...FvA...
...FvA...
Binnenwateren/riz a en zullen te gelegener tijd
worden overgedragen aan het Algemeen Rijksar
chief.
...FvA...
Inventaris van het archief van het Centraal Bureau
van de Regeringsdienst 'Oog en Oor' van het minis
terie van Algemene Oorlogvoering van het Konink
rijk 1945-1946. Winschoten, 1990. CAS-inventaris
nr. 62isbn90-5164-169-9
'Oog en Oor' werd opgericht in augustus 1945 om
te gaan functioneren als contactorgaan tussen de
regering en de bevolking. Voor de regering moest
de dienst ondere andere gegevens verzamelen met
betrekking tot de publieke opinie in Nederland
(in samenwerking met reeds bestaande enquête
rende instellingen), adviseren over mogelijk te
verwachten effecten op genomen maatregelen,
klachten over corruptie en ambtelijk wangedrag
onderzoeken. Aan de bevolking moest voorlich
ting worden gegeven over het functioneren van de
overheid, het regeringsbeleid en de te volgen pro
cedures voor het indienen van klachten, wensen
en suggesties.
De organisatievorm van de dienst was analoog
aan die van de informatiebureaus van het Militair
Gezag. In Amsterdam was een centraal bureau ge
vestigd dat via een verbindingsman contacten on
derhield met het ministerie van Algemene Oor
logvoering. In ieder district (grofweg identiek aan
een provincie) opereerden districtsbureaus, waar
onder agentschappen en correspondentschappen
ressorteerden. Ook werden provinciale en regio
nale advieskringen ingesteld, waarin vertegen
woordigers uit verschillende sociale milieus en
kerken zitting hadden.
Tot 4 november 1945 was 'Oog en Oor' onder
gebracht bij de Rijksvoorlichtingsdienst. Na die
datum hadden beide instellingen gelijke status.
Tijdens een debat in de Tweede Kamer in januari
1946 werd veel kritiek geuit op 'Oog en Oor': de
dienst was te duur, werkte te bureaucratisch en
had geen nut. Besloten werd tot opheffing per
1 september 1946.
Het archief van het Centraal Bureau berust bij
de Tweede Afdeling van het Algemeen Rijksar
chief, de archieven van de districtsbureaus berus
ten bij de rijksarchieven in de provincies.
...FvA...
Inventaris van het archief van de regeringscommis
saris bij de Regeringsvoorlichtingsdienst en de secre
taris van den minister-president van het ministerie
van Algemene Oorlogvoering van het Koninkrijk:
dr. H. Brugmans (1944) 1945-1946. Winschoten,
1990, CAS-inventaris nr. 61 isbn 90-5164-168-0
Brugmans was een politieke geestverwant van de
eerste na-oorlogse minister-president ir W. Scher-
merhorn. Het kabinet-Schermerhorn benoemde
hem op 1 augustus 1945 tot regeringscommissaris
(ook wel regeringsgemachtigde) bij de Regerings
voorlichtingsdienst. Lang heeft Brugmans deze
functie niet bekleed. Tijdens een debat over voor
lichtingsdiensten in de Tweede Kamer op 31 ja
nuari 1946 werd hem verweten geen onderscheid
te maken tussen voorlichting en propaganda en
enkele malen onjuiste informatie te hebben ver
strekt aan de pers, waardoor berichten later moes
ten worden herroepen. Direct diende Brugmans
zijn ontslag in, dat hem op 1 februari 1946 werd
verleend. Daarna bleef hij tot 1 oktober 1946
werkzaam op het ministerie van Algemene Oor
logvoering als secretaris van de minister-presi
dent, speciaal belast met politieke zaken.
j. hazemeijer, Inventarissen van de archieven
van de Commissie Duplicaat Effecten 1954-1976, de
Commissie Rechtsherstel Buitenlandse Effecten
i949-I956 (1989), de NV/BV Belegging- en Garantie
Maatschappij voor Duplicaten van Buitenlandse
Effecten (Belga) 1956-1979 en het Supplement op de
inventaris van de archieven van de afdeling Effec
tenregistratie van de Raad voor het Rechtsherstel
(1945-1:971) van M.M. Warning (1973) 1945-1976.
's-Gravenhage, 1990, ministerie van Financiën, af
deling Algemene Secretarie.
