treffelijk buffet, ook een college middeleeuwse diplomatiek werd geboden als
toelichting bij de geëxposeerde huwelijksoorkonde van keizerin Theophanu
uit 972 de oorkonde waarin de oudste vermelding van Walcheren (Wala-
chra) voorkomt.
Als afsluiting van de informele geneugten stond er voor donderdagmiddag
een bootreis naar de Loreley op het programma. Een grote boot vol archiva
rissen heeft zich vermaakt met het voeren van min of meer diepzinnige
gesprekken (favoriete onderwerpen: archieven, collega's en de Rijnscheep
vaart), het keuren van de etenswaren en drank (als het tenminste lukte eerst de
aandacht van een ober te trekken) en zulke uiteenlopende zaken als ernstig in
commissieverband vergaderen (hoewel de naamgeving van een bepaalde com
missie dat nu niet direct deed vermoeden) of het oppoetsen van jaren geleden
opgedane kennis van de danskunst. Van de mogelijkheid om na afloop als
souvenir het eigen portret op een tinnen asbakje aan te schaffen hebben maar
weinigen gebruik gemaakt.
Voor een select gezelschap was een deel van de boottocht vervangen door
een excursie naar de nieuwbouw van het Bundesarchiv in Koblenz. Het verslag
van een van de gepriviligeerden.
Het Bundesarchiv te Koblenz A. J. M. den Teuling
De nieuwbouw, in Rohbau gereed, van het Bundesarchiv in Koblenz is
bestemd voor ruim 100 km archief, maar bovendien is er een vleugel bestemd
voor beheer en bewaring van films (ook speelfilms), taken die in Nederland
door de Rijksvoorlichtingsdienst en de Stichting Het Nederlands Filmmuseum
worden uitgevoerd. De verhouding tussen depots en publieks- en dienstruim
ten is ongeveer die van het Nederlandse Algemeen rijksarchief. De depots zijn
echter in drie vrijwel vierkante torens ondergebracht (uitbreidingsmogelijk
heid met twee torens aanwezig), waarvan drie verdiepingen onder- en twee
verdiepingen bovengronds. Alle depots worden van verrolbare stellingen
voorzien. Het gebouw is op de heuvel ten zuidwesten van Koblenz gelegen, zo
dat men zowel wat luchtvervuiling als wat klimaat betreft met de best mogelij
ke condities te maken heeft. De wanden van de depots bestaan (van binnen
uitgezien) uit: een laag beton, kunststof-isolatie en een gevel van bakstenen
(ter vergelijking: ara: binnenmuur van kalkzandsteen 10 cm, 4 cm isolatiema
teriaal, 6 cm spouw en 22 cm geglazuurde baksteen, ondergronds echter be
ton. Het Historisches Archiv der Stadt Köln, waarop het ara deels is geïnspi
reerd, heeft bovengronds bakstenen muren van 49 cm, een spouw van 9 cm en
4 cm dikke natuurstenen gevelplaten, ondergronds 24 cm baksteen en 24 cm
beton met een laag kunststof).
Voor de klimaatregeling heeft men zich laten inspireren door het nieuwe ar
chiefgebouw in Zürich (sinds anderhalf jaar in gebruik), waar men zelfs vier
verdiepingen ondergronds heeft en evenals in Koblenz geen klimaatbehande-
lingsapparatuur. Het klimaat in de kelders wordt geregeld door enorme lucht-
schachten, die een circulatie door het hele gebouw teweeg brengen. Men gaat
er blijkbaar vanuit dat de vochtregulerende werking, die in Keulen onder meer
door de bakstenen muren geschiedt, mede wordt bewerkstelligd door het in de
296
depots opgeslagen archiefmateriaal. (Keulen heeft alleen ondergronds kli-
maatapparatuur, het ara heeft in het gehele gebouw een klimaatbehandeling,
aanvullend op de natuurlijke omgeving.) In het Rheinland zijn 's zomers tem
peraturen van 25° C en een relatieve luchtvochtigheid van 90% geen uitzonde
ring.
Voor de zwart-wit films heeft men gekozen op grond van ervaring sinds
circa 1900 voor dezelfde condities als papier (18° C, 45-55% rv), voor kleu
renfilms voor -9° C; een akklimatiseringsruimte, waarin het materiaal in 48
uur aan gebruiksomstandigheden wordt 'gewend' is daarbij aanwezig.
Als bijzonderheid is te vermelden, dat het gehele gebouw is voorzien van een
Sprinkler installatie, die water spuit, zij het in nevelvorm. Alle bescheiden
worden in dozen opgeborgen.
Het gehele gebouw gaat circa 80 miljoen dm kosten (f 92 miljoen), zonder
filmafdeling zou dit 66 miljoen dm hebben bedragen (f 76 miljoen). Het ara
heeft inclusief grond 46 miljoen gekost (waarvan 10 miljoen voor de
grond). Het heeft thans een capaciteit van circa 110 km, dus ongeveer even
veel als het Bundesarchiv.
Aan boord van m.s. Berlin bij Koblenz, 20 september 1984. Van links naar rechts de
Nederlanders mr. Caspar van Heel (met fototoestel), mevrouw Veen,
drs. J. A.M. Y. Bos-Rops en drs. A.J.M. den Teuling.
(foto: Jacob H. S. M. Veen)
297
