ft
'■'4:
Een op karton gezet charter volgens de
Helmondse methode.
Foto: Gemeentelijke archiefdienst Helmond.
4 De charters worden handmatig met touw of nylon vissersgaren in de lengte
richting vastgeknoopt op zuurvrij karton en de zegels overdwars. Over het ge
heel komt een stuk casingpapier, even groot als het karton, waarop het char
ter met zegel bevestigd is.
Deze methode wordt onder andere toegepast in het Gemeentearchief Deven
ter en Streekarchivariaat Krimpenerwaard (ga Schoonhoven).
Benodigd Gispen-kast voor hangende berging of Jezet-planoramakast voor
liggende berging.
5 Het charter wordt op museumkarton van 2,7 mm dikte bevestigd door middel
van kartonnen ronde klemmetjes met inkeping, een soort fotohoekjes. Het zegel
wordt tegen verschuiven en beschadiging omgeven door enkele plastic doppen
van 9x9 mm. Uit elk karton wordt aan weerszijden een halve cirkel gestanst.
Een karton wordt op de vier hoeken aan de onderzijde voorzien van een plastic
dop om de kartonnen (waarop een charter) te kunnen stapelen. Ongeveer 10
kartons, waarop een charter, gaan er in een hiervoor ontworpen doos met los
deksel. Het daarbij toegepaste materiaal is 2 mm dik, grijs hardboard en zuur
vrij karton. Een dergelijke doos is 42 x 32 cm groot en 17 cm hoog, zodat op
een plank in een normale archiefstelling drie dozen geborgen kunnen worden.
Deze methode wordt onder andere toegepast voor het Gemeentearchief Zie-
rikzee door en naar een ontwerp van J. R. Sterken te Ugchelen.
Benodigd normale archiefstellingen.
6 Het charter wordt op zuurvrij museumkarton (800 gr/m2) opgezet en bevestigd
met melinex strips, die aan de uiteinden met linnen worden vastgezet. De ze
gelstaart wordt tegen verschuiving en beschadiging van het zegel eveneens vast
gezet met een melinex strip, die aan de uiteinden is voorzien van een klitten-
bandje. Het geheel wordt met een melinex vel afgedekt, dat aan de bovenzijde
scharnierend is bevestigd aan het museumkarton en onderaan in de hoeken
wordt vastgezet met klittenband.
Deze methode is ontwikkeld door het restauratie-atelier Helmond en wordt
toegepast bij de gemeentearchieven Breda, 's-Hertogenbosch, Helmond en het
Streekarchief Peelland.
224
Benodigd Kasten voor liggende berging naar eigen keuze of door het restau
ratieatelier te vervaardigen luxe opbergdozen voor staande of liggende berging.
2-3 Vergelijking van de zes methodes
Bezien wij vervolgens deze zes methodes van charterberging vanuit de drie ge
kozen gezichtspunten:
1 materiaal
2 materiaalkosten en
3 tijd.
Bij alle charterbergingsmethodes is het niet de bedoeling de behandelde char
ters nog ter wille van de inzage in handen te stellen van bezoekers. Toch is het
lichten van de charters nagegaan en wel met het oog op expositie. Ook zijn
de materiaalkosten voor de 'verpakking' en de berging van de charters bere
kend. Dit gebeurt inclusief BTW.
Methode 1
De inwerking van acrylaat en van plastic (onderzijde lade) op perkament
is op de lange termijn bezien nog onvoldoende bekend. De bodem van de lade
zakt op den duur uit. De levering van de kast is onzeker. Het lichten van de
charters gaat lastig, maar ze kunnen zonder meer tentoongesteld of gefoto
grafeerd worden.
De kosten zijn voor 5000 charters van gemiddeld 30x40 cm:
8 Jezet-planoramakasten a ƒ9.000,72.000,
8x54x 15 acrylaatstrippen a ƒ3,19.440,
8 X 54 X 30 klemmen a 0,75 9.720,
8 x 54 x 30 rubbers a 0,50 6.480,
ƒ107.640,—
Per charter komt dit gemiddeld op ƒ21,53.
Methode 2
De inwerking van acrylaat op perkament is op de lange termijn bezien nog
onvoldoende bekend. De bescherming van de zegels is niet optimaal. Het lich
ten van de charters gaat omslachtig. Ze kunnen niet zonder meer tentoongesteld
of gefotografeerd worden.
De kosten zijn voor 5000 charters van gemiddeld 30x40 cm:
16 Aspa-planoramakasten a 3.280,ƒ52.480,
16 x 12x2 acrylaatstrippen a ƒ3,1.152,
5000 kartons a 1,75 8.750,
16 x 12 x 4 klemmen a 0,75 576,
62.958,—
Per charter komt dit gemiddeld op 12,60.
225
