Hee, ik dacht dat jij alleen maar typte!
Taakverschuivingen en organisatieveranderingen bij de
Rijksdienst Beeldende Kunst
Anita Groeneveld in gesprek met
Peter Horsman en Theo Thomassen
Verzakelijking en bedrijfsmatig werken zijn in de culturele sector geen onbe
kende begrippen meer. Op de studiedagen van de van in oktober bijvoorbeeld
zullen de gevolgen van deze ontwikkelingen voor de organisatie, het produkt
en het personeel van archiefdiensten uitgebreid aan de orde komen.
De Rijksdienst Beeldende Kunst, een dienst met taken die nogal op die van
archiefdiensten lijken, is het stadium van de eerste meningsvorming over be
drijfsmatig en klantgericht werken voorbij. Daar hebben de discussies al ge
leid tot een herdefiniëring van taken en een herstructurering van de organisa
tie. Op de studiedagen in oktober zal deze dienst dan ook aan archivarissen
als een spiegel worden voorgehouden.
Peter Horsman en Theo Thomassen namen hierop alvast een voorschot. Ze
spraken met het hoofd Algemene Zaken van de rbk, drs. Anita Groeneveld.
De taken van de rbk
Laat ik eerst maar eens iets zeggen over wat de rbk momenteel doet. De eer
ste taak van de dienst is het beheer van de rijkscollectie beeldende kunst voor
zover met ingeschreven in de inventaris van enig rijksmuseum. Aansluitend
aan deze taak koopt de dienst werken aan van hedendaagse Nederlandse kunste
naars ter aanvulling van wat de musea kopen. Bovendien is aan de beheerstaak
toegevoegd de recuperatie van kunstvoorwerpen die in de Tweede Wereldoor
log uit Nederland zijn ontvreemd.
Een belangrijke deeltaak van collectiebeheer is collectieontsluiting. Een goede
registratie en documentatie van onze collectie in woord en beeld wordt steeds
belangrijker. Datzelfde geldt ook voor de verstrekking van bruiklenen aan mu
sea.
De presentatie is een tweede hoofdtaak van de dienst. We richten ons daar
bij op de museale wereld en ondersteunen musea bij het realiseren van projec
ten die zij op eigen gelegenheid niet zouden kunnen realiseren. Wij geven ook
168
ondersteuning bij presentatie in buitenlandse musea. Daarmee willen we een
bijdrage leveren aan de introductie van Nederlandse kunstenaars en hun werk
in het buitenland, vooral in het museale circuit. Bovendien kunnen we via de
uitwisseling van deskundigen nieuwe presentatiemogelijkheden creëren. Soms
verzorgen wij in het buitenland zelf presentaties die worden getoond door de
musea daar. Dit gebeurt in het kader van culturele verdragen, naar aanleiding
van verzoeken uit het buitenland of in opdracht van het departement.
Als derde taak moet ik dan nog onze betrokkenheid noemen binnen de In
spectie der Roerende Monumenten bij de uitvoering van de Wet tot behoud
van cultuurbezit en de uitvoering Cultuurbehoud in buitengewone omstandig
heden, de advisering over restauratiesubsidies en de uitvoering van de Indem
niteitsregeling.
Ontstaan en ontwikkeling van de rbk
Die taken en ook de organisatie zelf hebben er in het verleden heel anders uit
gezien. Toen ik in 1987 bij de rbk kwam, bestond de dienst twee jaar. Voor
dien waren er drie instellingen: de Dienst Verspreide Rijkscollecties, die zich
met cultuurbehoud bezig hield en ook wat aan presentaties deed, de Neder
landse Kunststichting, die de kunst in Nederland buiten het museale circuit
wilde brengen naar plaatsen waar weinig met kunst werd gedaan, en het Bu
reau Beeldende Kunst Buitenland, dat zich vooral richtte op de presentatie van
Nederlandse kunst in het buitenland. In 1985 zijn die drie diensten gefuseerd
en is de rbk opgericht.
De rbk kreeg een organisatiestructuur waar de hoofdtaken van de oorspron-
169
