De 'homines novi' en de bijbel
A.E.M. Ribberink
deel gebaseerd was op circa een vijfde van de
van te voren geschatte werkduur en Leeuwar
den het restant op zich zou nemen. (Als ba
sissleutel gold het aantal inwoners dat na de
annexatie was overgebleven.)
24 Het nummeren en het verpakken van de ar
chiefbestanddelen is als voorbeeld te noemen.
25 Zie de afgedrukte transcriptie.
26 Respektievelijk de perioden 1511-1811 1812-
1816 en 1816-1902.
27 Zie de afgebeelde indeling.
28 Zestien van de circa 1200 inventarisnummers
bleken onvindbaar!
29 Formeel is er geen sprake van de nieuwe, maar
van de geamputeerde gemeente Leeuwardera-
deel.
30 Eenzelfde bewerking onderging het archief van
de dienst Gemeentewerken.
31 Niet inbegrepen zijn de notulen, gemeentereke
ningen en dergelijke series die in het gedeelte
tot 1919 doorlopend waren opgenomen.
32 Zie mijn bijdrage in Nieuws van archieven
1986, 188-189, en Overheidsdocumentatie 1986
99.
33 Deze archieven van onder andere de dienst Ge
meentewerken 1922-1943, de Instelling voor
Maatschappelijk Hulpbetoon 1932-1943 en de
Gemeentepolitie 1921-1943 zijn onvolledig be
waard gebleven.
Summary
The deposit of the archives of Leeuwarderadeel
This article describes the deposit in 1986 by the Municipality of Leeuwade-
radeel of its archives (1511-1943) at the Municipality of Leeuwarden, that an
nexed two thirds of its territory in the year 1944. The author writes about the
history of the territories of both Municipalities, the archives of Leeuwardera
deel and the deposit agreement of 1985. Attention is also paid to the work that
was done as a consequence of the deposit.
40
Door bemiddeling van de rijksarchivaris in de provincie Groningen kreeg de
tweede afdeling van het Algemeen Rijksarchief in september 1986 als aanvul
ling op de collectie-Hora Siccama een exemplaar ten geschenke van de bijbel
van Van der Palm. Indertijd tekende het departement voor het Publiek On
derwijs voor honderd exemplaren. Een aantal werd uitgereikt aan min gegoe
de godsdienstleraren en andere exemplaren werden ten geschenke gegeven aan
ambtenaren van het ministerie. Een van de begunstigden was de adjunct
commies O. W. Hora Siccama (1805-1879), die in latere jaren lid werd en pre
sident van de Algemene Rekenkamer. Een achter-achterkleinzoon, mr. A. W. J.
van Beeck Calkoen, schonk het deel, dat Otto Willem in 1839 voor twaalf gul
den in russisch leder had laten inbinden, aan het archief. Voorin het deel staan
een opdracht aan de Koning, de namen van de intekenaren en een brief aan
de algemene synode der hervormde gemeenten. De idealen en de personen, die
na 1780 in ons land theoretisch en praktisch de staat en de maatschappij her
vormden, kwamen aldus bijeen en in de omschrijving van de Vorst als een even
beeld der zegenende Godheid weerspiegelden zich het droit divin en de Napo
leontische Catechismus. Het leek zinvol terzake enige notities te publiceren,
dit ook als vervolg op de in 1986 in dit blad gepubliceerde aantekeningen op
Lebrun en de 'homines novi'.
Aangepast
De Leidse hoogleraar J. H. van der Palm (1763-1840), eens voorzitter van het
comité révolutionair te Middelburg, begon in 1817 aan een bijbelvertaling, die
bruikbaarder zou dienen te zijn dan de oude Statenvertaling en meer in over
eenstemming met het licht van de tijd.1 In de Staatscourant van 8 mei 1817
verscheen een bericht, dat tot eind 1817 kon worden ingetekend. De nieuwe
bewerking zou in quarto formaat verschijnen, wat het deftigst was en voor
huiselijk gebruik het geschiktst, en zou drie stuivers kosten per vel druks. Het
geheel werd berekend op tweehonderd vellen. De twee lijsten met intekenaren
voorin de bijbel vermelden ruim drieduizend namen, waaronder die van 'de
geleerdste, kundigste en verlichtste mannen van die tijd'.2 Archivarissen die
met het oog op de herdenkingen van de Bataafse en de Franse revoluties een
onderzoek instellen naar 'homines novi' kunnen baat hebben van beide lijsten.
41
