2
derlandse geschiedenis van New York. Tijdens zijn jeugd zal hij op de mark
ten in New York nog het verbasterde Nederlands van de boeren uit het achter
land hebben gehoord, maar enige kennis van de taal zelf bezat hij niet. Het
is misschien wel symbolisch dat de verschijning van Irvings Diedrich Knicker
bockers History of New York in 1809 vrijwel samenviel met de oprichting van
de New York Historical Society.
Van der Kemp
Toen in 1817 de half-Nederlandse gouverneur DeWitt Clinton aan het bewind
kwam, betekende dat voor het eerst serieuze aandacht voor het Nederlandse
verleden van de staat. Deze erudiete politicus, die nog in het jaar van zijn aan
treden een centrale bibliotheek van de staat New York tot stand bracht, de
New York State Library in de hoofdstad Albany, had grote belangstelling voor
de koloniale geschiedenis van New York.5
In het volgende jaar wist DeWitt Clinton de Wetgevende Vergadering van
New York zo ver te krijgen dat er fondsen beschikbaar werden gesteld voor
een grootscheepse vertaling van de archivalia uit de Nederlandse tijd. Het ging
daarbij om de archieven van het centrale bestuur van Nieuw-Nederland; ar
chieven van de lokale besturen en van particulieren vielen geheel buiten het
blikveld. De zorg en het beheer van deze archieven berustte vanouds bij de
secretaris van de kolonie, voorheen de secretaris van het provinciale bestuur
van Nieuw-Nederland, en na de Amerikaanse revolutie bij de Secretary of State.
De eerste bewerker van de Nederlandstalige bronnen in New York was een
Nederlandse doopsgezinde predikant, die ook in de geschiedenis van de Repu
bliek zijn sporen had achtergelaten. Het was de radicale patriot Francis Adri-
aen van der Kemp, geboren in Kampen en in het vaderland beroemd en be
rucht geworden doordat hij in vrijkorpsuniform vanaf de kansel zijn
geloofsgenoten zijn democratische opvattingen toeslingerde. Hij was bij het
keren van het politieke tij in 1787 voor enkele maanden in de gevangenis be
land, en daarna zonder veel ceremonieel de grens overgezet. Hij was één van
de weinige patriotten die de ultieme consequentie trokken en hun vereerde Ame
rikaanse voorbeeld in den lijve gingen opzoeken. Begin 1788 ging hij met zijn
gezin vanuit Le Havre scheep naar de Verenigde Staten. Hij bezocht er al da
delijk enkele groten van de jonge staat, zoals Hamilton, Clinton en zelfs Was
hington. En natuurlijk zette hij er ook zijn vriendschap voort met de voorma
lige Amerikaanse gezant in Den Haag en latere president John Adams, met
wie hij in 1780 door Joan Derk van der Capellen in contact was gebracht.6
Al snel kwam Van der Kemp in aanraking met de overblijfselen van de Ne
derlandse cultuur in Noord-Amerika. Hij vestigde zich in Kingston (het oude
Wiltwijck) aan de midden-Hudson, en verbaasde zich over het feit dat men
er nog overal Nederlands sprak.
In de jaren negentig is Van der Kemp naar de New Yorkse frontier geëmi
greerd. Hij speelde er een belangrijke rol onder meer door zijn ijveren voor
de aanleg voor het Eriekanaal tussen Albany en Lake Ontario. Ten slotte kwam
dit kanaal in 1825 tot stand en fungeerde gedurende de daarop volgende halve
eeuw als de poort voor miljoenen nieuwe Amerikanen naar het verre westen
142
m Wiht(:uL
Schoharie
Albany^
Kindcrhook
_Clavcrack
New Brunswi
Poughkeepsic
Fishklll
Areas of Dutch Population
in the Late 18th Century
EH Mohawk
F-j Upper Hudson
■- - Lower Hudson
Concentratie van Nederlanders in het
Hudsongebied ten tijde van de Ameri
kaanse revolutie.
Uit: A. P. Kenney, Stubborn for liberty.
The Dutch in New York, Syracuse
1975.
Zijn oude vriendschap met gouverneur Clinton van New York bracht hem veel
later ook in contact met diens neef, DeWitt Clinton.
Het was door deze DeWitt Clinton dat Van der Kemp werd aangezocht om
het vertaalwerk op zich te nemen. Dit bleek een slechte keus; het gezichtsver
mogen van de oude Van der Kemp liet veel te wensen over en de angst dat na
volgende verkiezingen de subsidiekraan voor het projekt wel eens dichtgedraaid
zou kunnen worden, noopte hem tot grote haast en bracht hem er toe om hele
stukken die ofwel moeilijk leesbaar waren ofwel onbelangrijk werden gevon
den, domweg over te slaan. De kwaliteit van het wel verrichte vertaalwerk werd
door latee criuu allerwegen als ronduit slecht ervaren.
Nadat DeWitt Clinton in 1823 inderdaad de verkiezingen verloor moest hij
plaats maken voor een nieuwe gouverneur. Het vertaalprojekt werd stilgelegd
en zeventig delen met manuscript-vertalingen verdwenen ongepubliceerd op
de planken. Vele decennia zijn deze vertalingen, hoe slecht ook, de enige toe
gang van vele Amerikaanse historici geweest op de Nederlandse geschiedenis
van New York.
3
Brodhead en O'Callaghan
In 1836 was vrijwel dezelfde situatie ingetreden als er had bestaan voordat Van
der Kemp aan zijn goed bedoelde doch heilloze arbeid was begonnen: pogin
gen om de vertalingen in de wetgevende vergadering van de staat aan de orde
143
