conversaties om het maar zo te zeggen. Het actiemo
del tenslotte bevat de regels die in acht worden geno
men: hoe werkt men de zaken af. Hoe is het handelen
t.a.v. de informatie gestructureerd
Het is duidelijk dat de wet van de afnemende meer
opbrengsten zich spoedig kan doen gelden, zoals dat
trouwens ook het geval blijkt te zijn met de fameuze
handelingen-analyse. Naar mijn indruk is deze laat
ste analyse wat doorgeschoten en zou die wat minder
gedetailleerd kunnen worden doorgevoerd, mits te
gelijkertijd een (ook weer niet al te gedetailleerde) in
formatiekundige analyse wordt doorgevoerd
5
Is de handelingenlijst van nut bij
een informatie-analyse?
De theorie - hierboven - wijst op geheel andere uit
gangspunten. Maar wellicht is er pragmatisch wel
een mouw aan de handelingenlijst te passen. Men
zou bijvoorbeeld een documented schema per han
deling kunnen opmaken, en informatiegerichte
handelingen aan de lijst kunnen toevoegen.
Nagegaan zou moeten worden waarom men de
neerslag van handelingen als object van informatie
analyse zou moeten kiezen, in hoeverre informatie
niet duidelijk aan een handeling is toe te wijzen (ik
denk vooral aan puur ambtelijke en administratieve
informatieprodukten zoals ontsluitingen e.d.) en of
een dergelijke aanpak pragmatisch verantwoord is. Is
de neerslag van een organisatie in de praktijk wel al
tijd in een handelingsgewijze structuur bestudeer-
baar Immers het archief is toch vaak niet volgens de
lijst van handelingen geordend
Wel lijkt het mij mogelijk het onderzoek naar hande
lingen en de informatie-analyse gecombineerd uit te
voeren door dezelfde stukken met verschillende
ogen te bekijken en er in twee aparte documenten
over te rapporteren.
6
Slotopmerkingen
Wat de grote massa's papier betreft: het moet betrek
kelijk eenvoudig zijn om her format van de erin op
genomen gegevens te specificeren. Vervolgens kan
men zich kwantitatieve selectiecriteria laten aanleve
ren (binnen intersubjectieve adviseringsstructuren)
en tenslotte een percentage bewaren. Van belang is te
laten zien welke 'afzet' van de betrokken informatie
al heeft plaatsgevonden in de samenleving (publika-
ties, CBS, pers, etc.): dat kan de selectie aanzienlijk
beïnvloeden.
Wat de rommeliger bestanden betreft blijf ik mij
afvragen of macro-analyse de aangewezen weg is. De
informatie-analyse zou bijvoorbeeld kunnen uitma
ken welke bestanden micro-analyse behoeven en
welke met macro-technieken kunnen worden gere
duceerd. Daarmee zou al geweldig veel weggewerkt
kunnen worden.
Als men zich eerst op de massabestanden zou rich
ten van verschillende archieven (als groot, geïnte
greerd project), waarbij tevens alle dwarsverbanden
tussen die archieven en informatie bij cbs en elders
scherp in het beeld komen: is dan niet het overgrote
deel van de direkte pijn op de ministeries op korte
termijn weg te masseren?
Summary
Information analysis of archival re
cords. Appraisal and destruction of archi
ves: a contribution to the discussion. The
author, professor of economic and social history at
Nijmegen University and member of the State
Committee for the Archives, is an advocate of an
'informational' approach to appraisal as opposed to
a 'contextual' attitude. He explains the theoretical
background of his argument and makes some re
commendations with regard to the practice of ap
praisal and destruction.
[26]
Moten
i In deze korte bijdrage wordt ervan
afgezien de intussen omvangrijke
literatuur te vermelden. Voor de
meest recente uitgebreide behan
delingvan de problematiek van
dearchiefvernietigingzie:
P. M.M. Klep en G. van der Plaat,
ed., Selectie en vernietiging van
archiefmateriaal. Een discussie tussen
archivarissen en historici ('s-Graven-
hage, 1994; isbn 90-73069-08-4),
met de aldaar aangehaalde nota's en
literatuur. Zie ook de laatste afleve
ringvan de Bijdragen enMedede-
lingen betreffende de Geschiedenis der
Nederlanden( bmgn) van 1993.
2 Enkele publicaties van verschillende
aard dievan nutkunnen zijn:
J. L. G. Dietz, Leerboek informatie
kundige analyse Deventer, 1992);
K. Kramer, Technieken voor informa
tie-analyse (Rijswijk, 1992); C. van
Peursen, Informatie: een interdisci
plinaire studie (Utrecht 1969).
3 Omslag in o/u/dgfs-Gravenhage,
1991).
4 Zie: Van Peursen, Informatie.
5 P. M.M. Klep, Archieven bewaren:
cultureel investeren in de toekomst
(Nijmegen/'s-Gravenhage, 1992;
nota opgesteld t.b.v. de Rijkscom
missie voor de Archieven)
[27]
