periode van de Christelijke Gereformeerde klassis van Sneek was dat echter niet altijd
mogelijk, omdat er in de tot de klassis behorende kerken geen enkele predikant werk
zaam was.29 Ik memoreer dit feit hier, omdat in verband met de grote schaarste aan pre
dikanten bij de Christelijke Gereformeerden op goede gronden mag worden aangeno
men, dat ook andere klasses met dit probleem te kampen hebben gehad.
De taak van de skriba is het opmaken van de notulen en het voeren van de korrespon-
dentie.
Een assessor, een toegevoegd lid van het moderamen die onder andere de voorzitter
moet kunnen vervangen, is bij de klassikale vergaderingen eigenlijk overbodig, omdat
ze meestenstijds maar één dag duren. Meestal wordt de voorzitter van de vorige verga
dering als zodanig aangewezen.30
C. Deputaatschappen.
Kommissies, ingesteld door Gereformeerde 'meerdere vergaderingen'31 worden ge
woonlijk deputaatschappen genoemd; de leden ervan heten deputaten. De deputaat
schappen worden onderscheiden in, primo, 'geestelijke' en 'niet-geestelijke' en, sekun-
do, vaste deputaatschappen en deputaatschappen ad hoe.
Bij de bespreking van de taakuitoefening en van de inventarisatie kom ik hier nader op
terug.
3. Taakuitoefening.
A. Algemeen overzicht.
Aan de door de klassis te verrichten werkzaamheden wijdt de kerkorde slechts twee ar
tikelen. Alvorens die besproken kunnen worden moet ik op deze plaats opmerken, dat
tijdens de klassikale vergaderingen enkel kerkelijke zaken ter tafel mogen komen.32
Op grond van het eerste deel van artikel 41 van de kerkorde moest de voorzitter om te
beginnen aan de afgevaardigden vragen of:
- in hun kerken kerkeraadsvergaderingen gehouden werden
- de kerkelijke discipline gehandhaafd werd
- de armen en de christelijke scholen ondersteund werden.
Het laatste deel van artikel 41 laat ik even rusten; dat komt bij de bespreking van de
werkzaamheden van de klassis Sneek aan de orde. Dit geldt ook voor artikel 44, dat
over de kerkvisitatie handelt.
Dat ik nu verder de aandacht vrijwel geheel koncentreer op de klassis Sneek vindt zijn
oorzaak in het feit, dat ik mij in het vervolg van deze beschouwing genoodzaakt zag en
kel de inventarisatie van het archief van deze klassis aan de orde te stellen. De reden
daarvoor wordt in paragraaf 4A nader uiteengezet.
29 Archieven Heerenveen/Sneek, inleiding, blz. 17.
30 Jansen, blz. 191.
31 De term 'meerdere vergadering' heeft in Gereformeerde optiek niets uitstaande met hiërar
chie. Het is een vergadering waarin twee of meer kerken samenkomen.
32 Kerkorde, artikel 30: 'In deze samenkomsten zullen geene andere dan kerkelijke zaken (-) be
handeld worden'.
[46]
B. De werkzaamheden van de klassis Sneek van de Gereformeerde kerken in Neder
land, 1892-1958.
1. De werkzaamheden van de klassis.
De werkzaamheden van de klassis die nu aan de orde komen zijn gebaseerd op het twee
de deel van artikel 41 van de kerkorde. Dit droeg de voorzitter op om aan de afgevaar
digden te vragen 'of er iets is, waarin zij het oordeel der Classis tot rechte instelling hun
ner Kerk behoeven'.
Dit in tamelijk algemene termen gestelde voorschrift betekent in de praktijk nogal wat,
omdat letterlijk alle taken van de klassis, met uitzondering van de in de vorige para
graaf genoemde, eruit afgeleid kunnen worden.
Gelet op de in dit opstel reeds meermalen geformuleerde stelling dienen ook bij de klas
sis de 'geestelijke' taken aan de 'niet-geestelijke' vooraf te gaan. De voornaamste
'geestelijke' taak binnen het ressort van de klassis is de voorziening in de dienst des
Woords. Daarmee wil gezegd zijn dat het op de weg van de klassis ligt er mede voor te
zorgen dat de plaatselijke kerken in zijn ressort over één of meer predikanten beschik
ken en dat er in geval van vakatures maatregelen ten aanzien van de preekvoorziening
getroffen worden. Van veel belang is ook de uitoefening van opzicht en tucht. In de
praktijk betekent dit dat de klassis geschillen moet beslechten. Daarbij kunnen onder
werpen van velerlei slag aan de orde komen.33
In nauw verband met die uitoefening van opzicht en tucht staat de kerkvisitatie, die, zo
als ik in de vorige paragraaf reeds aangaf, in artikel 44 van de kerkorde werd voorge
schreven. Het betreffende artikel luidde als volgt: 'De Classis zal ook enige harer Die
naren, tenminste twee (-) autoriseren, om in alle Kerken, zoowel van de steden als van
het platteland, alle jaren de visitatie te doen
In afwijking van het hier gedekreteerde ziet men er in Gereformeerde kring al sedert ge
ruime tijd geen bezwaar meer in om ook ouderlingen aan de kerkvisitatie te laten deel
nemen.34
Tijdens de visitatie wordt de kerkelijke administratie aan een onderzoek onderworpen
en worden vragen gesteld over leer en leven van predikanten, ouderlingen en diakenen.
Als alles goed is komt bij de kontröle van de administratie ook de toestand van het ker
kelijke archief aan de orde.
Plaatselijke kerken die in financiële zorgen geraken kunnen bij de klassis aankloppen
om steun uit de kas voor hulpbehoevende kerken. Wanneer een kerk een dergelijk ver
zoek indient zal de klassis veelal een deputaatschap ad hoe instellen, dat tot taak krijgt
de financiële administratie van die kerk door te lichten. Hiervan wordt een rapport op
gemaakt, op grond waarvan een advies voor de klassis wordt geformuleerd. Deze stuk
ken vormen de grondslag voor de beslissing van de klassis.35
De werkzaamheden van de klassis strekken zich vaak uit tot over de grenzen van het
33 Archieven Sneek, inventarisnummers 144 - 166.
34 Jansen, blz. 198.
35 Archieven Sneek, inventarisnummers 178 - 187.
[47]
