De verhouding tussen archiefdienst
en registratuur in Amsterdam
W.J. van Hoboken
Moten
rissen van een puur zakelijke kijk van bestuurders
en ambtenaren op bun functioneren. Archivaris
sen hebben weinig incasseringsvermogen en voe
len zich snel tekort gedaan.
Het is natuurlijk de vraag of deze negatieve type
ringen terecht zijn. Tot een negatief getinte karak
terisering komt men immers alleen maar wanneer
men van mening is dat een archivaris zich juist wel
als gemeentelijk strateeg' moet manifesteren: dus
in eerste instantie nadenken over de strategie van
het gemeentelijk apparaat in totaliteit en daarna
pas voor het eigen archief de meest logische posi
tionering daarin bepalen. Wie zijn wij om de archi
varis het recht op een uitzonderingspositie te ont-
zeggen? We willen dat niet en wij mogen dat niet,
maar wat natuurlijk blijft liggen is de wezenlijke
discussie of de Nederlandse gemeentearchivarissen
het zich kunnen permitteren zonder conceptuele
benadering van hun positie in het gemeentelijk ap
paraat verder te leven. Stuiten we hier op een ge
brek aan ambtelijke professionaliteit?
Tijdens reorganisaties is een zekere mate van
pragmatisme aan te bevelen. Pragmatisme bete
kent zowel wijsheid als overlevingsdrang: bij welke
organisatievorm is mijn archief het meest gebaat?
Maar soms is het ook gewenst na te denken over
uitgangspunten en doelstellingen. En dan komt al
tijd weer de oude discussie boven die het Neder
landse archiefwezen al honderd jaar bezig houdt en
die de laatste jaren zelfs weer opbloeit onder in
vloed van de selectie- en vernietigingsproblema-
tiek: cultuur primair of administratie primair? We
zouden die discussie nog in een ander perspectief
willen stellen, namelijk dat van de professionele
ambtenaar die gedwongen door reorganisatie en
integratie een strategische keuze moet maken. In
hoeverre moet en kan die keuze eenduidig zijn?
Hoe de uitkomst van die discussie ook zal zijn, het
lijkt ons noodzakelijk dat archivarissen een meer
consistente visie op hun plaats in de gemeentelijke
organisatie ontwikkelen. Nu lijkt het erop dat de
achtenswaardige archivaris-schipper steeds meer
plaatsmaakt voor de onzeker schipperende archi
varis.
Summary
Good times, bad times? The munici
pal archivist in a changing municipal
organisation
In the 1980s municipal archives in the Nether
lands were subject to extensive reorganisation. As a
result the position of the archives within the mu
nicipal organisation as a whole has changed in
many ways. In 1991 a survey was held among mu
nicipal archivists in which this changing role and
position was investigated.
1 NAB 89 (1985), 237-246.
2 Volgens de Almanak van het Neder
lands archiefwezenv/aren er in 1991
62 gemeenten met een door de ge
meenteraad benoemde archivaris.
De enquête werd gehouden onder
5 3 van de 63 archivarissen. Van de
5 3 enquêteformulieren werden er
34 beantwoord. Van de overige
19 archivarissen werden nog telefo
nische inlichtingen verkregen.
Door verschillende omstandighe
den werden de volgende archieven
in het onderzoek buiten beschou
wing gelaten: Gemert, Kerkrade,
Tholen, Naaldwijk, Weesp, Haar-
lemmerliede, Maartensdijk, Zeist,
Putten.
[148]
Op 14 juli jl overleed het erelid van de Vereniging en oud-gemeentear
chivaris van Amsterdam, dr W.J. van Hoboken. Als eerbetoon publice
ren wij een (door de redaktie enigszins bewerkte) lezing van hem, ge
houden in 1963 tijdens de ledenvergadering van de Vereniging van
Wetenschappelijke Archiefambtenaren in Overheidsdienst.1 Het verhaal
geeft bovendien een helder beeld van de verhouding tussen archief- en
registratuurwereld nog niet zo lang geleden en is daarmee een welkome
bijdrage aan de geschiedschrijving van het vak.
[i49]
