Eenheid en verscheidenheid
Een kwantitatieve momentopname van de automatisering
bij de Rijksarchiefdienst per 1 juli 1988
J. Folkerts en W. AHoffstadt
schaft. Gelet op de apparatuurontwikkeling
heeft de tijd echter dit destijds gemaakte on
derscheid achterhaald.
12 p. soetaert, 'De archieftoepassingen van het
geïntegreerd informatiesysteem rapide in het
Katholiek Documentatie Centrum te Nijme
gen', in: nab 85 (1981), 472-482. Aan vervan
ging van dit systeem wordt nu gewerkt.
13 In deze commissie hadden zitting:
dr. F. C. J. Ketelaar, drs. J. Hofman,
P. J. Horsman, R. de Raad, H. van Schie en
dr. ir. W. J. Kleefstra (crm/cdoi), naderhand
vervangen door ir. F. Twiss. Later trad, via de
Stuurgroep Automatisering van de van, ook
ing. J. Meesters van de afdeling cdi van het mi
nisterie van Binnenlandse zaken, tot de com
missie toe.
14 'Geautomatiseerd Archievenoverzicht. Eindrap
port van de projectgroep (samenvatting)', in:
nab 89 (1985), 227-236.
15 Nieuws van Archieven 1985, 1, blz. 13.
16 De naam archeion is afgeleid van het Griekse
arché dat macht, overheid betekent. Archeion
in het Latijn Archivumis het overheidsge
bouw, maar wordt ook gebruikt voor de in dat
gebouw bewaarde stukken. Pikant detail: emc
Computer Systemen heeft een Optical Disk
Subsystem voor vax computers dat luistert
naar de naam archeion. Navraag leerde dat
het een registered trademark is voor de gehele
wereld.
296
Automatisering, door sommigen nog steeds gezien als de panacee voor bijna
alle kwalen, is het sleutelwoord in vele diskussies over de toekomst van het
Nederlandse archiefwezen. Maar hoe staat het eigenlijk met de alledaagse prak
tijk van het computergebruik?
J. Folkerts en W. A. Hoffstadt peilden de stand van zaken bij de Rijksarchief
dienst op 1 juli 1988.
Het onderzoek
Bij verschillende rijksarchieven worden voorbereidingen getroffen voor de in
voering van het ambitieuze archiefbeheersysteem archeion. Het nieuwe
systeem is onlosmakelijk verbonden met de introductie van lokale netwerken
en de daarbij behorende minicomputers. Wanneer archeion eenmaal daad
werkelijk wordt ingevoerd, komt er een geruisloos einde aan de tijd dat de rijks
archieven uitsluitend van personal computers gebruik maakten. Over de mo
gelijkheden en onmogelijkheden van automatisering met behulp van pc's is
de afgelopen jaren heel wat afgepraat, nagedacht en vooral ook geschreven.
Terwijl in de dagelijkse praktijk van de automatisering de ene medewerker
nog bezig was de eerste beginselen van tekstverwerking onder de knie te krij
gen en een ander trachtte een klein archief te bewerken met het inventarisatie
programma maïs, ontrolden zich aan de ogen van de automatiseerders van het
eerste uur steeds weidsere perspektieven. Dat de kloof tussen de 'voorlopers'
en het 'veld' wel eens te groot dreigt te worden, is een gemeenschappelijke er
varing van veel organisaties die zich op het glibberige pad van de automatise
ring begeven.
Het leek de auteurs van dit artikel daarom een goed idee om aan de voora
vond van de invoering van mini-computers in diverse rijksarchieven eens te
onderzoeken hoe het er met het gebruik van de huidige computers in de prak
tijk voorstaat. Wij vroegen ons eenvoudig af: wat heeft men, en wat doet men
297
