Publieke verkoop van archivalia
Bezoekers van archieven horen niet graag, dat bepaalde stukken er niet zijn, zeker wan
neer gelijksoortige stukken wel aanwezig zijn in vergelijkbare archieven elders. Neem
nu de bevokingsregisters van vóór 1860 of registers van patentschuldigen van vóór
1880. In het archief van de gemeente Oss ontbreken ze! Al tientallen keren hebben me
dewerkers van het streekarchivariaat Maasland dat aan studiezaalbezoekers moeten
vertellen.
Hoe het kwam dat die stukken er niet waren? Wij wisten het niet, totdat enkele weken
geleden één onzer medewerkers een aardige vondst deed in de notulen van de vergade
ringen van het kollege van b. w. van de gemeente Oss, en wel die van 3 juni 1871. Ik
ga er nader op in, omdat - wie weet - 'n kollega in den lande, kampend met soortgelijke
absentiegevallen, er wat aan heeft.
Ik citeer: 'Het dagelijksch bestuur heeft bepaald en goedgevonden: te verkoopen een
partij oude schoolschriften en wijders de volgende stukken ter secretarie berustende als:
1. eenige oude provinciale en andere almanakken;
2. oude couranten gemeentestem overcompleet;
3. oud papier;
4. bestekken van aanbestedingen van provinciale wegen;
5. de acten van woonplaatsveranderingen over 1861 tot en met 1870;
6. zeer oude patentregisters;
7. de opgaven van de belastingschuldigen voorkomende op de kohieren der directe
belastingen voor de kiezerslijsten van 1851 tot en met 1870;
8. oude publicatiën;
9. de oude bevolkingsregisters welke allen in losse bladen en nimmer in orde zijn ge
weest;
10. eenige prenten en teekeningen,
alle welke stukken voor de gemeente van geen nut zijn, geene waarde hebben en slechts
voor de bewaring last veroorzaken.'
(volgen nog enkele kavelnummers)
Bedoelde verkoop vond plaats op 6 juni 1871 ten raadhuis van Oss. Dankzij de bijlagen
tot de rekening over 1871 (inventarisnr. 833) weten we, wie de kopers waren en wat zij
moesten betalen.
Jacob Spier, koopman te Oss, kon voor 2,70 de 'schoolschrijfboekjes' bemachtigen,
terwijl hij 30 ets neertelde voor de almanakken. De kavelnummers 3 tot en met 10 vin
den we terug als vier partijen 'oud papier'. De reeds genoemde Spier kocht een partij
voor 2,25, de schoenmaker Willem Jacobs voor 50 ets, de klompenmaker Piet
Schuurmans voor 1,70, terwijl het restant tegen betaling van 1,40 in handen kwam
van koopman Willem van Vlijmen, Ossenaar, evenals de andere kopers.
Hoewel de wonderen de wereld niet uit zijn, neem ik aan, dat bovenvermelde lijst mag
worden beschouwd als een vernietigingslijst-avant-la-lettre. De strekke de bezoeker tot
- schrale - troost!
Oss, 24 augustus 1983.
drs. H. Buiks,
streekarchivaris van Maasland.
[397]
