Archieven
in de Europese gemeenschap
Griekenland
Ben Slot
lijke benadering en onderzoeksmethoden komen
door deze kontakten ook makkelijker aan het licht.
Wat mij een aantal jaren geleden opviel was de
nauwkeurigheid en gedetailleerdheid waarmee de
Italiaanse onderzoeker in het algemeen te werk gaat.
Dit in tegenstelling tot de in Rome werkzame Ame
rikanen. Zij lijken bij hun onderzoek vaak meer uit
te gaan van breed opgezette vraagstellingen, daarbij
niet gehinderd door het feit dat velen van hen nau
welijks beschikken over kennis van hulpweten
schappen zoals paleografie en diplomatiek.
Tot besluit
Wanneer men eenmaal een beetje thuis is in de we
reld van Romeinse archieven en bibliotheken, is het
doen van onderzoek hier alleszins de moeite waard.
Wil men zijn tijd optimaal gebruiken, dan dient
men echter over een redelijk organisatietalent te be
schikken. Er gelden geen uniforme openingstijden.
Een aantal instellingen, zoals die van het Vaticaan, is
alleen 's ochtends geopend, terwijl ander archieven
en bibliotheken pas na de siësta hun deuren open.
Daarnaast zijn er ook archieven en bibliotheken,
waaronder het Romeinse staatsarchief, die de hele
dag geopend zijn, maar waar men alleen 's ochtends
stukken kan aanvragen. Dit aanvragen van stukken
kan in het algemeen slechts mondjesmaat. In de Va
ticaanse instellingen hanteert men bijvoorbeeld de
norm van drie boeken, inventarisnummers of ma
nuscripten op één ochtend. En in het Romeinse
staatsarchief kan men alleen om 9 uur en 11 uur
maximaal twee inventarisnummers aanvragen. Wan
neer men zijn dag goed wil besteden, kan dat be
hoorlijk enerverend zijn. Men start bijvoorbeeld
's morgens om 9 uur in het staatsarchief, waar men
stukken reserveert voor 's middags. Vervolgens spurt
men naar de Vaticaanse bibliotheek of het Vaticaans
archief, waar men tot 13.30 uur mag doorwerken.
Daarna weer terug naar het staatsarchief, waar men
de studiezaal om 16.45 uur dient te verlaten. Heeft
men dan nog energie over, dan kan men zich nog
naar het Deutsches Historisches Institut begeven, dat
iedere dag van 16 tot 19.30 uur is geopend.
Het trage en vaak overvolle openbaar vervoer te
Rome werkt hierbij niet echt als een stimulans. Met
name dames raad ik aan overvolle bussen en trams te
mijden. Neem liever de fiets! Men wordt dan welis
waar blootgesteld aan het hectische autoverkeer met
zijn stinkende uitlaatgassen, maar dat is altijd nog
beter dan te worden overgeleverd aan de grijpgrage
handen van het mannelijke deel van de Romeinse
bevolking. Een fenomeen dat door de Romeinen
zelf nogal cynisch wordt omschreven als il mano
morte. Buslijn 64, van en naar het Vaticaan, heeft
overigens op dit gebied de slechtste reputatie.
Summary
Rome offers the historian and art historian a
profusion of important source material. There is,
however, little clarity in this profusion: sources
and literature are often hard to trace. In order to
create some sense of direction a number of major
archival repositories and libraries are discussed in
this article: institutions of the Vatican; archives
and libraries of religious communities; state
archives and foreign institutes.
Noten
i Een groot deel van de gegevens voor
dit artikel is ontleend aan:
- Gisbert Brom, Archivalia in Italië
belangrijk voor de geschiedenis van
Nederland, RGpkleineserie, nrs. 2,
6, 9 en 14. 's-Gravenhage, 1908,1911
en 1914.
- P.J. van Kessel, 'Overzicht van de
belangrijkste verrichtingen van het
Nederlands Historisch Instituut te
Rome en van die der andere buiten
landse instituten aldaar op het ge
bied van de geschiedenis', in: Mede
delingen van het Nederlands Histo
risch Instituut te Rome, deel xxxv
(t97i)> 77"m-
L. Dirks en J. Pennings, Wegwijzer
Middeleeuwse studiën te Rome.
Vindkundigapparaat voor mediëvis
ten te Rome. Rijswijk 1987.
2 Zie voor een overzicht van de be
standen in het Staatsarchief: Guida
generale degli archivi distato Italiani,
deel 111 (Roma 1986), 1023-1279.
3 Brom, nr. 14B, 602.
[38]
Het Historisch Archief van Naxos. Eén van de twee tafels in de enige ruim
te: de archivaris Fany Rodiou (rechts) en Nikos Kefalliniadis, schrijver van
veel boeken over de locale geschiedenis
Griekenland maakt deel uit van de Europese gemeenschap. Het Griekse ar
chiefwezen zal voor de meeste Nederlandse archivarissen volstrekt onbe
kend zijn. Dr Ben Slot, waarnemend rijksarchivaris van de Eerste Afdeling
van het Algemeen Rijksarchief, bezocht de Griekse archieven verschillende
malen. Hij schildert in deze bijdrage aan de serie 'Archieven in de Europese
gemeenschap' een weinig florissant beeld. De zorg voor de oude papieren
steekt schril af tegen de culturele rijkdom van dit stukje klassieke wereld.
[39]
