Inhoudsopgave
Inleiding 195
1
Indelingsmodellen 196
1 1 Opvattingen over de ordening en beschrijving van familiearchieven
sinds Muller 196
1 -2 Indelingsmodellen 197
1-2-1 Het persoonsarchief 198
I-2-2 Het familiearchief 199
1-2-3 Het familiearchief met stukken betreffende een huis of
heerlijkheid 206
1-2-4 Het familiearchief met stukken betreffende een bedrijf 208
2
Enkele specifieke ordeningsproblemen 210
2-1 Structuurlagen in persoonlijke archieven 210
2-2- Stukken betreffende een nalatenschap 213
2-3 Brieven 214
3
Gedeponeerde archieven en afgedwaalde stukken 216
3-1 Definitie 216
3-2 Soorten gedeponeerde archieven in familiearchieven 217
3-2-1 Fundaties 217
3-2-2 Bedrijven 217
3-2-3 Verenigingen 218
3-2-4 Heerlijkheids-of huisarchieven 218
3-2-5 Overheidsarchieven 219
3-2-6 Andere familie- of persoonlijke archieven 219
3-2-7 Kerkelijke archieven 220
3-3 Wat te doen met gedeponeerde archieven 220
4
Collectie en documentatie 221
5
Randverschijnselen van de inventaris 224
5-1 De inleiding 224
5-2 Kopnoten en bijlagen 224
5-3 De index 225
5-4 De lay-out 225
6
Aanvullende terminologie 226
6-1 Termen van genealogische en heraldische aard 227
6-2 Termen, voorkomend in nalatenschaps- en processtukken 228
6-3 Egodocumenten 230
194
Inleiding
Instelling werkgroep 'inventarisatie van familie- en huisarchieven'
Op 21 september 1982 werd door de Rijks archiefschool een studiedag geor
ganiseerd over de inventarisatie van familie- en huisarchieven. Tijdens deze
dag verzorgden drs. G. M. W. Ruitenberg (Centraal Register van Particuliere
Archieven (crpa)) en mr. P. Brood (Rijksarchief in Drenthe) de inleidingen.1
Op voorstel van de directeur van de Rijks archiefschool, drs. J. P. Sigmond,
werd naar aanleiding van de tijdens de plenaire discussie naar voren gekomen
knelpunten bij de inventarisatie van familie- en huisarchieven, een werkgroep
'familie- en huisarchieven' ingesteld. In deze werkgroep namen zitting drs.
J. A. A. Bervoets (Algemeen Rijksarchief), drs. J. A. M. Y. Bos-Rops (Rijks
archief in Zuid-Holland), Th. J. N. M. Marcelis (Provinciale Inspectie der Ar
chieven in Overijssel), drs. H. Th. M. Roosenboom (Rijksarchief in Noord-
Brabant) en drs. G. M. W. Ruitenberg (crpa).
Opzet rapport 'het inventariseren van familiearchieven'
De werkgroep heeft haar opdracht ruim geïnterpreteerd. De tijdens de stu
diedag gepresenteerde indelingsmodellen voor familie- en huisarchieven zijn
door haar bewerkt en aangevuld met een indelingsschema voor een persoons
archief en met twee modelvarianten voor combinaties van familie- en bedrijfs
archieven.
Aan de bespreking van deze indelingsmodellen gaat een korte aan de studie
dag ontleende beschouwing vooraf over de opvattingen ten aanzien van fami
liearchieven onder vakgenoten sinds de generatie Muller, aangezien deze van
grote invloed zijn geweest en nog zijn op de wijze van ordening en beschrijving
van familiearchieven.
Behalve aan hoofdmodellen van indeling is door de werkgroep aandacht ge
schonken aan de beschrijving en plaatsing van (categorieën) archiefbeschei
den, voor zover deze in de praktijk op problemen bleken te stuiten. In hoofd
stuk 2 komen zo aan de orde processtukken, nalatenschapsstukken en brie
ven. De bestudering van de eerste categorie stukken vormde aanleiding tot een
meer theoretische beschouwing over 'structuurlagen in persoonsarchieven'.
Het hierin geformuleerde uitgangspunt voor beschrijving en plaatsing con
form de hoofdbestemming en niet conform de afgeleide bestemming vormt
een essentieel instrumentarium voor een goede inventarisatie van conglomera
ten van stukken in het algemeen.
Uit het doornemen van inventarissen van familie- en huisarchieven is de
werkgroep gebleken, dat het begrip 'gedeponeerd archief' nog al wisselend ge
hanteerd wordt; hetzelfde geldt in wellicht nog sterkere mate voor de begrip
pen 'collectie' en 'documentatie'. In hoofdstuk 3 zijn daarom de verschillen
de, mogelijkerwijs bij familiearchieven voorkomende, gedeponeerde archief
bescheiden op een rijtje gezet, terwijl in hoofdstuk 4 de relatie tussen collectie
en documentatie nader wordt geanalyseerd.
195
