Toelichting bij de afzonderlijke
Rubriek Aantal Omvang Omschrijving
Rubriek Aantal Omvang Omschrijving
14 Economisch leven
17 Archieven ,die op meer dan één categorie
14a
2-5
388,20
diensten en commissies
betrekking hebben
14b
1
39.9°
kamer van koophandel
17a 146
427,90
ersoons- en familie
14c
delfstoffen
archieven
I4d
57
1132,76
industrie
cr
00
101,38
algemene verzamelingen
14e
10
72,25
openbare nutsbedrijven
(handschriften)
I4f
85
861,04
handel, horeca
Hg
11
102,53
opslag
Totaal 174
529,28
I4h
bedrijfsverenigingen
141
werkgeversorganisaties
Hj
29
165,69
vakbonden
Totaal 218 2762,37
15
15a
Landbouw en visserij
0,16
15b
1
18,00
15c
5
147,20
isd
39
68,50
15e
Uf
1
105,50
Hg
152
Totaal
49
339,36
16 Godsdienst
l6aa
35
123,08
iöab
2
8,05
i6ac
17
168,17
l6ad
8
51,00
i6ae
36
130,10
i6af
19
179,03
i6ag
1
39,50
i6ah
7
225,01
löai
5
14,37
i6aj
16
149,10
16b
1
0,10
16c
commissies
keuringsdiensten en comm.
natuurbeheer en
landschapsinrichting
landbouwbedrijven en
cultuurmaatschappijen
veilingen
abattoirs
visserijbedrijven
beroepsbeoefenaars
Rooms-Katholiek
Oud-Katholiek
Evangelisch Luthersen
Hersteld Evangelisch
Luthersen
Doopsgezinden
Nederlandse Hervormde
Kerk
Remonstrantse Broedersch.
Gereformeerde Kerken
Overige christelijke religies
Israëlitische kerkgenoot
schappen
theologische verenigingen
geloofsverkondigers,
theologen
rubrieken
1 Lokale overheid
Totaal 147 1087,51
In de rubriek 'Algemeen bestuur en administratie'
zijn naast de archieven van Amsterdamse instel
lingen (1770 m) ook die van opgeheven rand
gemeenten opgenomen (272 m). Bestanden, die
betrekking hebben op het personeel van de ge
meente zijn eveneens opgenomen (736 m), met
uitzondering van specifieke groepen personeel die
onder de andere rubrieken voorkomen. Beperkt is
in verhouding het aantal en de omvang van ar
chieven van bestuurders en politieke groeperin
gen (50 m). Voor een deel zullen de overige rubrie
ken zo nu en dan ook wel bestanden bevatten die
onder deze subrubriek vallen, zoals archieven van
families en bedrijven. Deze bestanden zijn in het
Gemeentearchief nu nog niet als zodanig herken
baar. Gezien de positie van vele Amsterdamse be
stuurders op het boven-gemeentelijke niveau wor
den hun bestanden zeker voor een deel buiten
Amsterdam bewaard in familie- en overheidsar
chieven berustend bij rijksarchieven (met name
het Algemeen Rijksarchief en het Rijksarchief in
Utrecht) en categoriale archiefbeherende instel
lingen.
2 Bevolking
Van het aantal in deze rubriek opgenomen archie
ven is het grootste deel afkomstig van de gean
nexeerde gemeenten. In de subrubriek bevol
kingsregister zijn naast de bevolkingsregisters ook
enkele kleine bevolkingsadministraties opgeno-
.1441
men van specifieke bevolkingsgroepen zoals buurt-
ringregisters (176 m) en registers van vertrek van
militairen en vreemdelingen (13 m) e.d.
3 Rechtspraak
De archieven van rechterlijke organisaties van
vóór 1811 zijn statische bestanden. De enige subca
tegorie waarin nog 'groei' mogelijk is, is die van de
beroepsbeoefenaars. Het aantal en de omvang van
de nu door het Gemeentearchief in deze subcate
gorie beheerde bestanden is zeer bescheiden ge
zien het totale aantal juristen dat in Amsterdam
werkzaam is.
4 Justitie en openbare orde
Dit bestand (1035 m) bestaat voornamelijk uit ar
chieven van overheidsinstellingen: een tiental be
stuurlijke commisies en uitvoerende organisaties
van politie (697 m) en brandweer (136 m) en Be
scherming bevolking (136 m).
5 Defensie - 6 Notariaat
Zie algemene opmerking onder 4.
7 Waterhuishouding en verkeer
De omvang van deze archieven is niet in overeen
stemming met de activiteiten die in het verleden
in de haven- en handelsstad Amsterdam werden
verricht. De archieven van commissies en dien
sten van de overheid vormen de grootste sub
groep.
Meer dan de helft van de totale omvang van de
ze rubriek is afkomstig van bedrijven, waaronder
het Gemeentelijk Vervoerbedrijf (275 m) en de
Dienst Haven- en Handelsinrichtingen (162 m)
een prominente plaats innemen. Verhoudingsge
wijs is het aantal en de omvang van archieven van
particuliere vervoerbedrijven beperkt. Zeker als
men weet dat in 1899 het aantal werkzame perso
nen bij de vervoerbedrijven 17.000 bedroeg. Het
archief van de afdeling publiciteit van de knsm is
met 24 meter het grootste particuliere bestand.
8 Openbare werken
en volkshuisvesting
Bij deze sector gaat het wederom voornamelijk
om archieven van overheidsinstellingen en dan
met de nadruk op de laatste honderd jaar. Bekend
zijn Bouw- en Woningtoezicht (1905-87) met 141
meter, Dienst Publieke Werken (1856-1980) met
703 meter, en de secretarie-afdelingen Publieke
Werken en Volkshuisvesting met respectievelijk
697 en 412 meter. De omvang van de archieven
van woningbouwverenigingen is met 33 meter be
perkt, evenals die van veertien Amsterdamse ar
chitecten. Veel aangelegenheden van woning
bouwverenigingen zal de onderzoeker overigens
in overheidsarchieven kunnen aantreffen vanwege
de toezichthoudende functie op bouwen en wo
nen.
9 Financiën
De archieven van de overheidsorganen die zich
bezighielden met het beheer van gemeentelijke
financiën en belastingen, overheersen ook in deze
sector. Het aandeel van de particuliere instellin
gen is veel geringer dan men op het eerste gezicht
zou verwachten. Qua omvang staan de archieven
van de Wisselbank en Gemeentegiro met 158 en
125 meter bovenaan. Pas daarna volgen die van de
Ontvangst- en Betaalkas met 117 en van Hope
Co met 100 meter. Gezien de positie van Amster
dam als financieel centrum van Nederland blijft
de omvang van de geacquireerde archieven achter.
Daarbij komt dat de meeste archieven betrekking
hebben op de periode vanaf de negentiende eeuw,
terwijl Amsterdam al in de achttiende eeuw een
financieel centrum was. Wel moet worden opge
merkt dat de omvang van de beroepsbevolking in
de sector krediet- en bankwezen, inclusief de geld
en effectenhandel in 1899 met 2300 minder was
dan tegenwoordig. Bij de analyse moet ook in
aanmerking worden genomen dat archieven van
bekende Amsterdamse vestigingen als de Neder-
[i45]
