Luchtdoelartillerie, Museum Verbindingsdienst, Museumpark Hars kamp en het Gemeentearchief Ede. Daarnaast huurde de projectgroep Educatief Design in om lesmateriaal te educatie en communicatie komen wat het garnizoen van 1906 tot 2006 voor Ede heeft betekend. Niet verloren Vorig jaar december zijn de vijf les kisten in gebruik genomen door leerlin gen van groep 8 van de CNS-Basisschool Louise de Coligny. Sindsdien zijn de les kisten voor alle basisscholen in Ede gra tis te leen. Het materiaal van de expositie gaat zo niet verloren en de herinnering aan het garnizoen blijft bestaan. militaire tele foon verbinden! In de volgende les bestuderen de leer lingen de militairen op de lesplaten en maken zij de bijbehorende opdrachten. Vervolgens gaan zij naar een van de vier musea of naar het archief. Elk museum is gekoppeld aan een van de vier militai ren en heeft een eigen museumopdracht. Deze opdracht gaat specifiek over de mili tair die de leerlingen hebben leren ken nen. Uiteraard is de museumopdracht gericht op de vaste tentoonstelling van de musea zelf en niet op de tijdelijke ten toonstelling van de diorama's. Terug op school bekijken de leerlingen de andere kant van de lesplaat om meer over de invloed van het garnizoen op Ede te weten te komen. Hierbij hoort een webopdracht die de leerlingen kun nen maken door naar de website van het Gemeentearchief Ede te surfen. Als eindopdracht schrijven de leerlingen een projectverslag, waarin naar voren moet Door Winette Hofman De leskist1100 jaar garnizoen Ede' vol 'munitie' voor erfgoededucatie.Wel eerst even verbinding maken! (foto part. coll.). Munitiekisten Lesopbouw Soldaat Jan de Graaf in een van de diorama's, anno 1913 (foto Peter van Beek). archievenblad december 2007 Precies honderd jaar is Ede garnizoensplaats geweest. In 1906 namen de soldaten hun intrek in de nieuwe infanteriekazernes en in 2006 nam het leger afscheid van Ede. De leskist 'ïoo jaar garnizoen Ede' wil deze geschiedenis levend houden. 'Wlleru Tekst en foto's op het hulpblad bij het verhaal van wacht- meesterTeus Schot uit 1935. Winette Hofman is verbonden aan Educatief Design, een bedrijf dat tentoonstellingen en educatief mate riaal ontwikkelt op het gebied van cultureel erfgoed. Meer info: www.educatiefdesign.nl Aanbieding van de eerste leskist in december 2006 (foto Ed van Seters). Het Gemeentearchief Ede en erfgoed educatie Met de leskist '100 jaar garnizoen Ede' kan de kortdurende aandacht tijdens het jubileumjaar nog doorgezet worden naar de jaren erna. Het garnizoen is immers ook niet ineens verdwenen, maar dat duurt een behoorlijk aantal jaren. Dat betekent dat het een actueel thema blijft. Des te interessanter voor het onderwijs om er aandacht aan te besteden. Maar tegelijk merken we dat het niet eenvoudig is om scholen in dit onderwerp te interesseren. Hiervoor is blijvende PR nodig. Als gemeentearchief willen we binnen het erfgoedveld, zeker op educatief terrein, een centrale posi tie innemen. Hoe zorgen wij er nu voor dat scholen dit soort lespakketten gaan gebruiken? En niet alleen dit product, maar ook andere leskisten. Het gaat in belangrijke mate om het opbouwen van een relatie met het onderwijs. Hiervoor heb je een vaste ontmoetingsstructuur met de scholen nodig. Bij ons loopt dat deels via Cultura als bemiddelende instelling. Daarnaast willen we samen met de andere leden van het door ons ingestelde Platform Erfgoededucatie Ede (14 instellingen) een vaste rol gaan spelen voor het onderwijs. We doen dit door gezamenlijke PR, gezamenlijk en gedeeld beleid en door interne des kundigheidsbevordering voor de veelal vrijwilligersorganisaties. Uiteindelijk is het ons doel om het onderwijs in de gemeente Ede te laten zien dat erfgoed in onze gemeente veel te bieden heeft. Het liefst willen wij samen met het onderwijs nieuwe producten ontwik kelen, waar ook echt behoefte aan is. We zijn inmiddels de goede weg inge slagen, maar er zal nog veel moeten gebeuren willen we kunnen spreken van een structurele relatie van betekenis met het onderwijsveld. Het succes en de aandacht van de leskisten over het Garnizoen Ede kunnen aan deze ambitie in belangrijke mate bijdragen. Henk Kuiper en Peter van Beek, respectievelijk educatiemedewerker en gemeentearchivaris van Ede.

Periodiekviewer Koninklijke Vereniging van Archivarissen

Nederlandsch Archievenblad | 2007 | | pagina 13