2 Kwaliteitsbewaking van praktijkstage door de
school In ons stagejaar is vanuit de kant van
de Rijksarchiefschool nauwelijks aandacht ge
weest voor kwaliteitsbewaking. Het streven van de
school is te gaan werken met stagecontracten en
model-stageprogramma's. Wat ons betreft kan de
school veel verder gaan door vooraf criteria vast te
stellen waaraan een dienst moet voldoen om een
stagiaire te kunnen en mogen opleiden. Een stage
programma en door de stagiaire te vervaardigen
verslagen zijn daarbij een onmisbaar middel. In
een stageprogramma worden werkzaamheden en
doelen geformuleerd. Het eindverslag dient als in
strument om de voortgang van het programma te
controleren, de stagiaire op zijn functioneren te
beoordelen en de dienst te toetsen op de facilitei
ten die de stagiaire worden geboden om het pro
gramma uit te kunnen voeren. De combinatie van
stageprogramma en verslaglegging vormen voor
de diverse betrokkenen bij de stage en de examen
commissie het middel om de kwaliteit van de op
leiding te meten en te beoordelen.
3 Het inventariseren dient geen centrale plaats in de
begeleiding in te nemenmaar onderdeel te zijn van
een afspiegeling van de hoofdtaken van de toekom
stige archivaris In de praktijk van ons program
ma lag het accent van de stage toch op inventa
risatie van het stage-archief. Eén van de redenen
daarvan was dat de planning van de inventarisatie
te optimistisch gesteld bleek. Omdat wij beiden
belang hechtten aan een zo volledig mogelijke be
werking van de archieven, kwamen de overige
aktiviteiten min of meer onder druk te staan. Het
stageprogramma zou qua tijdsbesteding even
wichtiger over de verschillende aktiviteiten kun
nen worden verdeeld. Daarbij valt te denken aan
het toedelen van meer tijd aan acquisitie, inspec
tie, dienstverlening en restauratie. De bedoeling
van deze vorm van praktijkstage, het opleiden
van archivisten en niet alleen van inventarisato-
ren, zou gebaat zijn bij het daadwerkelijk in de
praktijk brengen van de intentie van het pro
gramma. Voor een deel ligt dat buiten de macht
van een enkele dienst. Zo zijn er in het archief
wezen voor taken als acquisitie, inspectie, dienst
verlening en restauratie nauwelijks normen ont
wikkeld voor wat van een aspirant-archivaris
mag worden verwacht aan kennis en vaardighe
den.
4 Opstellen van een jaarprogramma Een positie
ve ervaring hebben wij opgedaan met de planning
van werkzaamheden vooraf, het bijhouden van
tijdregistratie en evaluatie van de tijdsinvulling
achteraf. Het leert de stagiaire planmatig te wer
ken, vooraf te stellen doelen te realiseren en de
kwaliteit van de opleiding te bewaken. Daarop
aansluitend vormen regelmatig werkoverleg van
stagiaires onderling, met mentoren en diensthoof
den een tweede instrument bij het ontwikkelen en
bewaken van een gestructureerd opleidingspro
gramma.
5 Vervaardiging van een examenwerkstuk in de
vorm van een verslag van de verrichte praktische
werkzaamhedenwaarin als bijlage een inventaris
dan wel een ander werkstuk opgenomen kan worden
In de vormgeving van ons examenwerkstuk is de
opzet van het stageprogramma grotendeels ge
volgd: een verslag van de werkzaamheden met als
bijlagen enkele tijdens de stage vervaardigde pro-
dukten. Mede met het oog op de nadruk die er lag
op de inventarisatie en de macht der gewoonte van
de inventaris als hèt examenwerkstuk hebben wij
ons in de presentatie voor de examencommissie
niet helemaal als proefkonijn willen opstellen en
nam de inventaris toch een belangrijke plaats in.
Het is naar onze mening een taak voor de Rijksar
chiefschool, de diensten èn de examencommissie
om een dergelijk stageprogramma en examen
werkstuk tot een algemeen aanvaarde norm te ver
heffen.
6 Opstellen van een archiefbewerkingsplan ten be
hoeve van de inventarisatie Het opstellen van een
archiefbewerkingsplan is een tijdrovend karwei
geweest. Het bleek echter een goed instrument te
zijn bij de verdere bewerking van de archieven en
de opleiding. Op basis van het plan bleken wij in
een vroeg stadium in staat zelfstandig en goed
voorbereid werkzaamheden in het kader van de
inventarisatie uit te voeren. Het opstellen van een
archiefbewerkingsplan biedt naast het verwerven
van inzicht in het inventarisatieproject, ook de
mogelijkheid vaardigheden op te doen die van nut
[242]
kunnen zijn bij de aanpak van taken als acquisitie
en inspectie.
7 Opneming van introductiecursus in programma
van de school Gruythuyzen, Kramer en Pennings
pleitten voor het integreren van een introductie
cursus in het programma van de school. Wij zijn
van mening dat een introductiecursus tot de ver
antwoordelijkheid behoort van de dienst zelf. De
cursus biedt de gelegenheid om in een korte tijds
panne de stagiaire vertrouwd te maken met onder-
zoeksmethodieken, bronnen, archivistische be
grippen en met de wijze waarop binnen de dienst
uitvoering wordt gegeven aan archiefbeheer. Doel
van de introductie is dat de stagiaire in een vroeg
stadium zelfstandig aan de slag kan gaan. Boven
dien krijgt de dienst in deze periode een indruk
van het instapniveau en begripsvermogen van de
stagiaire, zodat de begeleiding daarop kan worden
afgestemd. Dat er doublures kunnen optreden
met de lesstof die op de school wordt aangeboden
hoeft geen bezwaar te zijn. Het geeft de student de
gelegenheid de opgedane kennis en vaardigheden
te toetsen en te verdiepen.
Aanvullend willen wij nog als voorwaarde voor
een vruchtbare stage noemen: voldoende begelei
dingscapaciteit, waaronder wij tijd en kwaliteit
verstaan. De dienst zou de mentor moeten selecte
ren op vakkennis en didactische kwaliteiten. Bo
vendien is het belangrijk dat de verantwoordelijk
heden van de stagiaire en de mentor ten aanzien
van de begeleiding, de uitvoering van het pro
gramma en het eindprodukt worden onderschei
den.
Summary
Archival training in practice. Expe
riences of trainees In 1987 an article ap
peared in this journal on the training programme
for middle and senior grade archival functions. It
was written by three young archivists who were
dissatisfied with the training programme. Their
proposals for improvement were incorporated in
the practical training programme of the Archives
School in 1989-90. Two students of the Archives
School report on their experiences with the rene
wed training programme and in turn include their
suggestions for further improvements.
[243]
