A
toto/tof fto*
/A-
■t1
c/u vm
4
Axyiy/yf"/09—~\
- too- j
-/totoo
to/ -200
tof ftoto.
to/to 3oo
/to/affrq toto/ct***
z/tzétoto O.
tol top
/0°°~
toto*//
to'toto
totoetoto- - - /aa*
///'c/f/óf
406
J//P.A7/
aftoftoto/tof//s^ac j
/to-to-ttct/erv-*
af
to>Cr - f
<//_-/ Soa to.
/c?S7
tofof fto/ü
tof tos? A/toz/Z tof
y tot'/-,
toto/ j
/to.toa-ct
toftoto)- - Z^oo_
ét f/f, f
OZoo-
jto'/z/e to# f**jfi <f$ 7
/fa* M/to
2öO
4 P&—
/feet/i top
toitp 'to~0
2 totor# atoS
JZ
yó6~tj-
//jt/toeca/to-c tjsc/pctotcto/
van visserijbedrijven uit Scheveningen, de overige
twaalf zijn afkomstig uit Vlaardingen. Het groot
ste archief uit deze subrubriek heeft een omvang
van vijf meter.
5 2 3 De archieven in het licht
van de historische en institutionele
ontwikkelingen
Van oudsher is de landbouw in Zuid-Holland een
belangrijke sector van het economisch leven. De
situatie in het begin van de negentiende eeuw
wordt door J.L.van Zanden (in 150 jaar Noord-
Holland en Zuid-Holland, 's-Gravenhage 1990) ge
karakteriseerd als commercieel, productief en
kapitaalsintensief, in vergelijking met andere
Westeuropese landen. In Zuid-Holland nam de
melkveehouderij een overheersende positie in,
maar daarnaast waren de tuinbouw (vanaf circa
1825 export naar Engeland, een halve eeuw later
ook naar Duitsland), de akkerbouw in het zuiden
van de provincie, de sierheesterteelt rond Bo
skoop en de vlasteelt bij Schoonhoven en in de Al-
blasserwaard van belang. Sinds het midden van de
negentiende eeuw hebben zich op het gebied van
de landbouw meer veranderingen voorgedaan dan
in alle daaraan voorafgaande eeuwen. Deze lagen
zowel op technisch vlak (mechanisatie, invoering
van nieuwe technieken als gevolg van onderzoek
en verbetering van onderwijs) als op organisa
torisch gebied (opkomst van boerenbonden, toe
nemende overheidsbemoeienis). In de tweede
helft van de negentiende eeuw valt rond Schiedam
de opkomst waar te nemen van exportgerichte
rundveemesterij (de dieren werden gevoed met de
spoeling van branderijen); omstreeks 1880 vindt
de opkomst van de glastuinbouw plaats.
Wie de in de paragrafen 5.2.1 en 5.2.2 geanaly
seerde bestanden van de Zuidhollandse archief
diensten afzet tegen de hierboven aangeduide ont
wikkeling moet constateren dat daarvan niet veel
is terug te vinden. Archieven van productiebe
drijven zijn schaars. In het totaal zijn het er vijf:
een landbouw/veeteeltbedrijf, een boerenbedrijf/-
kwekerij,twee bollenkwekerijen en een grasdro
gerij. Deze zijn zeker niet representatief voor de
ontwikkelingen; van de akkerbouw, heesterteelt,
vlascultuur, veemesterij en glastuinbouw ont
breekt ieder spoor. Iets beter is de situatie op het
gebied van de visserij, waar naast het relatief grote
archief van Meerburg's haringrederij uit verschil
lende plaatsen een aantal kleine archieven is be
waard.
Op het gebied van de mechanisatie van de land
bouw kan alleen gewezen worden op het archief
van een fabriek van tuinbouwgereedschappen.
Gunstiger lijkt de situatie als gekeken wordt
naar archieven op het gebied van organisatie,
voorlichting en onderwijs. Daar kan gewezen
worden op het zeer belangrijke archief van de
Hollandse Maatschappij van Landbouw (en van
drie plaatselijke afdelingen/commissies), de ar
chieven van twee afdelingen van boerenorganisa-
ties, van landbouwtentoonstellingen en coöpera
tieve samenwerkingsverbanden en de archieven
van drie scholen.
Alleen de archieven van instellingen die zich
van overheidswege met landbouw of visserij heb
ben bezig gehouden zijn in ruimer aantal voor
handen.
Op basis van bovenstaande gegevens zou het een
verantwoorde keuze zijn als het Rijksarchief in
Zuid-Holland - bij voorkeur in samenwerking
met de archiefdiensten op lokaal niveau - zich zou
richten op de actieve acquisitie van archieven op
het gebied van de landbouw en visserij. Daarbij
zou bij voorkeur de aandacht moeten uitgaan naar
productiebedrijven.
[150]
P/tv*
'Oo
nés/ /Aw d-e
/^cAx^Pt 3 Cf \tié
/<?W* Sera
jf-iriCjtd/r/eFS&~ Soo-j
fztytoe/jf.tctrtrr*, H c>ö t
tofftiAec, fZOO j
/cf/erty #/f ertr/ptot
<^r-/<5rce-rj
tto/pet//## - - 2-Sbo
>y i
Stt'
Vt:/ ttsT. - -
s Zoc/o
- 2/oó
ZZOocr
t. /coó
Z2oo-J\
/ecttocf qrScfeti'*
ZOO—
'M-t/r-Th •fÜO i
/Ze/#// <7
1"
/.Jroe
/t> (JO 2. Oo
/t/eeer f3"
r/e/ftt'ttttft 0 o
/3 a o
2.oo~
JLoc
x2_
'cc##
„té
mnnnfe''~
Overzicht van betaalde salarissen bij de firma
Hope Co, 1856 Uit: archief van de firma (Ge
meentearchief Amsterdam)
[151]
