'Spoken bestaan niet. Of toch?'
Het beeld van de archivaris
M. R. Hermans
Summary
In the wake of a report on the conservation of cultural objects (Tilburg 1980)
there has been a growing concern among archivists both in the Netherlands
and abroad with regard to the material conservation of archivalia. In particu
lar the problem of acidity in paper - causing its gradual deterioration - is be
coming increasingly pressing. Broadly speaking, acidity is caused by two fac
tors: environmental pollution (acid rain) and chemical processes in paper
manufactured after 1830. This latter, so-called 'autonomous' form of decay,
is the author's main focus. He discusses the various policy plans and activities
that have been undertaken on a national level since 1980, and gives a detailed
description of the 'Deltaplan for cultural conservation', drawn up by the Mi
nistry of Welfare, Health and Cultural Affairs. This plan is to be presented
to the Second Chamber in the autumn of 1990.
258
De klantvriendelijkheid van een archiefdienst was het onderwerp van een arti
kel door de Zwolse gemeentearchivaris Berkenvelder in de vorige aflevering
van het Nederlands Archievenblad. Zijn Roosendaalse collega Hermans werd
zowel door zijn artikel als door een bijdrage in het Amerikaanse vaktijdschrift
geïnspireerd tot een poging het beeld van de archivaris en de archiefdienst in
Nederland aan het wankelen te brengen. Is de archivaris nog steeds het cliché
van dufheid of zijn er mogelijkheden hem tot informatie-manager te maken?
'De geest van de Archieven van de Toekomst verscheen aan mij op een vrij
dagmiddag. Terwijl ik bezig was de dossiers van de gezamenlijke Telefoon
dienst op te bergen, keek ik op en zag de in een zwart doodskleed gehulde ver
schijning. De Geest verzocht mij hem te volgen en al spoedig bevonden we ons
in een blinkende, met airconditioning uitgeruste kamer, die vol stond met com
putereenheden en beeldschermen. Een fel gekleurd bord op de deur vermeld
de: DATA ARCHIEF. Een digitale kalender gaf 12 september 2001 aan. Effi
ciënt werkende informatiebeheerders waren druk bezig om antwoord te geven
op gestelde vragen over beleidszaken van de universiteit en over procedures,
over dossiers van studenten zowel wat hun academisch als sociaal leven be
treft, over studenten-profielen en publicaties van de faculteiten. Elk eindstati
on in het onderzoeksvertrek was in gebruik door studenten of leden van de
faculteiten, maar de meeste onderzoeksvragen werden met behulp van elec-
tronische post en faxen afgehandeld.
"Het is ons streven direct antwoord te kunnen geven op alle soorten van
informatiebehoefte die betrekking hebben op de universiteit'legde de mana
ger van het computercentrum uit. "Ons succes-percentage ten aanzien van het
tevreden stellen van cliënten bedraagt 99%". De Geest leidde me van vertrek
tot vertrek. Plotseling daalden we een donkere trap af, die voerde tot de bibli
otheekkelder. Nadat we een smalle gang doorgelopen hadden, kwamen we bij
een stalen deur waarop, in nog net leesbare letters, stond geschreven: Univer
siteitsarchief. Behoedzaam opende ik de deur. Het vertrek stond stampvol met
stapels oude archiefdozen. Bergen ongeordend papier bedekten diverse grote
tafels. "Aha, U bent natuurlijk een onderzoeker", hoorde ik een stem zeggen.
259
