het ministerie van Justitie de uitvoering van de Arbeidswet overgenomen, wel
ke taak werd ondergebracht in een nieuwe afdeling arbeid en fabriekswezen.
In 1901 werd deze afdeling geruild met Binnenlandse Zaken voor landbouw.
Nadat in 1905 een afzonderlijk ministerie Landbouw, Nijverheid en Handel
was gevormd, werd het ministerie van whn (de naam bleef voorlopig gehand
haafd) een technisch departement voor openbare werken: de naamswijziging
in departement van Waterstaat kwam in 1906 tot stand.
De inventaris omvat de archieven van het kabinet van de minister, van de
raadsadviseur voor de zaken van waterstaat en spoorwegen, de afdelingen (ge
neraal) secretariaat en comptabiliteit, handel en nijverheid I en n (onder laatst
genoemde afdeling ressorteerde onder andere de concessieverlening voor aan
leg en exploitatie van locaalspoor- en tramwegen, posterijen en telegrafie en
het hoofdbestuur van de rijkstelegraaf.
Het algemene gedeelte van de inventaris bestaat uit een uitvoerige inleiding,
lijsten van gebruikte archieftermen en van vernietigde stukken en enige orga
nisatieschema's. Bij ieder archiefonderdeel zijn feitelijke toelichtingen, richt
lijnen voor het citeren en aanvragen van stukken, aanwijzingen voor archief
onderzoek en taak- en rubriekenoverzichten opgenomen. Het is de bedoeling
te gelegener tijd de inventarissen van de afdelingen a (Waterstaat) en b (Spoor
wegen) van dit ministerie in band 2 op te nemen.
a. F. franken, Inventaris van het archief van de Société Anonyme des Tram
ways a vapeur de Flessingue-Middelbourg et extensions (1885) 1904-1928 (1929).
Middelburg, 1988. Inventarisreeks Rijksarchief in Zeeland nr. 6. ƒ15,— isbn
90-71238-24-5
y. j. a. WELINGS, Archief van de Zeeuwse Polder- en Waterschapsbond (1918)
1919-1970 (1975). Middelburg, 1989. Inventarisreeks Rijksarchief in Zeeland
nr. 7. ƒ8,50 isbn 90-71238-32-6.
L. M. hollestelle, Doop-, Trouw-, Begraaf- en Lidmatenregisters, aanwezig
in het Rijksarchief in Zeeland, Middelburg, 1989. Reeks gidsen en nader toe
gangen Rijksarchief in Zeeland nr. 2. ƒ15,— isbn 90-71238-30-x
Het Archief van de Société Anonyme des Tramways a vapeur de Flessingue-
Middelbourg is, zo blijkt uit de heldere inventaris van Franken, een heel inte
ressant archief van een belangwekkende maatschappij die niet alleen een tramlijn
exploiteerde, maar ook een electriciteitsbedrijf. Dit laatste komt jammer ge
noeg niet in de titel tot uitdrukking. De onderzoeker kan er veel in vinden,
waarbij opvalt dat het archief op het eerste gezicht een tamelijk volledige in
druk maakt. De inventarisator koos ervoor een afzonderlijke lijst van teke
ningen, behorend bij het archief op te nemen, waardoor in één oogopslag dui
delijk wordt hoe rijk het archief wat dit betreft is. Liefhebbers van industriële
archeologie kunnen hun hart ophalen. Tekenend wellicht voor de verhoudin
gen in het Zeeuwse is, dat de maatschappij in oorsprong een Belgische onder
neming was, opgericht in Brussel en sinds 1908 administratief gevestigd in Ant
werpen.
In 1919 werd op initiatief van mr P. Dieleman naar het model van de Zuidhol
landse Waterschapsbond ook in Zeeland een dergelijke bond opgericht. Hoe
wel op het eerste gezicht de betekenis van de bond niet uitzonderlijk is geweest
en haar aktiviteiten beperkt, heeft de bond getuige de in bijlage n opgenomen
opgave, een lange reeks adviezen uitgebracht aan vele instanties inzake even-
zovele onderwerpen. Ook had de bond een eigen tijdschrift. Deze en andere
aktiviteiten komen in de inventaris goed tot hun recht. Een onderzoeker in de
Zeeuwse waterschapsgeschiedenis zal er zeker mee uit de voeten kunnen.
Tenslotte zal het Rijksarchief in Zeeland de vele genealogisch geïnteresseer
den (en wie is dat niet op zijn tijd?) een groot plezier gedaan hebben met de
uitgave van het overzicht van de in de studiezaal aanwezige kopieën van de
retroacta Burgerlijke Stand. Het is een uiterst praktische gids geworden met
bovendien een groot aantal tips en raadgevingen met betrekking tot het ge
bruik van de registers en met en passant ook veel wetenswaardigheden ten aan
zien van dopen, trouwen, overlijden en begraven in Zeeland. Dit gedeelte van
de inleiding is duidelijk een vrucht van de dagelijkse praktijk.
De lijst van registers zelf is per plaats geordend, daarbinnen per kerkelijke
gemeente. De bijbehorende nummers staan achter de beschrijvingen. Een over
zicht van de kerkelijke gemeenten van vóór 1795/1811concordanties op oudere
inventarissen en een naamindex completeren het geheel.
Inventaris van de archieven van Rijkswaterstaat in Zeeland (1161) (1800-1980
(1983), Winschoten, 1989 Inventarisreeks Centrale Archiefselectiedienst nrs.
48 en 49. Nr. 48 36,10 isbn 90-5164-145-1. Nr. 49 27,70 isbn 90-5164-148-6
Deze inventaris bestaat uit twee delen, waarbij het eerste de beschrijvingen van
de stukken afkomstig van de Regionale directie bevat en het tweede die van
de arrondissementen en dienstkringen, alsmede van enkele andere kleinere dien
sten. Belangrijk bij de inventarisatie van dit soort archieven is de vernietiging:
met name om hoeveel materiaal het gaat en welke kriteria zijn gehanteerd. Hier
over wordt de gebruiker helaas volledig in het ongewisse gelaten. Hij moet het
doen met de mededeling van de anonieme inventarisator dat vernietigingslijsten
uit 1933, 1977 en 1983 als richtlijn zijn gehanteerd, maar dat daarnaast reke
ning is gehouden met een aantal belangrijke gebeurtenissen, stormrampen, oor
logsschade, de wederopbouw, de tractaten met België en dergelijke. Hoe en
met welk resultaat blijkt nergens. De inventaris zelf bestaat deels uit beknopte
beschrijvingen, deels uit voor de doorsneeonderzoeker ontoegankelijke code
aanduidingen. Weliswaar worden in de inleiding lijsten gegeven van de in de
verschillende perioden gebruikte archiefcodes, zodat de gebruiker uiteindelijk
na enig zoeken wel te weten kan komen wat de verschillende letter-cijfer-
combinaties voorstellen, maar het kost wel heel wat heen en weer geblader.
Behalve de archiefcodelijsten bevatten de inleidingen op beide delen voor het
gebruik een aantal nuttige zaken, zoals beschrijvingen van de organisatie en
van de taakuitvoering en nog een aantal bijlagen met extra informatie, waar-
301
FVA
300
HTHMR
