Maastrichtse opsplitsingen
Zoals we gezien hebben bevindt zich het grootste gedeelte van het familiear
chief van Keverberg in het rijksarchief te Maastricht. Maar vormt het daar
thans een duidelijk herkenbare eenheid in het depot? Het antwoord moge al
uit het bovenstaande blijken: neen! Het grootste deel wordt gevormd door het
samengevoegde 'geordende' en ongeordende deel van het archief van Kever-
berg. Verder door nog drie dozen charters en enkele losse stukken in het Huis
archief Scheres, een fragment in de autografenverzameling Slanghen be
rustende in de afdeling Handschriften (het grootste deel hieruit is reeds in het
verleden teruggebracht naar het familiearchief, een kleiner deel, voorname
lijk wapentekeningen, kwam terecht in de Collectie Curiosa), een gedeelte in
de Collectie Hanssen 1926 (waarvan ook weer het grootste gedeelte werd ge
plaatst bij het ongeordende familiearchief en bij de aanwinsten van het land
van Horn, of kwam terecht bij de Kleine Familiearchieven en de zogenaamde
Ongeordende Charters) en een gedeelte verborgen in het archief van het oude
bisdom Roermond.
Verder werden nog stukken betreffende de Maastol te Kessel, tot aan de
Franse Tijd eigendom van de familie van Merwijck, aangetroffen bij het ar
chief van de rentmeester van het land van Kessel, waarvan niet uitgesloten
mag worden dat ook diens archief oorspronkelijk op het kasteel Kessel heeft
berust. Een speurtocht in de charterkelder leverde nog een paar nieuwe aan
winsten op: een charter betreffende een kapel te Weert bleek bij de geestelijke
instellingen van die stad te zijn geplaatst, hetzelfde kon gezegd worden van
twee charters betreffende een altaar in de parochiekerk van Kessel. Ook bij de
charters verkregen door de archiefruil met België in 1953 zat een aantal stuk
ken met name betrekking hebbende op Caspar van Merwijck en diens Gro
ningse periode. Hoe zij in België terecht waren gekomen is niet bekend.
Tenslotte is een groot aantal archivalia in 1944 in strijd met het herkomstbe-
ginsel uit het familiearchief gelicht en geplaatst bij het archief van het land van
Horn (waaronder Haelen ressorteerde samen met Beegden, Buggenum, Hey-
thuysen, Horn, Neer, Nunhem, Roggel en de thans in België gelegen dorpen
Ophoven en Geistingen).36 Ook bij de inventarisatie van het schepenbank
archief Kessel in 1977 is gebruik gemaakt van het Keverbergarchief. Blijkbaar
waren delen van dit archief terecht gekomen op het kasteel te Kessel.37
Hereniging?
Een geluk bij een ongeluk is nog dat geen der archieven afkomstig van de fa
milie van Keverberg, noch te Maastricht, Den Haag, Den Bosch, Düsseldorf
of Osnabrück is geïnventariseerd, hetgeen na een verblijf van vaak meer dan
een halve eeuw ietwat merkwaardig schijnt. Ongewoon is het verschijnsel na
tuurlijk ook weer niet en met het huidige personeelsbeleid van de overheid ten
aanzien van het archiefwezen zal het nóg wel een hele tijd duren. Men mag de
wens uitspreken dat voordat tot inventarisatie zal worden overgegaan de
bestanddelen, thans nog verspreid over de verschillende depots, herenigd zul
len worden! Een gezonde samenwerking op nationaal en internationaal ter
rein (Düsseldorf en Osnabrück!) is dan wel noodzakelijk.
136
Noten
1 l. a.h.peters, 'Enige aantekeningen over
de familie Van Keverberg', in: De Maas
gouw 93 (1974), 65-82.
2 O.a. in zijn boek: Bijdragen tot de ge
schiedenis van het tegenwoordige Hertog
dom Limburg (Amsterdam 1865),
127-174.
3 Een uitgebreid In Memoriam van hem van
de hand van Jos Habets kan men vinden
in: De Maasgouw 4 (1882) 805 - 806.
4 De stukken betreffende deze kwestie be
rusten in het Rijksarchief in Limburg
(ral) te Maastricht, Archief van het Provinci
aal Archief, inv.nr. 291.
5 Verslagen van 's Rijks Oude Archieven (vroa),
1894, 160.
6 Gemeentelijke Archiefdienst Roermond, Nota
rieel archief J. L. H. Linssen, akte nr. 138, dd.
18-6-1888.
7 De Maasgouw 35 (1913) 74-77 en 82-85:
'Lijst van munten enz. nagelaten door wijlen
Aegidius Slanghen 12 Oct. 1882 als burge
meester van Hoensbroek, en aangekocht door
zijn neef in Amerika. Beschreven door wijlen
Pastoor van de Vorst z.g.'