[264]
Uit het Besluit Herstel Rechtsverkeer van 17 sep
tember 1944 (Staatsblad eioo) vloeide de instel
ling van de Raad voor het Rechtsherstel voort. De
afdeling Effectenregistratie van deze Raad hield
zich bezig met het verlenen van rechtsherstel aan
gedepossedeerden, die tijdens de Tweede Wereld
oorlog van hun vermogensaandelen waren be
roofd; het opsporen van op de Staat der Nederlan
den overgegaan vijandelijk vermogen; het achter
halen van fiscaal verzwegen vermogen en het
inventariseren van het deviezenbezit.
De taak van de afdeling met betrekking tot het
rechtsherstel van buitenlandse effecten, die na de
oorlog niet in Nederland waren aangetroffen,
werd bij beschikking van de minister van Finan
ciën van 8 november 1949 overgedragen aan de
Commissie Rechtsherstel Buitenlandse Effecten.
De commissie poogde via onderhandelingen met
het buitenland duplicaten van deze effecten te ver
krijgen. Voor het verstrekken van eventuele garan
ties in verband met de afgifte van deze duplicaten
werd in oktober 1956 de n v Beleggings- en Garan
tiemaatschappij voor Duplicaten van Buitenland
se Effecten (Belga) opgericht, waarmee de eerder
genoemde commissie een overeenkomst sloot.
De Commissie Duplicaat Effecten, ingesteld
bij beschikking van de minister van Financiën van
17 september 1954, werd belast met het voorberei
den van de afhandeling van verzoekschriften van
degenen, die nog niet-aangemelde effecten in hun
bezit hadden. Voor deze categorie effectenbezit
ters bestond de mogelijkheid de minister van Fi
nanciën te verzoeken afstand te doen van de aan
de Staat toegevallen duplicaten van deze effecten
cq van de opbrengst daarvan.
De werkzaamheden van al deze instellingen na
men enkele decennia in beslag. In de loop van de
jaren '70 werden de afdeling Effectenregistratie,
de Commissie Duplicaat Effecten en de Belga op
geheven. De Commissie Rechtsherstel Buiten
landse Effecten bleef formeel bestaan tot 1987.
G. boer, Inventaris van het archief van de firma
Wed.f.R. van Rossum boekhandel!kunsthandel!uit
geverij te Utrecht, (1808) 1830-1987, Utrecht 1989.
Publikaties van de Gemeentelijke Archiefdienst
Utrecht 1. 10,-.
De reeks Publikaties van de Gemeentelijke Archief
dienst Utrecht opent met deze inventaris van het
archief van de in 1797 door Gerhardus Banning,
echtgenoot van Barbara van Rossum, opgerichte
zaak. Onder de firmanaam Wed. J. R. van Rossum
kreeg dit bedrijf sedert 1856 vooral bekendheid als
uitgever van de Kathechismussen van het aartsbi-
dom Utrecht en het bisdom Groningen en als uit
gever van kerkmuziek. Wie de inventaris door
neemt moet erkennen dat 'De Weduwe' - wegens
het uiterlijk van een van de firmanten ook wel 'De
Weduwe met de Baard' genaamd - sinds 1906 te
recht het predikaat Pauselijk Uitgever heeft gedra
gen. In de historische wereld is het bedrijf onder
meer bekend als uitgever van het Archief voor de
geschiedenis van het Aartsbisdom Utrecht. (Succes
vanaf het begin verzekerd: 'De stichter, mgr Scha-
epman, had het tijdschrift op een solieden grond
slag gevestigd door alle parochiale kerkbesturen te
verplichten een abonnement te nemen', aldus
R. R. Post in aau 51 [1928], 581).
Het archief, dat na ontdubbeling en verwijde
ring van religieuze medailles een omvang heeft
van circa 5 m, is verre van compleet. Enerzijds is
dit te wijten aan het feit dat het hier om een fami
liebedrijf gaat waar het geheugen van de vorige ge
neratie firmanten belangrijker is dan het archief,
anderzijds aan het voortdurende ruimtegebrek.
Telkens weer werd de 'loketkast' leeggehaald en
wat na schifting nog overbleef werd zoveel moge
lijk aan reeds aanwezige dossiers toegevoegd. De
stukken met betrekking tot de taakuitoefening
(onderverdeeld in boekhandel, kunsthandel, uit
geverij van boeken en tijdschriften, kerkmuziek
en exposities) laten zien hoezeer ook een dergelijk
bedrijf tot ver in de jaren zestig onderdeel uit
maakte van een verzuilde maatschappij.
De inventaris wordt afgesloten met een index
en is keurig verzorgd. De censor kan dan ook
slechts besluiten met een nihil obstat ergo impri
matur.
SM-D...
[265]
