zorg te dragen voor het wettelijk depot van niet gedrukte documenten, als de
finitieve opvolgster van geluids- en beeldmusea die al in 1911 in Parijs ont
stonden. De Fonotheek voert een actief beleid in het toegankelijk maken van
haar collecties en in het verwerven van materiaal, alsmede in de research met
betrekking tot de houdbaarheid van de vele oude geluidsdragers, die wij al nau
welijks meer kennen. Zoals op zovele gebieden heeft hier Frankrijk het voor
touw genomen! Men mag zich afvragen waarom het op zovele plaatsen zo lang
moet duren om het belang van audio-visuele documenten te erkennen, als zulks
in bijvoorbeeld Frankrijk al eind negentiende eeuw tot debatten in de Assem-
blée en in 1938 tot formele erkenning kon leiden.
Met het vroom reciteren van gebeden tijdens de plenaire zittingen over het be
lang van audio-visuele documenten als deel van onze culturele erfenis en de
ongetwijfeld komende bijdrage van een hogere macht, bereiken wij als we niet
écht iets gaan doen hoogstens dat in bijvoorbeeld Afrika het filmbezit als ver
loren moet worden beschouwd - nu al- dat verreweg het grootste deel van
onze televisieprogramma's en geluidsbanden van de radio verloren zullen gaan
en dat wij (zoals collega M'Baye van Senegal opmerkte) die aspecten van onze
culturen die geheel of gedeeltelij k oraal zijn binnen één of twee generaties ver
geten zullen zijn.
Reden genoeg om de noodklok te luiden, ja, om die permanent te doen lui
den en een algemene mobilisatie uit te schrijven ter redding van een niet on
aanzienlijk deel van ons cultuurbezit. Als het congres in Parijs ergens toe diende,
dan is het wel om deze akelige en bewijsbare waarheid nog eens goed onder
ieders ogen te brengen.
Working Group on Architectural Records (ica/par) Mirjam Heijs
De werkgroep kwam op 21 en 22 augustus bijeen. De ica/par bestaat uit vijf
personen van wie Lorenzo Mannino (Italië) voorzitter is en Jean-Pierre Babe-
l°n (Frankrijk) secretaris. Daarnaast zijn er tien vaste correspondenten in ver
schillende landen. Om de taken beter te kunnen uitvoeren, en met name om
een beter overzicht over het reilen en zeilen van architectuurarchieven te krij
gen, achtte de vergadering het noodzakelijk dat binnen afzienbare tijd alle lan
den een correspondent aanstellen. Het spreekt voor zich dat deze correspon
dent zich vooral met architectuurarchieven bezig houdt.
Het bestaan van de werkgroep hangt samen met de specifieke problematiek
van architectuurarchieven. Allereerst wordt hier genoemd het internationale
element (architecten of architectenbureaus die zich niet door landsgrenzen la
ten beperken). Ook het afwijkende materiaal (zoals maquettes, videopresen
taties) dat aangetroffen wordt in deze archieven stelt de archivaris soms voor
problemen. De laatste jaren is hier nog bijgekomen het gebruik van de com
puter bij het maken van een ontwerp. Het bestaan van en de samenwerking
tussen grote architectenbureaus wordt door enkelen eveneens als een (nieuw)
probleem ervaren. Het lijkt de vergadering dan ook de hoogste tijd worden
een bijeenkomst van architecten, architectuurhistorici, museummedewerkers
en archivarissen te organiseren.
58
De werkgroep heeft zich ten doel gesteld in de toekomst een Bibliographie sur
la selection et le traitement des archives de/'architecture samen te stellen. Ook
dit onderwerp zou tijdens zo'n Table Ronde van vertegenwoordigers van de
verschillende beroepsgroepen een agendapunt moeten zijn.
Dat het geen eenvoudige klus zal zijn de verschillende landen op dezelfde
lijn te brengen, bewees mevrouw Sara Stone van de Foundation for Documents
of Architecture en de National Gallery of Arts in de Verenigde Staten. De vér
gaande (geautomatiseerde) ontsluiting van architectuurarchieven - eventueel
op termijn te koppelen aan een soortgelijke 'catalogus' van kunstarchieven
en -collecties - riep bij de meeste Westeuropese deelnemers de reactie op dat
zo'n ontsluitingssysteem in Europa gebruikelijk noch gewenst is.
Tot slot werd besloten bij de ica een verzoek in te dienen de werkgroep in
de gelegenheid te stellen informatie over de verblijfplaatsen van architectuur
archieven over de hele wereld te verzamelen.
Committee on Automation (ica/cdp) Peter Horsman
In de namiddag van donderdag 25 augustus vergaderde het ica/cdp. In het
voorafgaande weekend was een aantal beleidskwesties geformuleerd en deze
werden nu formeel vastgesteld. Hoofdpunten daarin waren de opleidingen (her
ziening Curriculum), aandacht voor automatisering bij de regionale branches
van de ica, aandacht voor de derde wereld. Ch. Dollar en J. Pieyns rappor
teerden over pilot-projecten in respectievelijk Mexico en Zimbabwe. Een der
de project, in Sri Lanka, is in voorbereiding.
Eveneens in voorbereiding is een RAMP-studie over de invloed van het be
heer van machineleesbare archieven op de archivistische theorie.
Op verzoek van de voorzitter van de commissie gaf mevrouw Wilkinson van
het Public Record Office in Kew een kort verslag van de experimenten met
het overzetten van gegevens van computertape naar beeldplaat. De voorlopi
ge resultaten daarbij zijn goed. Het grote probleem met beeldplaat is het ont
breken van wereldstandaards; kwaliteitsproblemen waren nog niet opgetreden.
Le Centre des Archives Contemporaines (cac) te Fontainebleau
J. Dijkstra en J. Ellerbroek-Wellinga
Dinsdagmiddag 23 augustus brachten we (als enige Nederlanders) een bezoek
aan het in de bossen van Fontainebleau gevestigde Centrum voor het bewaren
van oude, moderne en hedendaagse archieven van de Staat. Dit centrum is ad
ministratief een onderdeel van het Nationaal Archief te Parijs (het Franse Al
gemeen Rijksarchief). Het centrum is gevestigd in de oude gebouwen van de
navo, uitgebreid met een nieuw kantoorgebouw, en is geopend in 1969.
In enorme ondergrondse depots worden de semistatische archieven van de
meeste ministeries (niet die van de ministeries van Defensie, Financiën en Vreem
delingenzaken) en van de hoge organen van de Staat in Parijs bewaard. Het
centrum heeft de potentiële beschikking over tien eenheden en begon in 1978
daadwerkelijk te draaien. Elke eenheid heeft een beschikbare planklengte
59