8 e. slanghen. Een paar vriendenalbums, Roer
mond 1877.
9 h.p.h. camps, Oorkondenboek van Noord-
Brabant tot 1312, deel I ('s-Gravenhage 1979),
266.
10 s.muller, j.a.feith en r.fruin, Handleiding
voor het ordenen en beschrijven van archieven
(Groningen 1898), 6.
11 ral, Huisarchief Scheres, inv.nr. 2186.
12 Karei Emanuel baron van Keverberg
(1740- 1810) was de zoon van Judith van Mer
wijck (1714- 1740), de zuster van genoemde
Willem. Deze laatste benoemde zijn neef bij
testament tot zijn universele erfgenaam met
voorbijgaan van alle andere neven en nichten.
Wellicht om onenigheid in de familie te voor
komen streek Van Keverberg over zijn hart en
stond aan de D'Olne's o.a. af het huis Oyen te
Kessel (maar vlakbij Baarlo gelegen). De pijn
zal waarschijnlijk niet zo heel groot zijn ge
weest, de erfenis was niet bepaald gering.
13 vroa 1932, 128.
14 ral, Archief van het Rijksarchief in Limburg,
correspondentie 1904. Hanssen verzoekt in een
brief van 11 november om terugggave van een
lijst met archiefstukken die hij te koop had
aangeboden. Verder meldde hij dat hij 'nog
heel wat meer (kon) offreeren', namelijk het fa
miliearchief van Keverberg, waartoe hij ge
machtigd was dit te verkopen. Wie zijn op
drachtgever was wordt nergens medegedeeld,
waarschijnlijk baron von Weichs zu Rosberg.
15 vroa 1904, 68-71.
16 Ibidem, 252.
17 ral, Familiearchief van Keverberg, ongeordend
gedeelte, port. v. Hierin bevinden zich meerde
re stukken inzake een geschil van circa 1725
tussen Rudolph Caspar van Keverberg en Fre-
derik Heerman van Zuydtwijck over de nala
tenschap van Willem en Adriaen de Wael van
Vronensteyn, laatsten van hun geslacht. De fa
milie van Keverberg was via de families van
Scherpenzeel en van Grevenbroeck verwant aan
de De Wael's. Niet onmogelijk is dat nog meer
stukken op het rijksarchief te Utrecht terecht
zijn gekomen. De opgaven in de vroa van hun
aanwinsten is in het begin van deze eeuw nogal
summier.
18 vroa 1905, 380-460. In de opsomming van de
verworven archieven van dat jaar werden ook
de eerdere aanwinsten van Slanghen in de tekst
opgenomen; vroa 1906, 460-476, en vroa
1910, 426-435.
19 ral, Archief ral, correspondentie 1904- 1907.
20 Ibidem, correspondentie 1904.
21 Ibidem, correspondentie 1905.
22 h. hanssen, Inventaris van het Oud Archief der
Stad, Muncipaliteit en Gemeente Venlo, Venlo
1919. Of er in deze kist ook nog archief Kever
berg heeft gezeten is niet bekend. Uit te sluiten
valt het geenszins!
23 ral, Archief ral, correspondentie 'archieven'
1926; en vroa 1926, 548. In de vroa van 1927
staat vervolgens een opgave van de nalaten
schap Hanssen op de blz. 855-913.
24 O.a. de inv.nrs. 2179, 2184-2185 en 2187.
25 Het gaat hier om een hele doos archivalia ge
voegd achter de beschreven stukken van het ar
chief van het Land van Horn.
26 ral, Archief ral, correspondentie 'archieven'
1929 en 'niet ingeboekte stukken' 1930. Voor
regesten van deze charters zie: Inventarissen
van Rijks en andere archieven, deel u (1929),
174-182.
27 F.w. oediger, Das Hauptstaatsarchiv Düssel
dorf und seine Bestande, deel 5, 'Archive des
nichtstaatlichen Bereichs', (Siegburg 1972),
108-109.
28 G. mücke, Die geschichtliche Stellung des Ar-
rondissements und seines Verwalters zur Zeit
der napoleonischen Herrschaft, dargestelt an
dem Leben und Wirken Karl Ludwig von Ke-
verbergs als Unterprafekt in Cleve, Inaugoral-
Dissertation, Bonn 1935. Om een uitgebalan
ceerde biografie over deze interessante over
gangsfiguur samen te stellen doet zich de cu-
rieuse omstandigheid voor dat men thans zijn
persoonlijke papieren in vier archiefbewaar
plaatsen moet raadplegen: Maastricht, Den
Haag, Düsseldorf en Osnabrück!
137
